|
Prof. Dr. Sinsi
|
Çöplerin Toplanması, Öğütme, Yakma İşlemleri
Çevre kirlenmesinin denetimi:
Yaşamın daha yalın olduğu zamanlarda, çöpleri yakarak kül haline getirme işlemi, hem bireyler, hem de yerel yönetimler tarafından büyük rağbet görmekte, kurum ve toz gibi etkiler önemsenmemekteydi Ancak, birçok zararlı ve oldukça tehlikeli kimyasal maddenin ortaya çıkması, çöpleri yakarak kül haline getiren aygıtların atmosfere yolladığı gaz ve dumanın içeriği konusunda oldukça titiz denetimler yapılması sonucunu doğurdu Ocak bacalarından çıkan gazlardaki pislik ve kül miktarını belli bir düzeyde tutabilmek için, çeşitli gaz temizleyiciler kullanılmaktadır ve bu amaçla bazı çok ilginç aygıtlar geliştirilmiştir Belki de en yalın yöntem, kesiti, bacadan daha büyük bir ocağın kullanılmasıdır Gazların genleşmesi hızda bir azalmaya neden olacak, böylece, daha ağırca olan tanecikler bir su teknesine düşecektir Eylemsizlik ilkesiyle çalışan başka bir ayıraç da, siklon'dur Burada çöpleri yakarak kül haline getiren aygıttan çıkan pis gaz, silindir biçimli ocağa bir girdap oluşturacak biçimde, teğetsel olarak girer Ortaya çıkan merkezkaç kuvvet, toz taneciklerinin ocak duvarına doğru itilmesini sağlar Gaz akımı i yukardan aşağı doğru yönlendirilmiştir Böylece birikinti, sonunda toplanacağı ocak dibine doğru sarmal bir yol izleyerek iner Merkezkaç kuvvetten pek fazla etkilenmeyen gazi ise, yönünü değiştirir ve tepeden boşalır
Çöp yakma aygıtlarından çıkan artık gazların temizlenmesinde, gaz süzücüler de kullanılır Burada pis gazlar toz taneciklerinin gazdan ayrıldığı bir su duşunun altından geçirilir Daha etkin bir yöntem ise, kumaş süzgeçlerin kullanılmasıdır Bu -yöntemde pis gazlar, çeşitli türde kumaşlardan geçer Ancak, kumaş süzgeçlerden oluşan sistemler, gözenekler kısa sürede tıkandığı ve süzgeçlerin sık sık değiştirilmesi gerektiği için, pahalıdır
Belediye çöplerinin yakılması sürecinde üretilen gazların arındırılması için en çok kullanılan yöntem, elektriksel çökeltmedir Toz taneciklerinin çökelmesi, bir elektrik alanındaki yüklü taneciklerin karşıt kutuplu elektrota doğru ilerlemesi ilkesine dayanır Çökeltici almaşık, yüksek voltaj deşarj dizileri, iyonlaştırıcı teller ve topraklanmış «toplayıcı levhalardan
Gübre haline getirme:
Artıkların kullanılabilir öğelerini toprağa geri verme görüşünden yola çıkan gübre haline getirme işlemi, en eski çöp yok'etme yöntemidir Romalılar, organik artıklarından bu yöntemden yararlanarak kurtuluyorlardı Eski yöntemler, sistemli tabakalama ve biyolojik süreçlere yardımcı olma amacıyla, artıkların havalandırılmasını da içeriyordu
Gübre haline getirme işleminin kimyası çok karmaşıktır ve bu alandaki mekanik yöntemler büyük gelişme göstermiştir Gübre haline getirilmeye uygun olabilmesi için artıkların, yeterli düzeyde şeker, protein, yağ, yarı selüloz (50-150 şeker birimi içeren poli-sakaritler), selüloz (1000 - 10 000 şeker birimi içeren polisakaritler) ve odun özü (sert hücre;çeperi maddesi) içermesi gerekir Belediye çöplerinin gübre haline getirilmesi işlemi Batı'da yaygın değildir; çünkü önemli miktarlarda metal ve başka öğeler içeren belediye çöplerinden, yararlı ürün elde edilememektedir
Gübre haline getirme işleminde öncelik, bozunma hızının artırılması için en uygun koşulları yapay yoldan yaratacak yöntemlere verilmektedir Besin yığınları üstünde, mikroorganizmalar, tanecik hacmi, homojenlik, nem içeriği, sıcaklık, karıştırma ve havalandırmayla ilgili dikkatli denetim deneyleri yapılır Yatay olarak dönen silindirler ve yeni gübre maddesinin değişik düzeylerde işlendiği çok katlı düzenekler denenmiştir Ancak, en gelişmiş teknikler, çok katlı silo öğütücülerinde kullanılmaktadır Bunlar, kapalı olduğu için, daha yüksek düzeyde denetim altında tutulmakta ve gelecekteki ticari gübre üretimi için en büyük umudu vermektedirler
|