Edebi Sanatlar

EDEBÎ SANATLAR

SÖZ SANATLARI
SES ESASINA DAYANAN SANATLAR 1
ÂHENG-Î TAKLÎDİ 1
ALİTERASYON 1
LEBDEĞMEZ 1
II SES-ANLAM ESASINA DAYANAN SANATLAR 1
A AYRI KELİMELERİN SES ve ANLAM İLGİSİ ESASINA DAYANAN SANATLAR 1
• CİNÂS 1
•I CİNÂS-I TAM 1
1 Cinâs-ı Basît 1
2 Cinâs-ı Mürekkeb 1
a Cinâs-ı Müteşâbih 1
b Cinâs-ı Mefrûk 2
c Cinâs-ı Merfu 2
Kelime Türleri Bakımından Tam Cinâslar 2
1 Cinâs-ı Mümâsîl 2
2 Cinâs-ı Müstevfâ 2
II CİNÂS-I GAYR-I TÂM 2
1 Cinâs-ı Mütekârîb 2
a Cinâs-ı Lâhik 2
b Cinas-ı Muzâri 2
2 Cinâs-ı Nâkıs 2
a Cinâs-ı Mutarref 2
b Cinâs-ı Müşevveş 2
c Cinâs-ı Müzeyyel 2
AKS, AKİS 3
1 Aks-i Tâm 3
2 Aks-i Nâkıs 3
3 Tedvîr 3
AKS-İ MÜFRED 3
İŞTİKÂK 3
1 Şibh-i İştikâk 3
REDDÜ’L-’ACÜZ ‘ALE’S-SADR 3
B HARF BENZEŞMESİ ESASINA DAYANAN SANATLAR 3
• SECİ 4
• A BULUNDUKLARI YERE GÖRE SECİLER 4
• 1 Seci-i Mukayyed, Seci-i Rabti 4
• 2 Seci-i Mutlak 4
• 3 Seci-i Mefrûk 4
• B VEZİN-REVİ OLARAK UYGUNLUKLARI BAKIMINDAN SECİLER 4
• 1 Seci-i Mütevâzin, Seci-i Mütevâzî 4
• 2 Seci-i Mutarref 4
• 3 Seci-i Murassa, Seci-i Muvâzî 4
• İRSÂD 4
• MUVÂZENE 4
• TARSÎ 4
• TEŞDÎD 4

III ANLAM ESASINA DAYANAN SANATLAR 5
• A KELİMELERİN GERÇEK ANLAMLARI DIŞINDA KULLANILDIĞI SANATLAR 5
• 1 MECÂZ ESASINA DAYANAN SANATLAR 5
• MECÂZ 5
• 1 Mecâz-ı Aklî 5
• 2 Mecâz-ı Mürsel, Mecâz-ı Lûgavî 5
TERDİD 5
• KATI 5
• SÜKÛT-I BELÎĞ 5
• B ABARTMA ESASINA DAYANAN SANATLAR 5
• MÜBALAĞA 5
1 Teblîğ 6
2 İğrâk 6
3 Gulüv 6
İFRÂT, TEFRÎT, İKTİSÂD 6
RÜCÛ 6
2 BENZETME ESASINA DAYANAN SANATLAR 6
TEŞBİH 6
I Hakikî Teşbihler 6
II Mecâzî Teşbihler 6
• A TAŞIDIĞI UNSURLARA GÖRE TEŞBİHLER 7
1 Teşbih-i Mufassal 7
2 Teşbih-i Mücmel 7
3 Teşbih-i Beliğ, Teşbih-i Mü’ekked 7
4 Teşbih-i Mürsel 7
• B ANA UNSURLARININ SAYISINA GÖRE TEŞBİHLER 7
1 Teşbih-i Cem’ 7
2 Teşbih-i Tesviye 7
• C ANA UNSURLARININ SIRASINA GÖRE TEŞBİHLER 7
1 Teşbih-i Melfûf 7
2 Teşbih-i Mefrûk 7
• D ANA UNSURLARININ ÜSTÜNLÜK DURUMLARINA GÖRE TEŞBİHLER 7
Teşbih-i Maklûb 7
• E YARDIMCI UNSURLARDAN VECH-İ ŞEBEH’İN NİTELİKLERİNE GÖRE TEŞBİHLER 7
1 Teşbih-i Temsîlî 7
2 Teşbih-i Tahkîkî 7
3 Teşbih-i Tahayyülî 8
4 Teşbih-i Tehekkümî, Teşbih-i Telmihî 8
5 Teşbih-i Sâde 8
6 Teşbih-i Mübtezel, Karîb-i Mübtezel 8
7 Teşbih-i Garîb, Garîb-i Ba’îd 8
İSTİ’ÂRE 8
1 İsti’âre-i Müfrede 8
2 İsti’âre-i Mürekkebe 8
3 İsti’âre-i Temlihiye, İsti’âre-i Tehekkümiye 8
4 İsti’âre-i Asliyye 9
5 İsti’âre-i Tebe’iye 9
6 İsti’âre-i Musarraha 9
a İsti’âre-i Musarraha-i Müreşşeha 9
b İsti’âre-i Musarraha-i Mücerrede 9
c İsti’âre-i Musarraha-i Mutlaka 9
7 İsti’âre-i Mekniye 9
8 İsti’âre-i Tahyîliye 9
9 İsti’âre-i Müptezele, İsti’âre-i Amiye 9
10 İsti’âre-i Garîbe, İsti’âre-i Hâsiye 9
EDEB-İ KELÂM 9
TELMİH 10
TEŞHİS 10
3 İKİ ANLAM ESASINA DAYANAN SANATLAR 10
TEVRİYE 10
I YAPILARINA GÖRE TEVRİYELER 10
1 Tevriye-i Mücerrede 10
2 Tevriye-i Müreşşeha 10
3 Tevriye-i Mübeyyene 10
4 Tevriye-i Müheyyi’e 10
II ANLAMLARINA GÖRE TEVRİYELER 10
1 İhâm-ı Hasen 10
2 İhâm-ı Kabîh 10
İHÂM 11
İSTİHDÂM 11
KİNAYE 11
I MEKNİ-İ ANH’I ZÂT OLAN KİNÂYELER 11
1 Kinâye-i Müfrede 11
2 Kinâye-i Mürekkebe 11
II MEKNİ-İ ANHI SIFAT OLAN KİNÂYELER 11
1 Kinâye-i Karîbe, Kinâye-i Vâzıha 11
2 Kinâye-i Ba’îde, Kinâye-i Hafîye 11
III Mekni-i Anha Nisbet Olan Kinâyeler 11
MUGÂLÂTA-İ MA’NEVİYE 12
MÜŞÂKELE 12
REMZ, REMİZ 12
TA’RİZ 12
TEHZİL 12
TELVİH 13
TEVCİH 13
4 ANLAM YAKINLIĞI ve KARŞITLIĞI ESÂSINA DAYANAN SANATLAR 13
TENÂSÜB 13
1 İhâm-ı Tenâsüb 13
TEŞÂBÜH-İ ETRÂF 13
TEZÂT 13
1 İhâm-ı Tezât 14
5 SESLENME ESÂSINA DAYANAN SANATLAR 14
NİDÂ 14
İLTİFÂT 14
İNTÂK 14
İSTİFHÂM 14
TECÂHÜL-ÂRİF 15
TECRÎD 15
1 Tecrîd-i Hitâbî 15
a Tecrîd-i Mahz 15
b Tecrîd-i Gayr-ı Mahz 15
2 Tecrîd-i Gayr-ı Hitâbî 15
TEKRÎR 15
6 İSPAT, KANIT, DELİL, ÖRNEK VE SEBEP GÖSTERME İLE İNANDIRMA ESÂSINA DAYANAN SANATLAR 15
İKTİBÂS 15
1 İktibâs-ı Tâm 15
2 İktibâs-ı Nâkıs 15
İRSÂL-İ MESEL 15
MEZHEB-İ KELÂMÎ 16
TELMÎH 16
TELMİ’ 16
HÜSN-İ TA’LÎL 16
TAZMÎN 16
7 ÖĞME VE YERME ESÂSINA DAYANAN SANATLAR 16
İDMÂC 16
İSTİBTÂ’A 17
İSTİDRÂK 17
1 Te’kidü’l-Medh bi-mâ-Yeşbehü’z-Zem 17
2 Te’kidü’z-Zem bi-mâ-Yeşbehü’l-Medh 17
8 ÇEŞİTLİ TÜRDEKİ KELİMELERİ UYUMLU VE HOŞ KARŞILANACAK BİR BİÇİMDE DÜZENLEME ESÂSINA DAYANAN SANATLAR 17
CEM’ 17
1 Cem’ Ma’a’t-Taksîm 17
2 Cem’ Ma’a’t-Tefrîk 17
TEFRÎK 17
TAKSÎM 18
LEFF Ü NEŞR 18
1 Leff ü Neşr-i Müretteb 18
2 Leff ü Neşr-i Gayr-i Mürettep, Leff ü Neşr-i Müşevveş 18
SİYÂKATÜ’L-A’DÂD 18
TEDRÎC 18
1 Tedrîc-i Sâ’id, Tensîk-i İrtikâ’î 18
2 Tedrîc-i Hâbit, Tensîk-ı İnhitâtî 18
TENSÎK-I SIFÂT 19