Konu
:
Konversiyon Bozukluğu...cok onemli / Konversiyon Bozukluğu hakkında
Yalnız Mesajı Göster
Konversiyon Bozukluğu...cok onemli / Konversiyon Bozukluğu hakkında
06-25-2012
#
1
Prof. Dr. Sinsi
Konversiyon Bozukluğu...cok onemli / Konversiyon Bozukluğu hakkında
Konversiyon Bozukluğu
Somatoform bozukluklar
bedensel belirtilerle ortaya çıkan ruhsal bozukluklardır
Beyinle beden arasındaki ilişki açık değildir ve beyinde meydana gelen bazı sorunlar bedensel hastalıklar olarak ifade edilmektedir
Bu başlık altında beş grup hastalık tanımlanmaktadır:
1
Konversiyon bozukluğu
2
Somatizasyon bozukluğu
3
Ağrı bozukluğu
4
Hipokondriasis
5
Beden dismorfik bozukluğu
Bu yazı dizisinde sıra ile bu hastalıkları anlatmaya çalışacağım
Konversiyonun kelime anlamı döndürmedir
Konversiyon bozukluğu
altta yatan organik bir neden bulunmaksızın ortaya çıkan
bayılma
felç olma ve duyu kaybı gibi nörolojik belirtilerdir
Hastalar sorunlarının ruhsal olduğunun farkında değildir ve istemli olarak bu belirtileri kontrol edemezler
yani belirtiler bilinçli olarak ortaya çıkmaz
Konversiyon bozukluğu çok eski çağlardan beri bilinmektedir
Halk dilinde histeri olarak geçer
M
Ö
400 yıllarında Mısırlılarda bu hastalığın belirtileri tanımlanmış ve nedeninin beden içinde dolaşan rahim olduğu ileri sürülmüştür
Konversiyon terimini ilk kullanan Freud’dur
Freud’a göre bilinç dışında bastırılmış ve rahatsızlık veren düşünceler döndürme mekanizmasını kullanmak suretiyle bu hastalığa neden olmaktadır
Bu hastalık kişinin ruhsal sıkıntısının beden diliyle ifade edilmesi olarak ta yorumlanabilir
Nedenleri nelerdir?
Konversiyon tepkisinin neden ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir
Bu konuda ortaya atılan teorilerden bazıları şunlardır: psikanalitik teoriye göre konversiyon bilinç dışı çatışmaların neden olduğu sıkıntı sonucu ortaya çıkar
Başka bir teoriye göre kişi çevresi ile sözel iletişim kuramadığı durumda sıkıntısını beden dili ile ifade eder
Ortaya çıkan belirtinin anlamı “ben ruhsal olarak çok sıkıntıdayım
çok acı çekiyorum
bunu görün ve bunu önemseyin” şeklinde yakınlarına uyarıda bulunmaktır
Bu anlamın yanında yakınlarına istediğini yaptırmak
kontrolü ele geçirmek amacını da güdüyor olabilir
Bazı bedensel hastalıklar sonucunda bu belirtiler ortaya çıkabilir
Yatkın olan kişilerde ağır bedensel hastalıkları takiben konversiyon veya somatizasyon belirtileri görülebilir
Anne
baba
büyükanne ve büyükbaba gibi yakınların ölmesi
anne ve babanın boşanması veya ayrılması gibi durumlarda kişilerde bir yakınının ölmesi gibi yas tepkisi ortaya çıkar bu yas tepkisi normal sürecini tamamlayıp çözülmediği zaman konversiyon bozukluğu ve diğer ruhsal bozuklukların görülme olasılığı artmaktadır
Bu belirtilerin ortaya çıkması ile hastalarda birincil ve ikincil kazanç elde edilmesi söz konusudur: birincil kazanç hastanın ruhsal sıkıntısından kurtulması
ikincil kazanç ise zor bir durumdan hastalığı sayesinde kurtulma veya hasta olduğu için bazı haklar elde etmesidir
Ortaya çıkan belirtilerin sembolik anlamları olabilir
Örneğin görmemesi gereken bir olaya tanık olan bir çocukta körlük veya işitmemesi gereken şeyleri işiten bir yetişkinde psikolojik sağırlık gelişebilir
Eski Türk filmlerinde sıkça gördüğümüz ani gelişen ve kendiliğinden iyileşen körlük ve sağırlıklar genelde bu türdür
Bu bozukluklarda ortaya çıkan belirtiler aile üyelerinde
yakın akraba ve komşularda görülen belirtileri taklit edebilir
Örneğin okul arkadaşında sara olan ve arkadaşının sara nöbetine tanık bir çocukta konversiyon bozukluğu olduğunda sara benzeri bayılmalar görülebilir
Annesinde psikolojik kökenli bayılma olan kız çocuklarında bayılma sıktır
Yine ailenin en küçük kız çocuğunda daha sık bu tür bayılmalar görülmektedir
Yapılan araştırmalarda bu hastaların yarısından fazlasında depresyon olduğu görülmüştür
Yine kişilik bozukluğuna sıklıkla rastlanmaktadır
Belirtiler nelerdir?
Belirtiler genelde nörolojik hastalıkları taklit eder
nörolojide görülen bütün belirtiler psikolojik nedenlerle de ortaya çıkabilir
Belirtiler genelde şiddetlidir ve hastanın günlük işleri yapmasında sorunlar ortaya çıkarır
Belirtilerin uzun süre devam etmesi hastanın kol ve bacaklarında kaslarda erime ve yapışıklık gibi sorunlar ortaya çıkarabilir
En sık görülen belirtiler şunlardır:
Bayılma
sara benzeri nöbet geçirme: genelde kalabalığın olduğu yerlerde bayılma görülür
Hastalar tek başına iken bayılma pek olmaz
Bayıma sırasında kendini yaralama ve bilinç kaybı pek görülmez
Bayılma genelde uzun sürelidir
Hasta çevrede olanları duyduğunu ancak yanıt veremediğini
tüm bedenini felç olmuş gibi hissettiğini belirtir
Hastalar genelde ağlayarak kendine gelir
Kendine gelirken saldırgan davranışlarda bulunma saçını
yüzünü yolma gibi taşkınlık belirtileri görülebilir
Bedenin herhangi bir yerinde uyuşma veya hiçbir şey hissedememe; genelde kol ve bacakta görülür
Nörolojik muayenende organik bir neden bulunamaz ve uyuşan bölge nörolojik kökenli duyu kayıplarından farklıdır
Körlük: sıklıkla tek gözün görmemesi
iki gözde körlük
tek gözde tüp şeklinde görme bozukluğu olabilir
Göz muayenesi normaldir
Konuşamama
hastalar kısık sesle konuşabilir
Konuşamamayı açıklayacak organik bir neden bulunamaz
Bedenin herhangi bir yerinin hareketinde azalma veya tamamiyle felç olması (kol
bacak veya tüm bedenin felç olması olabilir): hasta bedenin herhangi bir yerinde kuvvet azlığından yakınır
Kuvvet azlığı veya kaybı genelde kol ve bacaklardadır
Nörolojik muayenede kuvvet azlığını açıklayacak bir bulguya rastlanmaz
Bazen felç bir koldan diğerine geçip yer değiştirebilir
Bedenin herhangi bir yerinde titreme (tremor) veya istemsiz beden hareketleri görülebilir
Bu hareketlerin nörolojik kökenli hareket bozukluklarından ayrılması gerekir
Duruş bozuklukları: hastalar ayakta duramaz ve yürüyemezler
özellikle izlendiklerini anladıklarında belirtilerde artma görülür
Bazen duruş ve yürüyüşün normale döndüğü sonra tekrar bozulduğu görülebilir
Hastalar genelde hastalıklarına karşı kayıtsızdır
Güzel aldırmazlık (la belle indiffence) hastalığın önemli belirtilerinden biridir
Hasta belirtilerinden bahsederken sanki başkasının hastalığından söz ediyormuş gibi kayıtsız kalmaktadır
Belirtiler genelde bedenin sol tarafındadır
Her türlü ruhsal rahatsızlığın beraberinde bu hastalık görülebilir
nadir de olsa şizofreni hastalarında da görülebilmektedir
Nörolojik tanının olması durumunda yine bu tanı konamaz
Altta yatan bedensel bir hastalık varsa bu belirtiyi açıklıyorsa konversiyon bozukluğu veya somatizasyon tanısı konamaz
Belirtilerin ruhsal sıkıntı ile ilgili olduğu gösterilmelidir
Alkol ve madde kullanımına bağlı ortaya çıkan belirtiler konversiyon bozukluğu olarak tanımlanamaz
Belirti sadece sürekli ağrı ise konversiyon bozukluğu olarak tanımlanamaz
Yine belirtinin bilinç dışı olması gerekir
Eğer belirti hastanın kendi istemi ile ve bilinçli olarak ortaya çıkıyorsa başka ruhsal hastalıktan söz edilir
Sıklığı nedir?
Batı ülkelerinde nadir görülen bir hastalık olmasına rağmen yurdumuzda sık rastlanmaktadır
Toplumda ne sıklıkta olduğu tam olarak bilinmemektedir
ancak kadınlarda erkeklere oranla 2-3 kat fazla görülmektedir
Her yaşta görülebilir
çocuklarda da nadiren görülebilir
sıklıkla ergenlik ve gençlik döneminde ortaya çıkmaktadır
10 yaşın altında ve 35 yaşın üstünde seyrek görülmektedir
Ancak araştırmalar 50-60 yaşları arasında hastalığın görülme oranının tekrar arttığını göstermektedir
Çocuklarda dayak ve cinsel taciz hastalığın görülme oranını artırmaktadır
Yine anne ve babasında ağır bedensel hastalık veya ağrı şikayeti olan çocuklarda hastalığın görülme oranı artmaktadır
Düşük sosyoekonomik seviyede
eğitim düzeyi düşük ve ekonomik durumu zayıf kişilerde daha sık rastlanmaktadır
Ayırıcı tanı için yapılması gereken tetkikler nelerdir?
Tanı konabilmesi için ayrıntılı fiziksel muayene ve gerekirse kan tahlili
EEG
röntgen veya tomografi gibi ileri tetkiklerin yapılması şarttır
Bazı araştırmacılar hastalığın pekişmesini önlemek için ayrıntılı tetkik yapılmasını önermemektedir
İlk yapılması gereken ayrıntılı öykü almaktır
Belirtiye göre yapılması gereken tetkike karar verilir
Örneğin bayılma yakınması olan bir hastaya EEG çekilmesi ve kan tahlillerinin yapılması gerekir
Gözleri görmeyen bir hastada göz muayenesi
gerekirse bilgisayarlı tomografi veya MR gibi ileri tetkikler yapılabilir
Tanı konmadan önce belirtiye göre hastanın nöroloji uzmanı
göz uzmanı
KBB uzmanı gibi değişik uzmanlık alanları tarafından değerlendirilmesi şarttır
En son danışılması gereken yer psikiyatridir
Tedavi nasıl yapılır?
Hastalar sıklıkla stres yaratan bir durumu takiben gelişen bayılma
dil tutulması gibi yakınmalarla acil servislere başvururlar
Bu yakınmalarla başvuran hastalarda belirtiler aksi ispat edilene kadar nörolojik bir hastalık olarak görülmelidir
Hastanın ayrıntılı öyküsü alınmalı
nörolojik ve fiziksel muayenesi yapılmalı gereken radyolojik ve biyokimya tetkikleri tamamlanmalıdır
Organik bir neden bulunmadığı taktirde ortaya çıkarıcı stresör öyküsü ile birleştirerek psikiyatri hekimine danışılmalıdır
Organik bir hastalık bulunmadığında psikiyatrik hastalık olduğu düşünülüyorsa tedavisi acil değildir
Acil serviste psikiyatrik tedavi bu hastalar için söz konusu değildir
Tedavi atağı takiben poliklinik şartlarında gerçekleştirilir
Bu hastalarda hastalığın pekişmesini önlemek amacıyla ailenin ve çevrenin dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır
Kişinin iradesi dışında gelişen bu hastalık hastaya bazı kazançlar getirmektedir
Hasta bu hastalık sayesinde yapması gereken bazı yükümlülüklerden kurtulabilmekte veya bazı haklar elde edebilmektedir
Bu tür kazançlar hastalığın pekişmesine
tekrarlamasına sebep olmaktadır
Bu da tedaviyi güçleştirmektedir
Yapılması gereken hastaya hastalığı nedeniyle bazı haklar tanımamak ve hastalık öncesi nasıl davranılıyorsa aynı tutumu devam ettirmektir
Stres sonrası bayılan ve bunun psikolojik kökenli bayılma olduğu doktor tarafından onaylanan bir hasta aile ortamında bayıldığında onu sakin bir odaya alıp yalnız bırakmak hastaya daha iyi gelecektir
Yurdumuzda bu tür hastalara soğan koklatılır
kolonya ile elleri ve yüzü ovulur
çevredeki herkes hastanın başına toplanır
Bu hastaya yardımcı olmak yerine stresini daha da artırmaktan başka işe yaramaz
Tedavinin kısa sürede başarıya ulaşması için ailenin doktorla işbirliği içinde olması şarttır
Değerlendirme sonrası ilaç tedavisi
psikoterapi önerilebilir
Bazı hastalarda belirtiyi yorumlamak ve ortadan kaldırmak amacıyla hipnoz denenebilir
Ancak altta yatan sorun düzeltilmediği sürece bir belirti hipnozla ortadan kalksa da yerini başka bir belirti alacaktır
Klinik seyir nedir?
Bu belirtiler nedeni ile hastaların aile
iş ve sosyal yaşamlarında sorunlar ortaya çıkar ve performanslarında düşme görülür
Pek çok hastada belirtiler zamanla kendiliğinden kaybolur
Belirtilerin kolayca ortadan kalkabilmesi için öncelikle hastanın ikincil kazançlarının ortadan kaldırılması gerekir
Örneğin psikolojik kökenli bayılması olduğu için evde iş yaptırılmayan
her istediği yerine getirilen bir genç kızda belirtinin kolayca ortadan kaldırılması beklenemez
Bu hastalarda hastalığın kalıcı olmaması için hastalığın hastaya kazanç sağlamasını önlemek gerekir
bunun en iyi yolu da hastalık öncesi hastaya nasıl davranılıyorsa aynı şekilde devam etmektir
Tedavide ailenin doktorla işbirliği içinde olmasının tedavinin başarısı açısından büyük önemi vardır
Belirtilerin aniden ortaya çıktığı durumlarda
o dönemde kişi ağır stres altında ise ve belirtiler bu nedenle ortaya çıkmışsa
altta yatan başka psikiyatrik hastalık veya bedensel hastalık yok ise sonuç genelde iyidir
Hastaların %25 inde ise tedaviye rağmen belirtiler devam edebilir
Konversiyon hastalarının 1/3’ünde bayılma belirtilerinin yanında bedensel belirtiler de olur ve bu belirtiler somatizasyon bozukluğu olarak adlandırılır
Prof. Dr. Sinsi
Kullanıcının Profilini Göster
Prof. Dr. Sinsi Kullanıcısının Web Sitesi
Prof. Dr. Sinsi tarafından gönderilmiş daha fazla mesaj bul