06-22-2012
|
#1
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Osmanlı İktisâdi Yapısı (Osmanlı Maliyesi)
GİRİŞ İktisat politikalarının en önemli amaçları; kalkınma ve büyümenin sağlanması,iktisadi dalgalanmaların giderilmesi,dış ticaret dengesinin sağlanması ve gelir dağılımının düzenlenmesidir Devletler bu amaçları gerçekleştirmek için para ve maliye politikası araçları başta olmak üzere,mevcut siyasi ve hukuki düzenlemeler çerçevesinde, çeşitli şekillerde ekonomik hayata müdahale etmek durumunda kalırlarAyrıca,devletin iktisadi hayata müdahalesinin derecesi,benimsenen siyasi ve ekonomik sistemin türüne göre farklılık arz etmektedirDevletin ekonomiye müdahalesindeki artış,ülkedeki kaynak dağılımının piyasa tarafından değil siyasal kararlarla belirlenmesine yol açmakta ve piyasa etkinliğini etkileyebilmektedir Ekonomik yapının özellikleri ve sorunlarını ortaya koymakla asıl yapınla şey iktisat politikasında belirlenen stratejiler doğrultusunda kullanılan araçların iktisat politikası amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığının tespitinden başka bir şey olmayacaktır Yani amaçlar doğru belirlenmiş olsa bile iktisat politikası araçları hatalı kullanılıyorsa,iktisat politikasından umulan etkinlik de tabii ki sağlanamayacaktır
1 BÖLÜM KLASİK DÖNEM OSMANLI İKTİSADİ YAPISI ve İKTİSAT POLİTİKALARI
Osmanlı Devletinin yaşadığı devirlerin sosyo-kültürel,iktisadi ve siyasi şartları iktisadi uygulamaların biçimine etki etmiş olduğundan,irdelenen olaylara salt iktisadi bir yaklaşım yetersiz kalmaktadırBu nedenle bazı genellemeler yapmak gerekir
A) OSMANLI İKTİSADİ DÜNYA GÖRÜŞÜNÜN İLKELERİ:
Bu konuya ilişkin en bilinen yaklaşımlardan birine sahip olan Mehmet GENÇ üç tane temel ilke ortaya koymaktadırBunlar,
a) Provizyonizm (İaşe) İlkesi ,
b) Gelenekçilik İlkesi, c) Fiskalizm İlkesidir
1) Provizyonizm (İaşe) : Devletin iktisadi amaçlarının en önemlisi halkın ve sarayın iaşe ihtiyaçlarını karşılamaktırBu nedenle tarımsal üretim, tımar sistemi içerisinde örgütlenmiş ve çok sıkı bir denetimle üretim miktarlarının istikrarı korunmaya çalışılmıştırBu ilkeyi tamamlayıcı bir diğer iktisadi politika ise, bir bölgenin iaşesi karşılanmadan diğer bölgelere ürün ihracının yasak olmasıdırProvizyonizm ilkesi, Osmanlı iktisat politikalarının en önemli ilkesidir
2) Gelenekçilik : Bu ilke Osmanlı’ya belli bir dönem güç vermiş olmakla birlikte sonraları devleti güç duruma düşürmüş bir ilkedirGelenekçiliğin en yalın göstergesi, yeni bir mesele ortaya çıktığında, meselenin halline yönelik olarak alınan karalarda tekrarlana gelen “Kadimden (eskiden) olagelene aykırı iş yapılmaması” ifadesidir
3) Fiskalizm : Osmanlı Devleti, iktisadi olaylara yaklaşırken bu ilkeye özel bir önem vermiştirEn genel ve kısa tanımıyla Fiskalizm hazineye ait gelirleri mümkün olduğu kadar yüksek düzeye çıkarmaya çalışmak ve ulaştığı düzeyin altına inmesini engellemektirHer türlü iktisadi faaliyeti vergilendiren devlet, bu vergilere dayandığından dolayı vergi
|
|
|
|