Türk Boylarının Tamgaları ve Sembolleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-22-2012

TÜRK BOYLARININ TAMGALARI VE SEMBOLLERİ

Kaşgarlı Mahmut’a göre Tamgalar

BOYLARIN SEMBOLLERİ
Kınık kavmi: cürre karcığay, yani çakırdoğanın erkeği (Farsça cürre = kuşların erkeği)
Kayı kavmi: sungur (Reşidüddin’in listesinde şahin olarak geçer), yani şahinlerin en büyüğü olan akdoğan

Bayındır kavmi: Laçin (Reşidüddin’in listesinde şahin olarak geçer), gezgin şahin

Yuva kavmi: tuygun, yani yaşlı erkek çakırdoğan

Prof

Bazin Özbekçedeki karşılığını bulmuştur: kari erkek karciyağ

Salur kavmi: bürgüt, yani kral kartal

Afşar kavmi: Çure-Laçin, yani erkek
Begitli kavmi: bahri, yani küçük balıkçıl kartal ya da balık-kartal

Büdüz kavmi: italyu (tam olarak köpekleri alan anlamındadır), av için yetiştirilen dişi ya da kutsal doğan

Bayat kavmi: ükü, yani grandük

Yazgır kavmi: turumtay (Reşidüddin’inde çakır olarak geçer), yani bozdoğan

Eymür kavmi: adı bilinmeyen bu kuşa yani delicedoğan denebilir

Karabölük kavmi: küyenek sarı, yani küçük sarı kerkenez (küye’nin nek’le kısaltılmışı)

Akbölük kavmi: küyenek, yani kerkenez

Iğdır kavmi: karcığay, yani çakırdoğan

Yüregir kavmi: biku, yani gecekuşu

Tukirka kavmi: kızıl karcığay, yani kızıl çakırdoğan

Ulanyundluk kavmi: yağalbay, yani gece çakırdoğanı

Tüger kavmi: küçügen, yani kuzuların büyük çakırdoğanı

Becenek kavmi: ala toğunak,yani haşarat yiyen boz saksağan

Culavdar kavmi: buğdaınık

Kononov’un bunu Humay olarak yorumlaması yanlıştır

Bu kuş da humay gibi Kırgız halkbiliminde yer alan efsanevi bir kuştur

Adı buğdaykuşu olduğu düşünülüyor

Çepni kavmi: humay

Farsçası hüma olan efsanevi bir kuştur

Bir önceki kuşta olduğu gibi yine bir hata yapılmıştır, fakat bu kez hatayı Ebulgazi yapmıştır

Efsanevi kuşların burada yeri yoktur

Gerçekte ongon’ları kumay, yani kar çakırdoğanıdır

Carukluk kavmi: sarı karcığay, yani sarı çakırdoğan

Karkin kavmi: sü büğürti, yani balıkçılkartal, akkuyruklu kartal

Yaşar kavmi: kirğu, yani atmaca
KAYNAK: DİVAN-I LÜGATI TÜRK

06-22-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Türk Boylarının Tamgaları ve Sembolleri TÜRK BOYLARININ TAMGALARI VE SEMBOLLERİ Kaşgarlı Mahmut’a göre Tamgalar BOYLARIN SEMBOLLERİ Kınık kavmi: cürre karcığay, yani çakırdoğanın erkeği (Farsça cürre = kuşların erkeği) Kayı kavmi: sungur (Reşidüddin’in listesinde şahin olarak geçer), yani şahinlerin en büyüğü olan akdoğan Bayındır kavmi: Laçin (Reşidüddin’in listesinde şahin olarak geçer), gezgin şahin Yuva kavmi: tuygun, yani yaşlı erkek çakırdoğan Prof Bazin Özbekçedeki karşılığını bulmuştur: kari erkek karciyağ Salur kavmi: bürgüt, yani kral kartal Afşar kavmi: Çure-Laçin, yani erkek Begitli kavmi: bahri, yani küçük balıkçıl kartal ya da balık-kartal Büdüz kavmi: italyu (tam olarak köpekleri alan anlamındadır), av için yetiştirilen dişi ya da kutsal doğan Bayat kavmi: ükü, yani grandük Yazgır kavmi: turumtay (Reşidüddin’inde çakır olarak geçer), yani bozdoğan Eymür kavmi: adı bilinmeyen bu kuşa yani delicedoğan denebilir Karabölük kavmi: küyenek sarı, yani küçük sarı kerkenez (küye’nin nek’le kısaltılmışı) Akbölük kavmi: küyenek, yani kerkenez Iğdır kavmi: karcığay, yani çakırdoğan Yüregir kavmi: biku, yani gecekuşu Tukirka kavmi: kızıl karcığay, yani kızıl çakırdoğan Ulanyundluk kavmi: yağalbay, yani gece çakırdoğanı Tüger kavmi: küçügen, yani kuzuların büyük çakırdoğanı Becenek kavmi: ala toğunak,yani haşarat yiyen boz saksağan Culavdar kavmi: buğdaınık Kononov’un bunu Humay olarak yorumlaması yanlıştır Bu kuş da humay gibi Kırgız halkbiliminde yer alan efsanevi bir kuştur Adı buğdaykuşu olduğu düşünülüyor Çepni kavmi: humay Farsçası hüma olan efsanevi bir kuştur Bir önceki kuşta olduğu gibi yine bir hata yapılmıştır, fakat bu kez hatayı Ebulgazi yapmıştır Efsanevi kuşların burada yeri yoktur Gerçekte ongon’ları kumay, yani kar çakırdoğanıdır Carukluk kavmi: sarı karcığay, yani sarı çakırdoğan Karkin kavmi: sü büğürti, yani balıkçılkartal, akkuyruklu kartal Yaşar kavmi: kirğu, yani atmaca KAYNAK: DİVAN-I LÜGATI TÜRK