Çocuk, Ebeveyn, Çocuklara Anlatamayacağımız, 25 Şey / Çocuk, Ebeveyn, Çocuklara Anlat

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-23-2012

Çocuklara Anlatamayacağımız 25 Şey

sonradan toparlaması daha zor olabilir

Bunlar 2000’li yılların çocukları

yemez de…

2

Neden okula gidilir?
Son derece didaktik ve düzgün cevaplar bulunabilir

Okumayı öğrenmek bilgilenmek düzgün bir insan olmak… Yine de beş-altı yaşındaki bir çocuğa ‘Her sabah erken kalakacaksın üzerine şu kıyafeti giyeceksin ve öğretmenin ne derse yapacaksın’ı anlatmak pek o kadar kolay değil

3

Kışın neden sandalet giyilmez?
Tabii bu da çocuğun yaşına bağlı

Mevsimleri anlatmak evrenin işleyişinden söz etmek elbette ki teknik olarak bu sorunun cevabını verecektir

Ama bu çok sevdiği bir sandaleti neden kışın giyemediğini anlamaya yetmez bazen

4

Ant nasıl içilir?
Haydi fikir kafasına yattı okula başladı fikirle de barıştı diyelim

Çocuğunuz gelip de ‘Öğrenci Andı’nda ne anlatılıyor? Niye bunu her sabah bağıra bağıra söylüyoruz?’ diye sorarsa vereceğiniz cevap hazır mı? Bir kısım büyüklerin kafasına yatıyor olabilir ama ya çocuğun?

5 Trafik neden tıkanıyor?
Otobüste arabada trafikte tıkılıp kalmış oflamaya başlamış üç yaşında bir çocuğa kolaysa anlatın trafiği

‘Neden gitmiyoruz?’ sorusuna karşılık “Çünkü öndeki gitmiyor” denir

Soru öndeki her bir araç için devam eder “Peki o neden gitmiyor?” diye

Sonunda çocuk isyan eder: “Peki en öndeki niye gitmiyo!”

6

Televizyon nasıl çalışıyor?
Siz büyüdünüz

anladınız sanki!

Mesele sadece televizyon da değil

ınternet telefon elektrik süpürgesi… Eğer mesleki anlamda bunların işleyişine uzaksanız teknolojik ve mekanik aletlerin nasıl çalıştığını anlatmak azaba dönebilir

7

Sigara çelişkisi
İnsan sağlığına zararları belli annesi babası içmese bile etrafta tüttüren birini mutlaka görecek

Ve o zaman o soru gelecek: Zararlı olduğunu biliyorlarsa neden içiyorlar? Soru mantıklıysa da cevap hayatın temel çelişkilerinden zaten…

8

Neden paramız yok?
Çocuk bir şey ister alamayacak haldeyseniz kestirmeden “Paramız yok” demek kolaydır

Gerçekten isteyip de parasızlıktan alamıyorsanız üzülürsünüz

Ama ‘kredi kartı çocukları’ genelde halden anlamaz

Çoğu anne-baba yaşamıştır ‘O zaman kartla alalım’ bilgiçliğini

Haydi sıkıysa anlatın faiz-borç denklemini

9

Ateş neden yakar?
Nedense hemen her çocuk eline kibrit alıp çakmaya pek meraklıdır

Ateşle oynamanın ‘cıs’ olduğunu daha küçüklükten anlatmak gerekir

Fakat ne yazık ki bu bilginin bir çocuğun kafasına oturması ancak bir gün bir yanını ufaktan yakmasıyla olur

10

Rüya kaydedilir mi?
Neden ve nasıl rüya gördüğümüz meselesi zaten bilim dünyası için dahi karmaşık bir mevzu

Hal böyleyken çocukların şıp diye anlamasını

gördükleri rüyanın etkisinden çabucak kurtulmasını falan beklemek haksızlık olur

Bir de bunu nasıl kaydedeceğim diye sorarsa…

11

Boşanma meselesi
Biz birbirimizi seviyorduk

Tamam

şimdi ayrılmaya karar verdik

E peki

Artık aynı evde olmayacağız ama yine de birbirimizi seviyoruz

Bir çocuk için fazla karışık

şimdi seviyor muyuz sevmiyor muyuz?

12

‘Sonra’ ne zamandır?
Hemen onu yemek hemen onu içmek hemen oraya gitmek ister

Zaman kavramı tam kafalarına yatmadığı için bir şeyler tutturduğunda en güzel koz ‘Sonra’dır

Peki sonra ne zamandır? 15 dakika mı 15 gün mü? Hepsine aynı sözcüğün kullanılmasına ne diyeceksiniz?

13

Niye brokoli yemek zorundayım?
Çocukların sağlıklı beslenmek için yemek saatlerinde acı çekmesi sıradan bir problem

Neden lezzetli şeyler yemek varken brokoli püresinin ağzına tıkıldığını anlamakta güçlük çekmesi normal

Obezite GDO kanser gibi ürkütücü kelimelerle fast food’dan korkutmak da açıklamanın iyi bir yolu sayılmaz

14

Ajda Pekkan kaç yaşında?
Diyelim bu soruyu yöneltti size

şimdi gerçek yaşı söyleseniz kendi anneannesiyle babaannesiyle karşılaştırdığında kavraması daha büyük bir fark ortaya çıkacak

Yalan söyleseniz Ajda Pekkan’ın yaşı hakkında yalan söylemek size bize mi düştü yani? Bir acayip durum

15

Hijyenik ped meselesi
Özellikle erkek çocuk annelerinin en zorlandığı ‘Bu ne?’ sorusu buradan gelir

Yaşına uygunsa ‘Pamuk

oğlum!’ diye geçiştirilmelidir

En iyisi ulaşamayacağı banyo dolaplarında muhafaza alışveriş torbasından gizlice çıkarıp yerine koymaktır

16

‘Allah Baba’ soruları
Sonuçta bir çocuk din bilgisini önce aileden alıyor

Biri bu konuyu açmazsa varoluşçu soruları daha ileri tarihlere sarkacağı kesin

Ama bu toprakların en temel eğitimi ‘Allah Baba’ da kendiliğinden yeni sorular doğurabiliyor

Madem her şeyi biliyor

görüyor neden Allah Baba günahı bize yazıyor?

17

Ben niye o yatakta değilim?
Çocuğa yatak eğitimi vermek neden geceleri yalnız yatması gerektiğini anlatmak imkânsızdır

Anne-baba “Ama herkesin bir yatağı var” derse cevap hazırdır

“Siz ikiniz aynı yatakta yatıyorsunuz ama…”

18

Gece-gündüz meselesi
Hava niye karardı sonra neden aydınlandı? “Artık gece oldu evimize gitmemiz lazım” ne demek? Dükkânlar niye belli bir saatten sonra kapanıyor? Geniş zaman kavramı ayrı bir dert ama dar zamanları anlatmak da büyük mesele!

19

Neden sınava giriyoruz?
Tamam

okula gidiyoruz ödevlerimizi de iyi-kötü yapıyoruz

Peki neden sınava giriyoruz? Bir sınava girmek için okul üzerine bir de dershaneye gidiyoruz en güzel yıllarımızı çürütüyoruz? Üzerine bir de bin türlü sınav usulsüzlüğüyle uğraşıyoruz? Buyrunuz verin cevabını

20

Polis Amca meselesi
Bazı aileler ‘Yaramazlık yaparsan seni polise veririm’ tehdidini çok sever

Bunun dışında çocukların ister istemez gazetelerden televizyonlardan edindiği görüntüler vardır polis amcalar gününe göre birilerini dövüyordur

Bir yanda da teorik olarak polis güvenliğimizi sağlıyordur

Daha ideolojik bilgilendirmeye geçmedik bile

Çocuk nasıl karar verecek?

21

Anarşist kim komünizm ne?
Bir yerlerden duyacak ve soracak

Genel gidişat anne ve babaların kendi ideolojik tercihlerini çocuklarına aktarması şeklindedir

Böylelikle her tür belayı anarşistlerden bilen komünist düşmanı bir kuşak yetişmesi işten bile değildir

22

Sonsuzluk ne zaman biter?
Çocukların içinden çıkamayıp korkuya kapıldığı ‘sonsuzluk’ kavramını anlatmaya çalışırsanız kendinizi bir kara delik içinde bulabilirsiniz

Ne yaparsanız yapın uzayın sonsuzluğu gibi gizemli durumlar çocukların aklını karıştırıp uykularını kaçırmaya devam eder

“Peki hiç bitmiyor mu?” sorusu peşinizi bırakmaz

23

Yatak odası kapısı
İyice küçük yaşlarda zaten hiç anlamaz o odanın neden bazı zamanlarda kapalı olduğunu

Fakat yaş ilerleyip neler olabileceğini kestirdikleri dönemde bile konduramazlar

Niyeyse orta yaş üstü anne ve babaların bir cinsel hayatı olabileceği fikrini kabullenemezler

24

Ölenler geri gelir mi?
Zaten ölüm meselesi karışık

Buna verilecek cevap doğrudan yetişkinlerin dünya görüşüne göre değişecek

Kaldı ki

ölüme dair hiçbir soruya kati cevaplar verilemeyeceği kesin

25

Neden ilaç içiyoruz?
Bu soruyu cevaplamak daha kolay: Çünkü iyileşmemiz gerekiyor

Ama her çocuğun derdi özellikle şurupların rezil tadıdır

“Bana iyi gelecekse tadı niye bu kadar kötü?” diyen bir çocuğa ne buyrulur ki…

06-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Çocuk, Ebeveyn, Çocuklara Anlatamayacağımız, 25 Şey / Çocuk, Ebeveyn, Çocuklara Anlat Çocuklara Anlatamayacağımız 25 Şey sonradan toparlaması daha zor olabilir Bunlar 2000’li yılların çocukları yemez de… 2 Neden okula gidilir? Son derece didaktik ve düzgün cevaplar bulunabilir Okumayı öğrenmek bilgilenmek düzgün bir insan olmak… Yine de beş-altı yaşındaki bir çocuğa ‘Her sabah erken kalakacaksın üzerine şu kıyafeti giyeceksin ve öğretmenin ne derse yapacaksın’ı anlatmak pek o kadar kolay değil 3 Kışın neden sandalet giyilmez? Tabii bu da çocuğun yaşına bağlı Mevsimleri anlatmak evrenin işleyişinden söz etmek elbette ki teknik olarak bu sorunun cevabını verecektir Ama bu çok sevdiği bir sandaleti neden kışın giyemediğini anlamaya yetmez bazen 4 Ant nasıl içilir? Haydi fikir kafasına yattı okula başladı fikirle de barıştı diyelim Çocuğunuz gelip de ‘Öğrenci Andı’nda ne anlatılıyor? Niye bunu her sabah bağıra bağıra söylüyoruz?’ diye sorarsa vereceğiniz cevap hazır mı? Bir kısım büyüklerin kafasına yatıyor olabilir ama ya çocuğun? *5 Trafik neden* tıkanıyor? Otobüste arabada trafikte tıkılıp kalmış oflamaya başlamış üç yaşında bir çocuğa kolaysa anlatın trafiği ‘Neden gitmiyoruz?’ sorusuna karşılık “Çünkü öndeki gitmiyor” denir Soru öndeki her bir araç için devam eder “Peki o neden gitmiyor?” diye Sonunda çocuk isyan eder: “Peki en öndeki niye gitmiyo!” 6 Televizyon nasıl çalışıyor? Siz büyüdünüz anladınız sanki! Mesele sadece televizyon da değil ınternet telefon elektrik süpürgesi… Eğer mesleki anlamda bunların işleyişine uzaksanız teknolojik ve mekanik aletlerin nasıl çalıştığını anlatmak azaba dönebilir 7 Sigara çelişkisi İnsan sağlığına zararları belli annesi babası içmese bile etrafta tüttüren birini mutlaka görecek Ve o zaman o soru gelecek: Zararlı olduğunu biliyorlarsa neden içiyorlar? Soru mantıklıysa da cevap hayatın temel çelişkilerinden zaten… 8 Neden paramız yok? Çocuk bir şey ister alamayacak haldeyseniz kestirmeden “Paramız yok” demek kolaydır Gerçekten isteyip de parasızlıktan alamıyorsanız üzülürsünüz Ama ‘kredi kartı çocukları’ genelde halden anlamaz Çoğu anne-baba yaşamıştır ‘O zaman kartla alalım’ bilgiçliğini Haydi sıkıysa anlatın faiz-borç denklemini 9 Ateş neden yakar? Nedense hemen her çocuk eline kibrit alıp çakmaya pek meraklıdır Ateşle oynamanın ‘cıs’ olduğunu daha küçüklükten anlatmak gerekir Fakat ne yazık ki bu bilginin bir çocuğun kafasına oturması ancak bir gün bir yanını ufaktan yakmasıyla olur 10 Rüya kaydedilir mi? Neden ve nasıl rüya gördüğümüz meselesi zaten bilim dünyası için dahi karmaşık bir mevzu Hal böyleyken çocukların şıp diye anlamasını gördükleri rüyanın etkisinden çabucak kurtulmasını falan beklemek haksızlık olur Bir de bunu nasıl kaydedeceğim diye sorarsa… 11 Boşanma meselesi Biz birbirimizi seviyorduk Tamam şimdi ayrılmaya karar verdik E peki Artık aynı evde olmayacağız ama yine de birbirimizi seviyoruz Bir çocuk için fazla karışık şimdi seviyor muyuz sevmiyor muyuz? 12 ‘Sonra’ ne zamandır? Hemen onu yemek hemen onu içmek hemen oraya gitmek ister Zaman kavramı tam kafalarına yatmadığı için bir şeyler tutturduğunda en güzel koz ‘Sonra’dır Peki sonra ne zamandır? 15 dakika mı 15 gün mü? Hepsine aynı sözcüğün kullanılmasına ne diyeceksiniz? 13 Niye brokoli yemek zorundayım? Çocukların sağlıklı beslenmek için yemek saatlerinde acı çekmesi sıradan bir problem Neden lezzetli şeyler yemek varken brokoli püresinin ağzına tıkıldığını anlamakta güçlük çekmesi normal Obezite GDO kanser gibi ürkütücü kelimelerle fast food’dan korkutmak da açıklamanın iyi bir yolu sayılmaz 14 Ajda Pekkan kaç yaşında? Diyelim bu soruyu yöneltti size şimdi gerçek yaşı söyleseniz kendi anneannesiyle babaannesiyle karşılaştırdığında kavraması daha büyük bir fark ortaya çıkacak Yalan söyleseniz Ajda Pekkan’ın yaşı hakkında yalan söylemek size bize mi düştü yani? Bir acayip durum 15 Hijyenik ped meselesi Özellikle erkek çocuk annelerinin en zorlandığı ‘Bu ne?’ sorusu buradan gelir Yaşına uygunsa ‘Pamuk oğlum!’ diye geçiştirilmelidir En iyisi ulaşamayacağı banyo dolaplarında muhafaza alışveriş torbasından gizlice çıkarıp yerine koymaktır 16 ‘Allah Baba’ soruları Sonuçta bir çocuk din bilgisini önce aileden alıyor Biri bu konuyu açmazsa varoluşçu soruları daha ileri tarihlere sarkacağı kesin Ama bu toprakların en temel eğitimi ‘Allah Baba’ da kendiliğinden yeni sorular doğurabiliyor Madem her şeyi biliyor görüyor neden Allah Baba günahı bize yazıyor? 17 Ben niye o yatakta değilim? Çocuğa yatak eğitimi vermek neden geceleri yalnız yatması gerektiğini anlatmak imkânsızdır Anne-baba “Ama herkesin bir yatağı var” derse cevap hazırdır “Siz ikiniz aynı yatakta yatıyorsunuz ama…” 18 Gece-gündüz meselesi Hava niye karardı sonra neden aydınlandı? “Artık gece oldu evimize gitmemiz lazım” ne demek? Dükkânlar niye belli bir saatten sonra kapanıyor? Geniş zaman kavramı ayrı bir dert ama dar zamanları anlatmak da büyük mesele! 19 Neden sınava giriyoruz? Tamam okula gidiyoruz ödevlerimizi de iyi-kötü yapıyoruz Peki neden sınava giriyoruz? Bir sınava girmek için okul üzerine bir de dershaneye gidiyoruz en güzel yıllarımızı çürütüyoruz? Üzerine bir de bin türlü sınav usulsüzlüğüyle uğraşıyoruz? Buyrunuz verin cevabını 20 Polis Amca meselesi Bazı aileler ‘Yaramazlık yaparsan seni polise veririm’ tehdidini çok sever Bunun dışında çocukların ister istemez gazetelerden televizyonlardan edindiği görüntüler vardır polis amcalar gününe göre birilerini dövüyordur Bir yanda da teorik olarak polis güvenliğimizi sağlıyordur Daha ideolojik bilgilendirmeye geçmedik bile Çocuk nasıl karar verecek? 21 Anarşist kim komünizm ne? Bir yerlerden duyacak ve soracak Genel gidişat anne ve babaların kendi ideolojik tercihlerini çocuklarına aktarması şeklindedir Böylelikle her tür belayı anarşistlerden bilen komünist düşmanı bir kuşak yetişmesi işten bile değildir 22 Sonsuzluk ne zaman biter? Çocukların içinden çıkamayıp korkuya kapıldığı ‘sonsuzluk’ kavramını anlatmaya çalışırsanız kendinizi bir kara delik içinde bulabilirsiniz Ne yaparsanız yapın uzayın sonsuzluğu gibi gizemli durumlar çocukların aklını karıştırıp uykularını kaçırmaya devam eder “Peki hiç bitmiyor mu?” sorusu peşinizi bırakmaz 23 Yatak odası kapısı İyice küçük yaşlarda zaten hiç anlamaz o odanın neden bazı zamanlarda kapalı olduğunu Fakat yaş ilerleyip neler olabileceğini kestirdikleri dönemde bile konduramazlar Niyeyse orta yaş üstü anne ve babaların bir cinsel hayatı olabileceği fikrini kabullenemezler 24 Ölenler geri gelir mi? Zaten ölüm meselesi karışık Buna verilecek cevap doğrudan yetişkinlerin dünya görüşüne göre değişecek Kaldı ki ölüme dair hiçbir soruya kati cevaplar verilemeyeceği kesin 25 Neden ilaç içiyoruz? Bu soruyu cevaplamak daha kolay: Çünkü iyileşmemiz gerekiyor Ama her çocuğun derdi özellikle şurupların rezil tadıdır “Bana iyi gelecekse tadı niye bu kadar kötü?” diyen bir çocuğa ne buyrulur ki…