Mehmet Kaplan

Doğum Yeri : Eskişehir Sivrihisar

Doğum Tarihi : 05-03-1915

Ölüm Tarihi: 23-02-1986

Yabancı Dili : Fransızca, İngilizce, Almanca

Uzmanlık Alanı: Türk Edebiyatı


AKADEMİK ÜNVANLARI

Lisans: 1939

Doktora: 1942

Doçentlik: 1943

Profesörlük: 1952


GÖREVLERİ

1939-1983 İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde asistan, doçent ve profesör


1958-1960 Erzurum Atatürk Üniversitesi rektör yardımcısı, Edebiyat Fakültesi kurucu dekanı


1962-1983 Yeni Türk Edebiyatı Kürsüsü Başkanı


1973 İstanbul Üniversitesi senatosu üyeliği


1974-1978 İstanbul Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü Müdürü


1982-1983 Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanı


1983-1986 İstanbul Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü Müdürü


1983-1986 Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yüksek Kurul üyeliği


1984-1986 Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde ve M Ü Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde Türk Dili ve edebiyatı bilim dallarında lisans üstü eğitim


(Ayrıca Kültür Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilâtı komisyonlarında üyelik)


YAYIN LİSTESİ


Akademik tezler:


Travay: Eşrefoğlu Rumi, Hayatı ve Eserleri, 1937


Lisans Tezi: Emir Sultan, 1939


Doktora Tezi: Namık Kemal, Hayatı ve Eserleri, 1942


Doçentlik Tezi: Tevfik Fikret ve Şiiri, 1944


Profesörlük Tezi: Şiir Tahlilleri I (Akif Paşa'dan Yahya Kemal'e)


Kitaplar:


A İlmî Araştırmalar


1 Tevfik Fikret ve Şiirleri, 1946, genişletilmiş bsk 1971, 1978, son baskı 1998


2 Namık Kemal, Hayatı ve Eserleri, 1948


3 Şiir Tahlilleri I (Akif Paşa'dan Yahya Kemal'e), 1954, son baskı 1999


4 Tanpınar'ın Şiir Dünyası, 1963, 1983


5 Şiir Tahlilleri II (Cumhuriyet Devri Türk Şiiri), 1965, ilâvelerle 1973, 7 bsk 1998) son baskı 1999


6 Hikâye Tahlilleri, 1979, 7bsk1994


7 Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar I, 1976, son baskı 1999


8 Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar II , 1987, son baskı 1999


9 Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3: Tip Tahlilleri, 1985, son baskı 1996


B Denemeler, İncelemeler, Mektuplar


1 Nesillerin Ruhu, 1967, 4 bsk 1978, son baskı 1999


2 Büyük Türkiye Rüyası, 1969, 4 bsk 1998


3 Edebiyatımızın İçinden, 1976, 1998,


4 Türk Milletinin Kültürel Değerleri, 1977


5 Oğuz Kağan Destanı, 1979


6 Kültür ve Dil, 1982, 11 bsk 1998, son baskı 1999


C1 Metin Neşri (Bugünkü Dile Çevirme ve Önsöz)


1 Ahmet Haşim'den: Bize Göre, Gurebahane-i Laklakan, Frankfurt Seyahatnamesi, 1969, 1981


2 Ziya Gökalp'tan: Türkçülüğün Esasları, 1972


3 Namık Kemal'den: İntibah, 1972


C2 Metin Derlemesi ve Neşri (Öğrencileriyle birlikte)


1 Köroğlu Destanı, (Behçet Mahir Efendi'den Mehmet Akalın, Muhan Bali ile), 1973


2 Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi I 1839-1865 (İ Enginün, Birol Emil ile) 1974, 1988


Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi II 1865-1876 (İ Enginün, B Emil ile birlikte), 1978, 1993


Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi III (A Vefik Paşa, A Midhat, Ş Sami vs) (İ Enginün, B Emil, Z Kerman ile birlikte), 1979,


Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi IV (Ekrem, Hâmid, Sezai ve Ara nesil, (İ Enginün, B Emil, Z Kerman ile birlikte), 1982


Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi V (M Naci, B Fuad, A Rasim vs (M Kaplan'ın izinden İ Enginün, B Emil, Z Kerman tarafından) 1989


3 Devrin Yazarlarının Kalemiyle Millî Mücadele ve Gazi Mustafa Kemal, II c (İ Enginün, B Emil, N Birinci, A Uçman'la birlikte), 1981, 1992


4 Atatürk Devri Fikir Hayatı, II c, İ Enginün, Z Kerman, N Birinci, A Uçman ile birlikte)1981, 1992


5 Atatürk Devri Türk Edebiyatı, II c, (İ Enginün, Z Kerman, N Birinci, A Uçman ile birlikte)1982, 1992


6 Atatürk Şiirleri, (N Birinci'yle birlikte), 1982, 1995


7 Cenap Şahabettin'in Bütün Şiirleri (İ Enginün, B Emil, N Birinci, A Uçman ile birlikte) 1985


D Lise Ders Kitapları:


Edebiyat Lise 1 1976, Edebiyat Lise 2 1977, Edebiyat Lise 3, 1977


E Ahmet Hamdi Tanpınar İçin


Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Bütün Şiirleri, 1976 Yazarın kitap halinde olan, süreli yayınlarda yayınlanan ve evrakından kalan şiirlerini bir araya getirdi


XIX Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Beş Şehir, Huzur, Mahur Beste, Sahnenin Dışındakiler, Saatleri Ayarlama Enstitüsü gibi kitapların Tanpınar'ın ölümünden sonraki baskılarına ön ayak oldu ve önsöz yazdı


Edebiyat Üzerine Makaleler (Haz: Z Kerman), Yaşadığım Gibi (Haz: B Emil), Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Mektupları (Haz: Z Kerman) kitaplarına önsöz yazdı


Ölümünden Sonra


1 Mehmet Kaplan'dan Seçmeler, 2 c, Haz İnci Enginün, Zeynep Kerman, 1988


2 Âli'ye Mektuplar (Haz: İnci Enginün-Zeynep Kerman), 1992


3 Sevgi ve İlim (Haz Ezel Erverdi), 2002


Not: Mehmet Kaplan'ın 1939-1986 tarihlerinde yazdığı 1517 deneme- makaleden bir kısmı yukarıda adı geçen kitaplara girmiş, onların bir kısmı ve 124 tercümesi, 22 şiiri yayınlarda kalmıştır Mehmet Kaplan'ın bibliyografyası:


1 Mehmet Kaplan'a Armağan, İ Enginün, Z Kerman, 1984,


2 Mehmet Kaplan Hayatı ve Eserleri, Z Kerman, İnci Enginün, 2000, (Mehmet Kaplan'ın hatıralarıyla birlikte) kitaplarında yayınlanmıştır


Bu web sayfasına Mehmet Kaplan'ın kitaplarını neşreden yayınevlerinin adları koyulmamıştır Resmî ve özel çeşitli yayınevleri Mehmet Kaplan'ın kitaplarını basmıştır 1976'dan sonra kitaplarının çoğu Dergâh Yayınevi tarafından basılmıştır


DERSLERİ


Lisans: Yeni Türk edebiyatı tarihi, devirler ve nesiller, metin tahlilleri (şiir, roman, hikâye), Türk tenkit tarihi, stilistik, kültür tarihi alanlarında çeşitli dersler


Lisans üstü: Henüz o yıllarda Türkiye'de fazla duyulmamış Rus formalistleri (Todorov tarafından Théorie de la littérature Textes des formalistes russes adıyla çevrilmiş kitaptan hareketle), Amerikan Yeni Tenkitçileri (Wellek ve Warren'in La Théorie Littéraire kitabından hareketle) ve aynı metne (L'Etranger d'Albert Camus) değişik bakış açılardan bakan Brian T Fithch'in metodlarını tanıtma ve onları Türk edebiyatı metinlerine uygulama


YÖNETTİĞİ TEZLER


Lisans tezleri: Mehmet Kaplan İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde çalıştığı 1939-1982 tarihleri arasında sayısız lisans tezi idare etmiştir


Doktora Tezleri:


Yeni Türk Edebiyatının Çeşitli Meseleleri:


Orhan Okay, Beşir Fuad, 1963


Birol Emil, Mizancı Murad Bey Hayatı ve Eserleri, 1967


Güler Güven, Sami Paşazade Sezai ve Eserleri, 1970


Bilge Ercilâsun, Servet-i Fünun�da Edebî Tenkit, 1979


Ömer Faruk Huyugüzel, Hüseyin Cahit Yalçın�ın Hayatı Hikâye ve Romanları Üzerinde Bir Araştırma, 1981


Necat Birinci, Menemenlizade Mehmet Tahir Hayatı ve Eserleri, 1981


Abdullah Uçman, Rıza Tevfik�in Şiirleri ve Edebî Makaleleri Üzerinde Bir Araştırma, 1982


Şevket Toker, Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Romanlarında Alafranga Tipler, 1983


Sema Uğurcan, Türk Romanında Çalışan Kadın Tipleri (Tanzimat'tan Cumhuriyete Kadar), 1983


Rıza Filizok, Ziya Gökalp�ın Edebî Eserlerinde Halk Edebiyatı Tesiri Üzerine Bir Araştırma


Mukayeseli Edebiyat:


İnci Enginün, Tanzimat Devrinde Shakespeare Tercümeleri ve Tesiri, 1968


Zeynep Kerman, 1862-1910 yılları arasında Victor Hugo�dan Türkçeye Yapılan Tercümeler Üzerinde Bir Araştırma, 1974


Halk Edebiyatı


Muhan Bali, Ercişli Emrah ile Selvihan Hikâyesi Varyantların Tespiti ve Halk Hikâyeciliği Bakımından Önemi, 1966


Bilge Seyidoğlu, Erzurum Halk Masalları Üzerinde Araştırmalar, 1972


Fikret Türkmen, Aşık Garip Hikâyesi Üzerinde Mukayeseli Bir Araştırma, 1973


Saim Sakaoğlu, Gümüşhane Masalları, 1973


Umay Günay, Elazığ Masalları, 1973


Toplam olarak Yeni Türk edebiyatı alanında 11, Mukayeseli edebiyat alanında 3, Türk Halk edebiyatı alanında 5 tez olmak üzere 19 tez meydana getirmiştir


Doçentlik Tezleri:


Orhan Okay, Batı Medeniyeti Karşısında Ahmet Midhat Efendi


İnci Enginün, Halide Edib'te Doğu Batı Medeniyeti


Birol Emil, Reşat Nuri Güntekin'in Şahıslar Dünyası


Zeynep Kerman, Halit Ziya Uşaklıgil'de Batı Yaşayışıyla İlgili Unsurlar



Mehmet Kaplan Hakkında


Mehmet Kaplan'a Armağan, 1984, (Emekliliği münasebetiyle öğrencileri tarafından), Dergâh Yayınları


Öldükten sonra:


Türk Edebiyatı dergisi


Boğaziçi dergisi Mehmet Kaplan Hatıra Sayısı çıkardılar


Mehmet Kaplan İçin, 1988, (Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü)