Hayatımızı Kolaylaştıran alet ve makinalar nelerdir

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-25-2012

Hayatımızı Kolaylaştıran alet ve makinalar nelerdir

Günlük hayatımızda kuvvetin yönünün değiştirilmesinden faydalanılarak oluşturulmuş birçok araç-gereç kullanırız Bu araç-gereçler bize iş yapma kolaylığı sağlar

Makinalar İş Başında

Vitesli bisikletlerde çok sayıda dişli çark bulunmasının sebebini biliyor musunuz? Bisiklet sürücüleri, düz yolda giderken veya yokuş çıkarken zaman zaman vites değiştirirler Çünkü vites değiştirmek onların ne kadar kuvvet uygulayacaklarını belirler Buna bağlı olarak pedalı çevirme sayısı da değişir

Bisikletin vitesi iki şekilde ayarlanabilir:

1 Yokuş çıkarken bisikletin vitesini değiştirerek zinciri, pedala bağlı olan küçük dişli çarka aktarırız Bu durumda daha çok pedal çevirir ancak daha az kuvvet uygularız

2 Düz yolda ise zinciri pedala bağlı olan büyük dişli çarka aktarırız Bu durumda pedal çevirme sayısı az, fakat uygulanan kuvvet daha büyük olur

Cımbızdan uçağa, penseden buldozere kadar binlerce makine hayatımızı kolaylaştırır

Makineler genel olarak;

1 Uygulanan kuvveti artırabilir

2 Bir kuvvetin yönünü değiştirebilir

3 Bir işin yapılma hızını değiştirebilir

4 Bir enerji türünü, başka bir enerji türüne çevirebilir

KALDIRAÇLAR

Muhtemelen hepiniz çocuk parkında tahterevalliye binmişsinizdir İşte, bindiğiniz bu tahterevalliler fende kaldıraç olarak adlandırılmaktadır

Tahterevallinin iki kolu vardır ve bu kollar eşit uzunluktadır Ağırlığı sizinkiyle aynı olan bir arkadaşınız, tahterevallide karşınıza geçerse birbirinizi dengelemiş olursunuz Bunun sebebi tahterevallinin sabit noktalar üzerinde hareket etmesidir

Günlük hayatımızda kullandığımız birçok aletin kaldıraç özelliği vardır(Püskürtme Kolu,

Musluk,Anahtar,Kapı Kolu)

MAKARALAR

Sabit Makara

Bu makaralarda yoldan da bir kazanç sağlanamaz Sabit makaralar sadece kuvvetin yönünü ve doğrultusunu değiştirdikleri için iş yapma kolaylığı sağlarİnşaatlarda tuğla, kum, harç gibi malzemeleri taşımak için çoğunlukla bu makaralar kullanılır

Hareketli Makara

Hareketli makarada kaldırılacak yükün ağırlığı, iki ip arasında eşit olarak paylaşılır Bu durumda yoldan iki kat kaybımız olur Yapılan işten, sabit makarada da oldu¤u gibi, bir kazanç elde edilmiş olmaz

Günlük yaşamda en fazla gördüğümüz şekliyle inşaatlarda harç, tuğla ve diğer yapı malzemelerini taşımak için kullanılmaktadır

EĞİK DÜZLEM

Bir levhanın ucu, yükün çıkarılacağı yere dayandırılırsa eğik bir yol elde edilir Birçok yerde karşılaştığımız eğik düzlemin öteki basit makinelerden en önemli farkı, bunların genellikle hareketsiz olmalarıdır Eğik yüzey boyunca itilen ya da çekilen yük, istenilen yere daha az kuvvetle çıkarılabilir Ancak aynı yük, çok daha uzun bir mesafede taşınmış olur Aslında eğik düzlem kullanıldığında, yapılan iş miktarı azalmaz

Günlük hayatımızda kullandığımız eğik düzlemler:

-Kaydırak

-Yapıların Çatısı

DİŞLİLER

Dişli çarklara kısaca dişliler adı verilir Günlük hayatımızda bisikletten otomobile, matkaptan gemiye kadar birçok araç-gerecin yapımında farklı boyut ve türdeki dişlilerden yararlanılır

Dişli çarklar kullanım amaçlarına göre farklı büyüklükte imal edilir Çarkın çapı büyüdükçe diş sayısı da artar Örneğin, büyük çarktaki diş sayısı 52 küçük çarktaki diş sayısı 13 olan bir bisiklet düşünelim Bu durumda bisikletteki büyük çarkın çapı, küçük çarkın çapının 4 katı olacaktır Yani pedalı çevirdiğimizde zincire bağlı büyük çark bir kez dönerken küçük çark 4 kez dönecektir

Basit makineler, çok az parçadan oluşan ve genellikle tek bir kuvvetin kullanıldığı araçlardır Ancak günlük yaşantımızda sadece basit makinelerden yararlanmayız Basit makinelerin bir araya getirilmeleriyle oluşturulmuş bileşik makineler de vardır ve bileşik makineler hayatımızda daha fazla yer tutar

İnsanoğlu, ilk çağlardan beri kendi kuvvetinin çok üzerinde işler yapmak için uğraşmışlar ve bunu da başarmıştır İnsanların bu kadar büyük işleri başarabilmiş olmalarının sebebi, onların kendi kuvvetlerinin yanı sıra hayvan ve makine kuvvetlerini de kullanmış olmalarıdır

İnsanlar zamanla, kuvvetin büyüklüğünü artırıp yönünü değiştiren ve bu sayede iş kolaylığı sağlayan birçok makine yapmayı öğrendiler Mağaralardan çıkıp yaşamaya elverişli yapılar inşa etmeye başladıklarında yuvarlak kütüklerden yararlandılar Kütükler sayesinde yapılarda kullanacakları büyük taşları istedikleri yere daha kolay taşıdılar Bu durum tarihteki en önemli buluş sayılan tekerleğin icadının ilk adımıdır Günümüzden 5000 yıl önce, Sümerler tarafından icat edilmiş olan tekerlek, sadece yük taşımada değil, makinelerde de kullanılmıştır

06-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Hayatımızı Kolaylaştıran alet ve makinalar nelerdir Hayatımızı Kolaylaştıran alet ve makinalar nelerdir Günlük hayatımızda kuvvetin yönünün değiştirilmesinden faydalanılarak oluşturulmuş birçok araç-gereç kullanırız Bu araç-gereçler bize iş yapma kolaylığı sağlar Makinalar İş Başında Vitesli bisikletlerde çok sayıda dişli çark bulunmasının sebebini biliyor musunuz? Bisiklet sürücüleri, düz yolda giderken veya yokuş çıkarken zaman zaman vites değiştirirler Çünkü vites değiştirmek onların ne kadar kuvvet uygulayacaklarını belirler Buna bağlı olarak pedalı çevirme sayısı da değişir Bisikletin vitesi iki şekilde ayarlanabilir: 1 Yokuş çıkarken bisikletin vitesini değiştirerek zinciri, pedala bağlı olan küçük dişli çarka aktarırız Bu durumda daha çok pedal çevirir ancak daha az kuvvet uygularız 2 Düz yolda ise zinciri pedala bağlı olan büyük dişli çarka aktarırız Bu durumda pedal çevirme sayısı az, fakat uygulanan kuvvet daha büyük olur Cımbızdan uçağa, penseden buldozere kadar binlerce makine hayatımızı kolaylaştırır Makineler genel olarak; 1 Uygulanan kuvveti artırabilir 2 Bir kuvvetin yönünü değiştirebilir 3 Bir işin yapılma hızını değiştirebilir 4 Bir enerji türünü, başka bir enerji türüne çevirebilir KALDIRAÇLAR Muhtemelen hepiniz çocuk parkında tahterevalliye binmişsinizdir İşte, bindiğiniz bu tahterevalliler fende kaldıraç olarak adlandırılmaktadır Tahterevallinin iki kolu vardır ve bu kollar eşit uzunluktadır Ağırlığı sizinkiyle aynı olan bir arkadaşınız, tahterevallide karşınıza geçerse birbirinizi dengelemiş olursunuz Bunun sebebi tahterevallinin sabit noktalar üzerinde hareket etmesidir Günlük hayatımızda kullandığımız birçok aletin kaldıraç özelliği vardır(Püskürtme Kolu, Musluk,Anahtar,Kapı Kolu) MAKARALAR Sabit Makara Bu makaralarda yoldan da bir kazanç sağlanamaz Sabit makaralar sadece kuvvetin yönünü ve doğrultusunu değiştirdikleri için iş yapma kolaylığı sağlarİnşaatlarda tuğla, kum, harç gibi malzemeleri taşımak için çoğunlukla bu makaralar kullanılır Hareketli Makara Hareketli makarada kaldırılacak yükün ağırlığı, iki ip arasında eşit olarak paylaşılır Bu durumda yoldan iki kat kaybımız olur Yapılan işten, sabit makarada da oldu¤u gibi, bir kazanç elde edilmiş olmaz Günlük yaşamda en fazla gördüğümüz şekliyle inşaatlarda harç, tuğla ve diğer yapı malzemelerini taşımak için kullanılmaktadır EĞİK DÜZLEM Bir levhanın ucu, yükün çıkarılacağı yere dayandırılırsa eğik bir yol elde edilir Birçok yerde karşılaştığımız eğik düzlemin öteki basit makinelerden en önemli farkı, bunların genellikle hareketsiz olmalarıdır Eğik yüzey boyunca itilen ya da çekilen yük, istenilen yere daha az kuvvetle çıkarılabilir Ancak aynı yük, çok daha uzun bir mesafede taşınmış olur Aslında eğik düzlem kullanıldığında, yapılan iş miktarı azalmaz Günlük hayatımızda kullandığımız eğik düzlemler: -Kaydırak -Yapıların Çatısı DİŞLİLER Dişli çarklara kısaca dişliler adı verilir Günlük hayatımızda bisikletten otomobile, matkaptan gemiye kadar birçok araç-gerecin yapımında farklı boyut ve türdeki dişlilerden yararlanılır Dişli çarklar kullanım amaçlarına göre farklı büyüklükte imal edilir Çarkın çapı büyüdükçe diş sayısı da artar Örneğin, büyük çarktaki diş sayısı 52 küçük çarktaki diş sayısı 13 olan bir bisiklet düşünelim Bu durumda bisikletteki büyük çarkın çapı, küçük çarkın çapının 4 katı olacaktır Yani pedalı çevirdiğimizde zincire bağlı büyük çark bir kez dönerken küçük çark 4 kez dönecektir Basit makineler, çok az parçadan oluşan ve genellikle tek bir kuvvetin kullanıldığı araçlardır Ancak günlük yaşantımızda sadece basit makinelerden yararlanmayız Basit makinelerin bir araya getirilmeleriyle oluşturulmuş bileşik makineler de vardır ve bileşik makineler hayatımızda daha fazla yer tutar İnsanoğlu, ilk çağlardan beri kendi kuvvetinin çok üzerinde işler yapmak için uğraşmışlar ve bunu da başarmıştır İnsanların bu kadar büyük işleri başarabilmiş olmalarının sebebi, onların kendi kuvvetlerinin yanı sıra hayvan ve makine kuvvetlerini de kullanmış olmalarıdır İnsanlar zamanla, kuvvetin büyüklüğünü artırıp yönünü değiştiren ve bu sayede iş kolaylığı sağlayan birçok makine yapmayı öğrendiler Mağaralardan çıkıp yaşamaya elverişli yapılar inşa etmeye başladıklarında yuvarlak kütüklerden yararlandılar Kütükler sayesinde yapılarda kullanacakları büyük taşları istedikleri yere daha kolay taşıdılar Bu durum tarihteki en önemli buluş sayılan tekerleğin icadının ilk adımıdır Günümüzden 5000 yıl önce, Sümerler tarafından icat edilmiş olan tekerlek, sadece yük taşımada değil, makinelerde de kullanılmıştır