Mustafa Butbay

(1864) Kafkasya'nın Tsabal yöresinden Balkanlar'a ve Osmanlı-Rus Savaşı (1877-78) sonrasında da ikinci kez Anadolu'ya göç etmek zorunda kalan Butba adlı bir ailedendir Babasının adı Şahan'dır Eskişehir'in Ağapınar köyünde doğdu Öğretmenlik görevlerinde bulundu İstanbul'da Mekteb-i Sultani (Galatasaray Lisesi) ve Darüşşafaka Lisesi'nde öğretmenlik, sonradan "Çerkes Kız Mektebi" haline getirilen Beşiktaş Kız Terakki Mektebi'nde müdürlük yaptı "Çerkes İttihad ve Teavün Cemiyeti" ve "Şimali Kafkas Cemiyeti"nin çalışmalarına katıldı Yusuf İzzet Paşa'nın başkanlığında oluşturulan alfabe komisyonunda görev alarak Latin esaslı Abhaz alfabesinin oluşturulmasında rol oynadı (1919) Bu derneklerin girişimi ve Osmanlı Hükümeti'nin onayıyla oluşturulan bir kurula katılarak İsmail Hakkı Berkok, Aziz Meker ve diğer arkadaşlarıyla birlikte Kuzey Kafkasya'ya gitti (1920) Dağıstan, Çeçenistan ve Abhazya'da bulundu (Bu görev gezisiyle ilgili anılarının bir kısmı ölümünden sonra yayınlanmıştır) Türkiye'ye döndükten sonra da çeşitli liselerde öğretmenlik yaptı Abhaz folklorunu derlemek üzere Kafkasya'dan Türkiye'ye gelen Viktor Y Kukba'nın çalışmalarına yardımcı oldu (1927) Bu bakımdan Abhazya'da da tanınan bir kişidir 1946 yılında öldü


Basılmış eserleri: "Çerkes Elifba Apsışola" (Abhazca Çerkes Alfabesi, Şimali Kafkas Cemiyeti Yayını, İstanbul 1919), "Kafkasya Hatıraları" (Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara 1990)