Osmanlı - Kutsal İttifak Savaşları

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-22-2012

Osmanlı - Kutsal İttifak Savaşları
Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları

Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları (1683-1699), Osmanlılar'ın II

Viyana Kuşatması'nda başarısızlığa uğramasından cesaret alan bir grup Avrupa ülkesinin Kutsal İttifak adı altında birleşip Osmanlılar'a karşı giriştikleri, ve bu ülkelerin Macaristan ile Dalmaçya'da hâkimiyet kurup Balkanlar'daki Osmanlı hâkimiyetine büyük darbe vurmaları ile sonuçlanmış savaşlar dizisidir

Osmanlı tarihinde Felaket Seneleri diye de geçer, yabancı kaynaklarda ise genelde Büyük Türk Savaşları olarak bahsedilir

Savaşın Nedenleri

Kanuni Sultan Süleyman'ın 1526 yılında Mohaç Savaşı'nı kazanarak Macar Krallığı'nı yıkmasından sonra Macaristan'ın büyük bir bölümü 150 yılı aşkın bir süreyle Osmanlı Devleti'nin elinde kalmıştı

Macaristan'ın geri kalan bölümü ise Habsburglu Avusturya İmparatorluğu'nun elindeydi

Katolik Avusturyalılar kendi yönetimleri altındaki Protestan Macarları Katolikleştirme siyaseti güdüyorlardı

Avusturya'daki Protestan Macarlar Tökeli İmre liderliğinde ayaklandılar, bazı bölgeleri ellerine geçirerek Orta Macaristan'da bir krallık kurdular

Tökeli İmre defalarca Osmanlılar'dan yardım istedi fakat isteği kabul edilmedi

Sonunda Avusturya'yı yenerek şöhret kazanmak isteyen Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, IV

Mehmet'i Tökeli İmre'nin yardım isteğini kabul etmeye ve Avusturya'ya savaş açmaya ikna etti

II Viyana Kuşatması

Osmanlı ordusu 1683'de Avusturya'ya karşı sefere çıktı

Ordunun yol üstünde stratejik önemi bulunan kaleleri ele geçirmesi beklenirken Kara Mustafa Paşa doğrudan Viyana'yı kuşatmaya karar verdi

Kuşatma iki ay sürdü

Sadrazamın Yeniçerilerin kenti talan etmelerini önlemek için kentin kendiliğinden teslim olmasını beklediği ve o yüzden taarruza geçmediği bilinmektedir

Ayrıca Kırım hanı Murat Giray Tuna nehrinin kuzeyinden gelen yardımı önlemekte etkisiz kaldı

Sonunda Lehistan kralı III

Jan Sobieski 25

000 askerlik bir orduyla Viyana'nın yardımına yetişti

İki ateş arasında kalan Osmanlı birlikleri ağır bir yenilgi alarak Belgrad'a geri çekilmek zorunda kaldı

Kutsal İttifak'ın kurulması

Papa XI

İnnocentius

Papa XI

İnnocentius, ısrarlı çabalarıyla Lehistan kralı III

Jan Sobieski'yi Viyana'nın yardımına koşmaya ikna edenlerin başında geliyordu

Osmanlı ordusunun Viyana'dan geri püskürtülmesi üzerine XI

İnnocentius bu sefer Osmanlılar'ın Macaristan'dan geri püskürtülmesi için elinden geleni yaptı

Sobieski'nin hemen kuşatma sonrası "Geldik, gördük ve Tanrı fethetti" mektubu Viyana'da atılmış olan ittifak tohumunun Vatikan'a sıçramasına yetti, Papa bu savaşlar için milyonlarca scudo harcamaktan çekinmedi

İttifaka katılacak bir diğer ülke olan Venedik Cumhuriyeti'nde ise bazı çevreler hükûmetin fazla barışçı davrandığını iddia ediyordu, özellikle 1669'da Girit'in kaybından sonra başıbozuk Venedik kuvvetlerinin Osmanlı topraklarına akın düzenlemesi sonucu İstanbul'dan gelen tazminat talebine hükümetin boyun eğmesi barış karşıtlarını kızdırmıştı

Viyana'daki zafer ise barış karşıtlarınının elini daha çok güçlendirdi

Sobieski ve I

Leopold'ün İtalya'daki elçilerinin uzun uğraşları sonucu, bu devletlerin ve Papa'nın temsilcileri 1684'te Linz'de bir araya geldi

Sobieski ve Leopold, Venedik'in doğrudan Çanakkale'ye taarruz etmesini istiyordu

Bu istek gerçekleşmese de sonunda 5 Mart 1684'te ittifaka Venedik katıldı

Avrupa'da bu üç ülkenin Balkanlar'a üç koldan taarruz etmesi kararlaştırıldı

Linz'de yapılan görüşmede Moskova ve Safevi Devleti ile de görüşme yapılması istendi

O yıllarda Lehistan'da bulunan Nahcivan Katolik piskoposu Dominiken Sebastian Knabb, İran şahı Süleyman Şah ile Sobieski arasındaki temasları sağlıyordu

Papalık, İran ile birlikte Etiyopya Hristiyanları'nın da kışkırtılarak Mısır'a taarruz etmesini istiyordu

Ama Süleyman Şah da, Etiyopya Hristiyanları da ittifaka katılmadı

İttifakın kuzey cephesinde savaşması düşünülen Rusya ise başlarda aktif olarak savaşa katılmadı, 1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda yapılan antlaşmaya sadık kaldı

Daha sonra ise 1686-1700 Osmanlı-Rus Savaşı'nı başlatarak I

Petro önderliğinde 1687-1689 Kırım, 1695-1696 Azak seferlerine girişti

Sobieski, Papa'ya Hollanda ve İngiltere donanmalarının da Papalık bayrağı altında bu sefere katılmaları çağrısı yaptı

Papa bu öneriyi desteklemese de dinine bağlılığıyla bilinen Fransızların "Güneş Kral"ı XIV

Louis'ye donanmasını ortak düşman üzerine göndermesi çağrısında bulundu

Viyana Kuşatması öncesinde ve Kutsal İttifak süresince Avrupa'da Osmanlı lehine tek dengeleyici unsur olan Fransa bu öneriyi kabul etmedi

06-22-2012	#5
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlı - Kutsal İttifak Savaşları Osmanlı - Kutsal İttifak Savaşları Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları (1683-1699), Osmanlılar'ın II Viyana Kuşatması'nda başarısızlığa uğramasından cesaret alan bir grup Avrupa ülkesinin Kutsal İttifak adı altında birleşip Osmanlılar'a karşı giriştikleri, ve bu ülkelerin Macaristan ile Dalmaçya'da hâkimiyet kurup Balkanlar'daki Osmanlı hâkimiyetine büyük darbe vurmaları ile sonuçlanmış savaşlar dizisidir Osmanlı tarihinde Felaket Seneleri diye de geçer, yabancı kaynaklarda ise genelde Büyük Türk Savaşları olarak bahsedilir Savaşın Nedenleri Kanuni Sultan Süleyman'ın 1526 yılında Mohaç Savaşı'nı kazanarak Macar Krallığı'nı yıkmasından sonra Macaristan'ın büyük bir bölümü 150 yılı aşkın bir süreyle Osmanlı Devleti'nin elinde kalmıştı Macaristan'ın geri kalan bölümü ise Habsburglu Avusturya İmparatorluğu'nun elindeydi Katolik Avusturyalılar kendi yönetimleri altındaki Protestan Macarları Katolikleştirme siyaseti güdüyorlardı Avusturya'daki Protestan Macarlar Tökeli İmre liderliğinde ayaklandılar, bazı bölgeleri ellerine geçirerek Orta Macaristan'da bir krallık kurdular Tökeli İmre defalarca Osmanlılar'dan yardım istedi fakat isteği kabul edilmedi Sonunda Avusturya'yı yenerek şöhret kazanmak isteyen Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, IV Mehmet'i Tökeli İmre'nin yardım isteğini kabul etmeye ve Avusturya'ya savaş açmaya ikna etti II Viyana Kuşatması Osmanlı ordusu 1683'de Avusturya'ya karşı sefere çıktı Ordunun yol üstünde stratejik önemi bulunan kaleleri ele geçirmesi beklenirken Kara Mustafa Paşa doğrudan Viyana'yı kuşatmaya karar verdi Kuşatma iki ay sürdü Sadrazamın Yeniçerilerin kenti talan etmelerini önlemek için kentin kendiliğinden teslim olmasını beklediği ve o yüzden taarruza geçmediği bilinmektedir Ayrıca Kırım hanı Murat Giray Tuna nehrinin kuzeyinden gelen yardımı önlemekte etkisiz kaldı Sonunda Lehistan kralı III Jan Sobieski 25000 askerlik bir orduyla Viyana'nın yardımına yetişti İki ateş arasında kalan Osmanlı birlikleri ağır bir yenilgi alarak Belgrad'a geri çekilmek zorunda kaldı Kutsal İttifak'ın kurulması Papa XI İnnocentius Papa XI İnnocentius, ısrarlı çabalarıyla Lehistan kralı III Jan Sobieski'yi Viyana'nın yardımına koşmaya ikna edenlerin başında geliyordu Osmanlı ordusunun Viyana'dan geri püskürtülmesi üzerine XI İnnocentius bu sefer Osmanlılar'ın Macaristan'dan geri püskürtülmesi için elinden geleni yaptı Sobieski'nin hemen kuşatma sonrası "Geldik, gördük ve Tanrı fethetti" mektubu Viyana'da atılmış olan ittifak tohumunun Vatikan'a sıçramasına yetti, Papa bu savaşlar için milyonlarca scudo harcamaktan çekinmedi İttifaka katılacak bir diğer ülke olan Venedik Cumhuriyeti'nde ise bazı çevreler hükûmetin fazla barışçı davrandığını iddia ediyordu, özellikle 1669'da Girit'in kaybından sonra başıbozuk Venedik kuvvetlerinin Osmanlı topraklarına akın düzenlemesi sonucu İstanbul'dan gelen tazminat talebine hükümetin boyun eğmesi barış karşıtlarını kızdırmıştı Viyana'daki zafer ise barış karşıtlarınının elini daha çok güçlendirdi Sobieski ve I Leopold'ün İtalya'daki elçilerinin uzun uğraşları sonucu, bu devletlerin ve Papa'nın temsilcileri 1684'te Linz'de bir araya geldi Sobieski ve Leopold, Venedik'in doğrudan Çanakkale'ye taarruz etmesini istiyordu Bu istek gerçekleşmese de sonunda 5 Mart 1684'te ittifaka Venedik katıldı Avrupa'da bu üç ülkenin Balkanlar'a üç koldan taarruz etmesi kararlaştırıldı Linz'de yapılan görüşmede Moskova ve Safevi Devleti ile de görüşme yapılması istendi O yıllarda Lehistan'da bulunan Nahcivan Katolik piskoposu Dominiken Sebastian Knabb, İran şahı Süleyman Şah ile Sobieski arasındaki temasları sağlıyordu Papalık, İran ile birlikte Etiyopya Hristiyanları'nın da kışkırtılarak Mısır'a taarruz etmesini istiyordu Ama Süleyman Şah da, Etiyopya Hristiyanları da ittifaka katılmadı İttifakın kuzey cephesinde savaşması düşünülen Rusya ise başlarda aktif olarak savaşa katılmadı, 1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda yapılan antlaşmaya sadık kaldı Daha sonra ise 1686-1700 Osmanlı-Rus Savaşı'nı başlatarak I Petro önderliğinde 1687-1689 Kırım, 1695-1696 Azak seferlerine girişti Sobieski, Papa'ya Hollanda ve İngiltere donanmalarının da Papalık bayrağı altında bu sefere katılmaları çağrısı yaptı Papa bu öneriyi desteklemese de dinine bağlılığıyla bilinen Fransızların "Güneş Kral"ı XIV Louis'ye donanmasını ortak düşman üzerine göndermesi çağrısında bulundu Viyana Kuşatması öncesinde ve Kutsal İttifak süresince Avrupa'da Osmanlı lehine tek dengeleyici unsur olan Fransa bu öneriyi kabul etmedi