|
Prof. Dr. Sinsi
|
Türkçe'deki Gün ve Ay Adlarının Kaynakları
TÜRKÇE'DEKİ GÜN VE AY ADLARININ KAYNAĞI
GÜN ADLARININ KAYNAĞI:
PAZAR: Farsça "bâzâr" kelimesinden Bâzâr; alışveriş yeri, yiyecek satış yeri Bu addan anlam deĞişmesiyle, haftanın günlerinden birinin adı olmuş(Kaynak:Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul)
PAZARTESİ: Farsça "bâzâr" ile Türkçe "ertesi" kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş(Kaynak:Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul
SALI: İbranice'den pazartesi ile çarşamba günleri arasındaki gün(Kaynak: Temel Büyük Türkçe Sözlük,DrMehmet DoĞan,Bahar Yayınları,1994,İstanbul)
ÇARŞAMBA: Farsça'dan, çehar-şenbe (dördüncü gün)(Kaynak:Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbulKaynak: Türk Dil Kurumu SözlüĞü,TDK Yayınları,Ankara,1965)
PERŞEMBE: Farsça'dan "penc-şenbih" (beşinci-gün) anlamındaKelime bozularak alınmış(Kaynak:Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul Kaynak: Türk Dil Kurumu SözlüĞü,TDK Yayınları,Ankara,1965)
CUMA: Arapça'dan haftanın altıncı günü(Kaynak:Türk Dil Kurumu SözlüĞü,TDK Yayınları,1965,Ankara); Arapça'dan cem'den, cum'a (toplantı,toplanmadan cuma)(Kaynak:Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul)
CUMARTESİ: Arapça cum'a ile Türkçe irte'den cuma-irtesi(Kaynak:Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul)
AY ADLARININ KAYNAĞI:
OCAK: Eski Türkçe'den od(ateş)dan odak/ocak (ateş olan yer ateşlik)(Kaynak :Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul)
ŞUBAT: Süryanice'den, şabat/şobat(Kaynak:Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul); Süryani dilinden, yılın ikinci ayı, ki yirmi sekiz (artık yıllarda yirmi dokuz) gün sürer(Kaynak:Türk Dil Kurumu SözlüĞü,TDK Yayınları,1965,Ankara)
MART: Latince'den yılın üçüncü ayı(Kaynak:Türk Dil Kurumu SözlüĞü,TDK Yayınları,1965,Ankara); Latince'den Mars(savaş tanrısı)tan martius (Mars'la ilgili olan,Mars ayı)(Kaynak:Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul)
NİSAN: Süryanice'den, nisanna (kökeni Akad nisannus)dan(Kaynak:Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul); Süryanice'den yılının döndürcü ayı(Kaynak:Türk Dil Kurumu SözlüĞü,TDK Yayınları,1965,Ankara)
MAYIS: Latince'den, yılın beşinci ayı(Kaynak:Türk Dil Kurumu SözlüĞü,TDK Yayınları,1965,Ankara); Latince'den, maius (magnus/büyük, maior/daha büyük, maius)tan mayıs(Kaynak:Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul)
HAZİRAN: Süryanice'den hazaran/hazuran (sıcak, haziran)dan haziran(Kaynak: Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul); Süryanice'den(Kaynak:Türk Dil Kurumu SözlüĞü,TDK Yayınları,1965,Ankara)
TEMMUZ: Sümerce'den dummuzi'den, İbranice'de tammuz (efendi, bey anlamında)(Kaynak:Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul)
AĞUSTOS: Latince'den augustos (Roma İmparatoru Agustos'un adından) tan aĞustos(Kaynak:Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul); Latince'den, yılın otuz bir gün süren sekizinci ayı(Kaynak:Türk Dil Kurumu SözlüĞü,TDK Yayınları,1965,Ankara)
EYLÜL: Süryahice'den, aylul (eylül)dan, eylül (üzüm ayı) Hint-Avrupa dillerinde "eylül" ayının karşılığı yedi sayısıdır(Kaynak:Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul); Yılın dokuzuncu ayı olup, otuz gün sürer(Kaynak:Türk Dil Kurumu SözlüĞü,TDK Yayınları,1965,Ankara)
EKİM: Türkçe, tarlaların ekildiği ay(Kaynak:Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul)
KASIM: Arapça'dan ayıran, bölen, kısımlayan anlamında(Kaynak: Temel Büyük Türkçe Sözlük,DrMehmet DoĞan,Bahar Yayınları,1994,İstanbul)
ARALIK: Türkçe, iki şey arasındaki boşluk(Kaynak:Türk Dilinin Etimoloji SözlüĞü,İZeki EyyüboĞlu,Sosyal Yayınlar,1995,İstanbul)
|