Ozanlarımız - CEVRİ (Nejat Birdoğan)

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-23-2012

CEVRİ (Nejat Birdoğan)

Nejat Birdoğan
Hey erenler pazarım var
Hal ehline hal satarım
Terazim, tartım bulunmaz
Doyumuna bal satarım

Ben sarrafım inci düzdüm
Gevher denizinde yüzdüm
Akıl süzgecinden süzdüm
Cevri aklı kul satarım

Bir Alevi-Bektaşi ozanı olan Cevri'nin asıl adı Nejat Birdoğan'dır

1934 Kars doğumludur

Alevilik-Bektaşilik üzerine yaptığı esaslı araştırmaları ile tanındı

Halk eğitimcisi olarak öğretmenlik yaptı

Kültür Bakanlığında çalıştı

Anadolu'nun Gizli Kültürü Alevilik (1990), Anadolu ve Balkanlarda Alevi Yerleşmesi (1992), Şah İsmail Hatai (1991), Anadolu Aleviliğinde Yol Ayrımı (1995), Samahlar (1982) Türkülerimiz (1987) gibi incelemeleri, Gülizar-ı Haseneyn (1985), Çelebi Cemalettin Efendinin Savunması (1994), İttihat ve Terakkinin Alevilik-Bektaşilik Araştırması (Baha Sait Bey) (1994); Hasan Dede Kasabası ve Hasan Dede (1992) gibi araştırmaları mevcuttur

Sayın Birdoğan'ın derinlemesine, değerli, ciddi, titiz araştırmalarının yanı sıra Cevri mahlasıyla halk şiiri tarzında yazdığı şiirlerinde de bu tarzın usta bir ozanı olduğu gerçek

Akıcı ve duru bir dili var

Andığımız yapıtlarının bazılarında yer alan şiirlerini sunuyoruz

3 Mayıs 2001 tarihinde aramızdan ayrıldı

Eserlerinden bazıları:

1
Buyursun gönül köşküne,
Viran ile yeksan olan,
Yer alsın Ali aşkına,
Mihman olan, mihman olan

Bu bağ kendi evi iken,
Dal meyvesi sevi iken,
Hey! Bir damla sıvı iken,
Umman olan, umman olan

Hele devran, yık bendini,
Çöz boynundan kemendini,
Bil kendini, bil kendini,
İnsan olan, insan olan

Meyil verme pul, paraya,
Yaklaşma sırça saraya,
Yaklaşma sırça saraya,
Derman olan, derman olan

Yön ver de aşkın atına,
Var ulaş kamil katına,
Girip Cevri sıfatına
Rabbisine sultan olan

2
Kısmetinden alan alsın,
Dost! Bu, Ali sofrasıdır

Kul hakkını bilen alsın,
Dost! Bu, Ali sofrasıdır

Suyumuz var, tuzumuz var,
Kurbanlık koç kuzumuz var,
Başta, sonda sözümüz var,
Dost! Bu, Ali sofrasıdır

Bu gider yenisi gelir,
Boş gider ganisi gelir,
Hak emek sinisi gelir,
Dost! Bu, Ali sofrasıdır

Biz, Hak içün dervişleriz,
Hak lokması yemişleriz,
Hak içün emek işleriz,
Dost! Bu, Ali sofrasıdır

Cevri Kul'u ettik feda,
Kıldık borcumuzu eda,
Burda birdir bayla geda,
Çün bu, Ali sofrasıdır

3
Gizlenir ozan ahında,
Yer altında türküler var

Deyişinde, samahında,
Zar altında türküler var

Umut kuzu aşık güden,
Bir umuttur dosta giden,
Dayan bre körpe fidan,
Kar altında türküler var

Zincirlendikçe yayılan,
Yedi iklimde duyulan,
Bir kesilen bin sayılan,
Nar altında türküler var

Hak balına tuz katıldı,
Gövde n'etsin, baş satıldı,
Yiğite ilmek atıldı,
Dar altında türküler var

Cevri, sıkıntıdan yeniler,
Bu günü dünden günüler,
Devran dolabı iniler,
Var, altında türküler var

4
Hey erenler pazarım var
Söz : Nejat Birdoğan
Müzik : Musa Eroğlu

Hey erenler pazarım var
Hal ehline hal satarım
Terazim, tartım bulunmaz
Doyumuna bal satarım

Tezgah üstü söz söylerim
Sözümü gülle peylerim
Hasmı sitemi neylerim
Ben dikensiz gül satarım

Erenler bir pazar kurdum
Hak hak dedim döndüm durdum
Aşkın mühürünü vurdum
Dost zarfına pul satarım

Ben sarrafım inci düzdüm
Gevher denizinde yüzdüm
Akıl süzgecinden süzdüm
Cevri aklı kul satarım

5
Bana Hakkı soran oğul,
Haber al aşık sazından,
Göğsü peygamber ağacı,
Kılıfı Ali bezinden

Elif, Hakk'a nişan sapı,
O gerçeğe açar kapı,
Eşikten başlayan yapı,
Sarı turna avazından

Şah perdeye basan parmak

Niyaz eyler Hakk'a varmak,
Ezgi olup akan ırmak

Hak imamlar düvazından

Sancılar dolunca cim'e,
Baş eğerek gelir cem'e
Elbette sarılır dem'e
Acısı canan nazından

Sıtk ile daya bağrına
Derman yetirir ağrına
O mahbubun diyarına
Hisse götürür sızından

Cevri, bunda dilli Kur'an
Hem erkanlı yollu Kur'an
Elimizde telli Kur'an
Yürürüz Hakk'ın izinde

6
Hey erenler! Medet, mürvet,
Cüda düştüm samahından,
Elim yerde, özüm darda
Sıyır beni günahından

Sakındım "ben"den kendimi,
Elest'ten aldım fendimi,
Kuşanmışam tığbendimi,
Güzel "erenler Şahı"ndan

Ben bendeki "ben"i yıktım,
Birliğin köşküne çıktım,
Gönül çerağını yaktım,
Işık geldi penahından

Buldunsa dünya hasını,
Kibir kılma libasını,
Nice zalim cezasını
Çeker mazlumun ahındın

Namazımız kılır elbet,
Dermanımız bulur elbet,
Umut kuşu gelir elbet,
O Düldürün sipahından

Taşım bir harcım on iki,
Yüküm bir, hurcum on iki,
Kalem bir, burcum on iki,
Cevri, gönül dergahından

06-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Ozanlarımız - CEVRİ (Nejat Birdoğan) CEVRİ (Nejat Birdoğan) Nejat Birdoğan Hey erenler pazarım var Hal ehline hal satarım Terazim, tartım bulunmaz Doyumuna bal satarım Ben sarrafım inci düzdüm Gevher denizinde yüzdüm Akıl süzgecinden süzdüm Cevri aklı kul satarım Bir Alevi-Bektaşi ozanı olan Cevri'nin asıl adı Nejat Birdoğan'dır 1934 Kars doğumludur Alevilik-Bektaşilik üzerine yaptığı esaslı araştırmaları ile tanındı Halk eğitimcisi olarak öğretmenlik yaptı Kültür Bakanlığında çalıştı Anadolu'nun Gizli Kültürü Alevilik (1990), Anadolu ve Balkanlarda Alevi Yerleşmesi (1992), Şah İsmail Hatai (1991), Anadolu Aleviliğinde Yol Ayrımı (1995), Samahlar (1982) Türkülerimiz (1987) gibi incelemeleri, Gülizar-ı Haseneyn (1985), Çelebi Cemalettin Efendinin Savunması (1994), İttihat ve Terakkinin Alevilik-Bektaşilik Araştırması (Baha Sait Bey) (1994); Hasan Dede Kasabası ve Hasan Dede (1992) gibi araştırmaları mevcuttur Sayın Birdoğan'ın derinlemesine, değerli, ciddi, titiz araştırmalarının yanı sıra Cevri mahlasıyla halk şiiri tarzında yazdığı şiirlerinde de bu tarzın usta bir ozanı olduğu gerçek Akıcı ve duru bir dili var Andığımız yapıtlarının bazılarında yer alan şiirlerini sunuyoruz 3 Mayıs 2001 tarihinde aramızdan ayrıldı Eserlerinden bazıları: 1 Buyursun gönül köşküne, Viran ile yeksan olan, Yer alsın Ali aşkına, Mihman olan, mihman olan Bu bağ kendi evi iken, Dal meyvesi sevi iken, Hey! Bir damla sıvı iken, Umman olan, umman olan Hele devran, yık bendini, Çöz boynundan kemendini, Bil kendini, bil kendini, İnsan olan, insan olan Meyil verme pul, paraya, Yaklaşma sırça saraya, Yaklaşma sırça saraya, Derman olan, derman olan Yön ver de aşkın atına, Var ulaş kamil katına, Girip Cevri sıfatına Rabbisine sultan olan 2 Kısmetinden alan alsın, Dost! Bu, Ali sofrasıdır Kul hakkını bilen alsın, Dost! Bu, Ali sofrasıdır Suyumuz var, tuzumuz var, Kurbanlık koç kuzumuz var, Başta, sonda sözümüz var, Dost! Bu, Ali sofrasıdır Bu gider yenisi gelir, Boş gider ganisi gelir, Hak emek sinisi gelir, Dost! Bu, Ali sofrasıdır Biz, Hak içün dervişleriz, Hak lokması yemişleriz, Hak içün emek işleriz, Dost! Bu, Ali sofrasıdır Cevri Kul'u ettik feda, Kıldık borcumuzu eda, Burda birdir bayla geda, Çün bu, Ali sofrasıdır 3 Gizlenir ozan ahında, Yer altında türküler var Deyişinde, samahında, Zar altında türküler var Umut kuzu aşık güden, Bir umuttur dosta giden, Dayan bre körpe fidan, Kar altında türküler var Zincirlendikçe yayılan, Yedi iklimde duyulan, Bir kesilen bin sayılan, Nar altında türküler var Hak balına tuz katıldı, Gövde n'etsin, baş satıldı, Yiğite ilmek atıldı, Dar altında türküler var Cevri, sıkıntıdan yeniler, Bu günü dünden günüler, Devran dolabı iniler, Var, altında türküler var 4 Hey erenler pazarım var Söz : Nejat Birdoğan Müzik : Musa Eroğlu Hey erenler pazarım var Hal ehline hal satarım Terazim, tartım bulunmaz Doyumuna bal satarım Tezgah üstü söz söylerim Sözümü gülle peylerim Hasmı sitemi neylerim Ben dikensiz gül satarım Erenler bir pazar kurdum Hak hak dedim döndüm durdum Aşkın mühürünü vurdum Dost zarfına pul satarım Ben sarrafım inci düzdüm Gevher denizinde yüzdüm Akıl süzgecinden süzdüm Cevri aklı kul satarım 5 Bana Hakkı soran oğul, Haber al aşık sazından, Göğsü peygamber ağacı, Kılıfı Ali bezinden Elif, Hakk'a nişan sapı, O gerçeğe açar kapı, Eşikten başlayan yapı, Sarı turna avazından Şah perdeye basan parmak Niyaz eyler Hakk'a varmak, Ezgi olup akan ırmak Hak imamlar düvazından Sancılar dolunca cim'e, Baş eğerek gelir cem'e Elbette sarılır dem'e Acısı canan nazından Sıtk ile daya bağrına Derman yetirir ağrına O mahbubun diyarına Hisse götürür sızından Cevri, bunda dilli Kur'an Hem erkanlı yollu Kur'an Elimizde telli Kur'an Yürürüz Hakk'ın izinde 6 Hey erenler! Medet, mürvet, Cüda düştüm samahından, Elim yerde, özüm darda Sıyır beni günahından Sakındım "ben"den kendimi, Elest'ten aldım fendimi, Kuşanmışam tığbendimi, Güzel "erenler Şahı"ndan Ben bendeki "ben"i yıktım, Birliğin köşküne çıktım, Gönül çerağını yaktım, Işık geldi penahından Buldunsa dünya hasını, Kibir kılma libasını, Nice zalim cezasını Çeker mazlumun ahındın Namazımız kılır elbet, Dermanımız bulur elbet, Umut kuşu gelir elbet, O Düldürün sipahından Taşım bir harcım on iki, Yüküm bir, hurcum on iki, Kalem bir, burcum on iki, Cevri, gönül dergahından