Cümle Dışı Unsurlar

Cümlenin kuruluşuna katılmayan, yani öğe olmayan ve dolaylı olarak cümlenin anlamına yardımcı olan unsurlardır


Bağlaçlar, ünlemler, ünlem grupları, hitaplar, ara sözler cümle kuruluşunun dışında kalan unsurlardır


Ölmek kaderde var, bize ürküntü vermiyor


Lâkin vatandan ayrılışın ıztırabı zor


Şair, sen üzüldükçe ve öldükçe yaşarsın


Ulu mabet, seni ancak bu sabah anlıyorum


Neden böyle düşman görünürsünüz


Yıllar yılı dost bildiğim aynalar


Sana dün bir tepeden baktım aziz İstanbul


Varsın sonunda bizzat yarattığımız bu eser bizi inkâr etsin


Bahçeye indim, fakat çiçeklerin eski kokusunu alamadım


*Yardımcı ve açıklayıcı bir öğe olarak cümlenin içine giren ve çıkarılması cümlenin anlamında eksiklik ya da bozulma meydana getirmeyen sözlere ara söz denir Ara söz bir kelime, kelime grubu veya cümle hâlinde olabilir


Bu konuda kararlı olduktan sonra –geç karar vermiş olsan da- başarıya ulaşırsın


Dün Ali amcalara, eski komşumuza, gittik


]Ara söz, iki virgül arasında, parantez içinde ya da iki kısa çizgi arasında verilir “ki” ile de bağlanabilir


Başımın ağrısı yazları –sıcaklardan olmalı- daha da artar


Arka sıradakilerden biri, gözlüklü olanı, bir soru sordu


Kalıcı konutları bu yıl sonuna kadar –geçen seneki lâf- yetiştireceklermiş


Çıkmamız gereken uygar milletler seviyesini –ki bu seviyeye hâlâ çok uzağız-


Mustafa Kemal hedef olarak göstermişti bize


]Cümlede herhangi bir öğenin açıklayıcısı ve açıkladığı öğe ile aynı görevde olabilir

Arka sıradakilerden biri, gözlüklü olanı, bir soru sordu Özneyi


Dün Ali amcalara, eski komşumuza, gittik Dolaylı tümleci


Doğup, büyüdüğü yerleri, memleketini, çok özlemişti Nesneyi


Onu dün akşama doğru, saat beş gibi, Kızılay’da gördüm Zarf tümlecini


]Cümlenin herhangi bir öğesi olmaksızın da kullanılabilir

Bu işi 2000 sununa kadar bitireceklerini –inanılacak gibi değil- söylüyorlar

Bu adam, seni temin ederim, sahtekârın biridir

Cihan yıkılsa, emin ol, bu cephe sarsılmaz


]Cümlenin herhangi bir yerinde bulunabilirler

Ruhumun senden, İlâhî, şudur ancak emeli

Şu kopan fırtına Türk ordusudur ya Rabbi

Evet, her şey bende gizli bir düğüm