Dünyada İlk Çevre Nizamnamesi

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-22-2012

DÜNYADA İLK ÇEVRE NİZAMNAMESİ

Başbakanlık Osmanlı arşivinde şimdiye kadar tasnif edilebilen belgeler arasında çevre ile ilgili pek çok uygulama vardır

Böylece hiçbir milletin geçmişinde olmayan bir çevre bilincine sahip olduğumuzu söyleyebiliriz

Kanuni Sultan zamanında bir çevre nizamnamesi hazırlanıyor ki bu dünyada ilk çevre düzenlemesi kabul edilmelidir

Edirne Subaşılığına tayin edilen Ömer Efendi’ye yazılmış bu “yasakname-i hümayun”da şunlar yazılıdır

(470 yıllık belge)

1

Bundan böyle hiçbir kimse evinin çevresini ve dükkanlarını pis tutmayıp , herhangi bir pis madde görürlerse temizlesinler

2

Subaşı Ömer çarşı ve mahallelerde dökülen pislikler kimin evine ve avlusuna yakın ise onun döktüğüne kanaat getirilerek temizlettirilsin

Eğer pisliği başkaları dökmüş ise dökenler cezalandırılsın

3

Kervansarayların pislikleri kervansaraycı tarafından boş bir yere döktürülsün

4

Hamamların pis su yolları belli bir yerden akmalıdır

(Kimsenin evinin ve avlusunun yakınından geçmemelidir

)Kim buna riayet etmez ise ona temizlettirilsin

5

Pis su yolları üzerine yol yapılmasın

Yapanlar olursa şehir subaşısı marifetiyle kaldırılsın

Şehir subaşısı bu hususta onlara yardımcı olsun

6

Çamaşır yıkayanların pis suları , kan alıcıların kanlarını umumi yollara dökmelerini engelleyerek boş yerlere dökülmesini sağlasın

7

Arabacılar sığırlarını nalbant dükkanında otlatmayıp önceden kimde otlatıyorsa tekrar orda otlatsın

Zarureten nalbant dükkanlarında otlatmaları icap ederse arabacılar pislenen yerleri temizlesinler, sığırların pislikleri ve türlü pisliklerini şehrin dışında ve boş yerlere itsinler

8

Açık kabirleri ördürsün,at, köpek ve kedi gibi hayvanların leşlerinin kabirlerin arasında bırakılmasına müsaade etmesin

9

Arabacıların öküzlerini halkın evlerinin önüne ve avlularına bağlamlarına izin verilmesin, önceden nereye bağlıyor ise oraya bağlasınlar ve konakladıkları yerlerde gübre ve sair pislikler bırakmayıp boş mahallere iletsinler

10

Evlerde çamaşır yıkadıkları sabunlu suyu yolun üzerine dökmesinler

Dökenler hakkında gereken muamele yapılsın

11

Çevreyi her türlü pislik ve taşlardan temizlettirsin

At ölüsü ve sair davar leşlerini halkın rahatsız olacağı yerlere koydurtmasın

Her kim bu hususlara riayet etmeyip inatlaşırsa , ortalığa bıraktığı leşin kafası boynuna takılarak halka teşhir edilsin

12

Hiç kimse inatlaşıp yasaklarına karşı çıkmasınalar

Buna cüret edenler yüce katıma bildirilsin

Kadı ve şehir subaşısı halka yardımcı olmayı ihmal etmesinler

Safer sene 946 (Haziran-Temmuz 1539)

06-22-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Dünyada İlk Çevre Nizamnamesi DÜNYADA İLK ÇEVRE NİZAMNAMESİ Başbakanlık Osmanlı arşivinde şimdiye kadar tasnif edilebilen belgeler arasında çevre ile ilgili pek çok uygulama vardırBöylece hiçbir milletin geçmişinde olmayan bir çevre bilincine sahip olduğumuzu söyleyebiliriz Kanuni Sultan zamanında bir çevre nizamnamesi hazırlanıyor ki bu dünyada ilk çevre düzenlemesi kabul edilmelidirEdirne Subaşılığına tayin edilen Ömer Efendi’ye yazılmış bu “yasakname-i hümayun”da şunlar yazılıdır(470 yıllık belge) 1Bundan böyle hiçbir kimse evinin çevresini ve dükkanlarını pis tutmayıp , herhangi bir pis madde görürlerse temizlesinler 2Subaşı Ömer çarşı ve mahallelerde dökülen pislikler kimin evine ve avlusuna yakın ise onun döktüğüne kanaat getirilerek temizlettirilsinEğer pisliği başkaları dökmüş ise dökenler cezalandırılsın 3Kervansarayların pislikleri kervansaraycı tarafından boş bir yere döktürülsün 4Hamamların pis su yolları belli bir yerden akmalıdır(Kimsenin evinin ve avlusunun yakınından geçmemelidir)Kim buna riayet etmez ise ona temizlettirilsin 5Pis su yolları üzerine yol yapılmasınYapanlar olursa şehir subaşısı marifetiyle kaldırılsınŞehir subaşısı bu hususta onlara yardımcı olsun 6Çamaşır yıkayanların pis suları , kan alıcıların kanlarını umumi yollara dökmelerini engelleyerek boş yerlere dökülmesini sağlasın 7Arabacılar sığırlarını nalbant dükkanında otlatmayıp önceden kimde otlatıyorsa tekrar orda otlatsınZarureten nalbant dükkanlarında otlatmaları icap ederse arabacılar pislenen yerleri temizlesinler, sığırların pislikleri ve türlü pisliklerini şehrin dışında ve boş yerlere itsinler 8Açık kabirleri ördürsün,at, köpek ve kedi gibi hayvanların leşlerinin kabirlerin arasında bırakılmasına müsaade etmesin 9Arabacıların öküzlerini halkın evlerinin önüne ve avlularına bağlamlarına izin verilmesin, önceden nereye bağlıyor ise oraya bağlasınlar ve konakladıkları yerlerde gübre ve sair pislikler bırakmayıp boş mahallere iletsinler 10Evlerde çamaşır yıkadıkları sabunlu suyu yolun üzerine dökmesinlerDökenler hakkında gereken muamele yapılsın 11Çevreyi her türlü pislik ve taşlardan temizlettirsinAt ölüsü ve sair davar leşlerini halkın rahatsız olacağı yerlere koydurtmasınHer kim bu hususlara riayet etmeyip inatlaşırsa , ortalığa bıraktığı leşin kafası boynuna takılarak halka teşhir edilsin 12Hiç kimse inatlaşıp yasaklarına karşı çıkmasınalarBuna cüret edenler yüce katıma bildirilsinKadı ve şehir subaşısı halka yardımcı olmayı ihmal etmesinlerSafer sene 946 (Haziran-Temmuz 1539)