06-25-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Mesir Macunu
Mesir Macunu
Mesir macununun genel özellikleri, hoş lezzeti ve kokusudur Vucuda kuvvet, kalbe ferahlık verir, dimağı kuvvetlendirir, dikkati arttirir, siniri yatıştırır, nefes darlığı, başdönmesi, sırt, belağrısı, siyatik, romatizmaya iyi gelir, kanı temizler, göğsü yumuşatır, idrar zorluğunu giderir, iştah açar
Genel halk kitleleri arasında rağbet kazanan Mesir Macununun halkın inanışlarına göre şu faydaları olduğu söylenir: Macundan yiyen kimseyi bir yıl boyunca zehirli hayvanların sokmayacağına inanılır Nevruz günü en ağır hastalar bile yese iyi olurlar Macunu yiyen gelinlik çağındaki kızların, o yıl içinde evleneceklerine inanılır Çocuğu olmayanların, bu macundan yedikleri taktirde çocukları olacaklarına inanılır Çocuk hastalıklarına da faydalı olduğu söylenir
Mesir sözcüğü, seyir edilecek, gezilecek yer, gezinti yeri anlamına gelmekle birlikte ismini verdiği macundan dolayı bambaşka bir anlam taşımaktadır
Mesir Macunun Mucidinin 15 Yüzyılın ikinci yarısında Denizli?nin Buldan İlçesine bağlı Sarı Mahmutlu köyünde doğduğu kabul edilen, soyu Haydar oğlu Kılıç Bey oğlu Mustafa?ya dayanan ?Merkez Efendi? olduğu görülmektedir
Merkez Efendi, Kanuni Sultan Süleyman?ın annesi Yavuz Sultan Selim?in eşi Hafza Sultan?ın eşinin anısına yaptırdığı cami ve külliyesinin başına tayin edilir Merkez Efendi burada bir de DARÜŞŞİFA yaptırılmasını ister
DARÜŞŞİFA?nın inşaasından kısa bir süre sonra, Hafza Sultan hastalanır Bu hastalığı Muslihiddin Merkez Efendi tarafından ?Mesir? ile tedavi edilir Adını İbn-i Sina?nın mesr-o sitos adıyla meşhur panzehirinden alan baharatlardan imal edilen bu karışım vasıtasıy Hafza Sultan şifa bulmuştur
Her sene DARÜŞŞİFA?daki muhtaç hastalar için Mesir hazırlanması, macunun ?Nevruz-ı Sultani?de yapılması, Mesirin hekimbaşı nezaretinde pişirilmesi, artan macunun şehirdeki muhtaçlara dağıtılması şeklindeki şartlarla, tahminen 1540 yılından itibaren halka Mesir Macunu dağıtılmaya başlamasıyla Mesir Şenlikleri de ortaya çıkmıştır 21-22 Mart Nevruz-ı Sultani gününde saçılan macundan alabilmek için çevreden insanlar şehre akın etmişler ve Manisa?da adeta bir panayır oluşmuştur
Mesir mâcunu, 41 çeşit şifâlı nebât ve baharat karışımından yapılır Bunların isimleri ve özellikleri şöyledir:
Anason: İştah açıcı ve karminatif olarak kullanılır
Çivit: Halk arasında kabakulak ve pnömorinde kullanılır Çöpçün: Hemoroit ve egzamada kullanılır
Çörekotu: Gaz söktürücü
Dar-ı fülfül: Öksürük kesici ve bedeni ısıtıcı olarak kullanılır
Hardal tohumu: İştah açıcı ve mîdeyi yatıştırıcı olarak kullanılır
Havlıcan: Öksürük kesici ve ağız kokusunu gidericidir
Hıyarşenbe: Müshil olarak kullanılmaktadır
Hindistancevizi ve beşbase: Kaynatılmış suyu mîde ağrılarına iyi gelir
Hindistançiçeği: Hazım kolaylaştırıcıdır
Kakule: Lezzet verici, iştah açıcı
Kalbarda: Mîde ağrılarına iyi gelir
Karabiber: Öksürük kesici, uyarıcı ve baharat olarak kullanılmaktadır
Karanfil: Ağız kokusunu giderici, diş çürüklerinde ve diş ağrılarında kullanılır
Kebabiye: İdrar ve solunum yolları antiseptiği olarak kullanılır
Kimyon: İştah açıcı, gaz söktürücü ve terletici olarak kullanılır
Kırım tartar: Kaşıntılı deri hastalıklarında kullanılır
Kişniş: Gaz söktürücü ve iştah açıcıdır
Limon tuzu: Mâcunun fazla tatlı etkisini hafifletmek için kullanılır
Ma-i leziz: Kalıcı tatlılık sağlar
Meyan balı: Öksürük kesici, idrar arttırıcı olarak kullanılır
Portakal kabuğu: Mîdeyi uyarıcı, koku verici olarak kullanılır
Revan kökü: Laksatif ve hemoroit tedâvisinde kullanılır
Safran: Çarpıntı giderici ve ferahlık verici
Sakız: Mîdeyi rahatlatıcı ve nefes darlığında öksürük gidericidir
Sarı halile: İştah kesici olarak kullanılır
Sinameki: Müshil olarak kullanılır
Şamlı ve şaşlı: Kadın hastalıklarına iyi gelir
Şeker: Mâcunun kıvamını veren ve tatlandıran ana maddedir
Resene: Mîde rahatlatıcı ve gaz söktürücü
Tarçın: Kabızlığı ve karın ağrılarını giderir
Tarçın çiçeği: Koku özelliği için kullanılır
Teke mersini: Mâcun terkibinin daha değişik kokması için kullanılır
Tiryak: İlk çağlardan beri her derde devâ olarak kullanılan muhtelif maddelerden meydana gelmiş bir terkiptir
Ud-ül-kahar: Diş ağrısı ve diş nezlesine karşı kullanılır
Vanilya: Uyarıcı, olarak bilinir
Yeni bahar: Kuvvet verici olarak mâcunlara konulur
Zencefil: Nefes darlığı, soğuk algınlığı ve astıma karşı kullanılır
Zerde çöp: Kuvvet verici ve mîdeyi koruyucudur Zulumba: Mîde rahatsızlıklarında ve hemoroitte kullanılır
|
|
|