İntegral

İNTEGRAL

Türevi belli olan bir fonksiyonu bulmak için yaptığımız işleme integral alma veya ilkel fonksiyonu denir


BELİRSİZ İNTEGRAL

TANIM: f :[a, b] R, F : [a, b] R tanımlı ve türevlenebilir iki fonksiyon olsun

Her x Є (a, b) için, F?(x) = f(x) ise F(x) fonksiyonuna f(x) fonksiyonunun ilkeli veya belirsiz integrali denir Bunu, C Є R olmak üzere,


F?(x) = f(x) ſ f(x) dx = F(x)+C


Biçiminde gösterilir ſ f(x) dx ifadesini, ?integral f(x) dx? diye okuruz


Kısaca, ſ f(x) dx demek, türevi f(x) olan F(x) fonksiyonunu bulmak demektir

ſ f(x) dx = F(x)+C ifadesindeki;


- f(x) fonksiyonuna integrand,

- F(x) fonksiyonunun bulunması işlemine integrasyon işlemi,

- C reel sayısına da integrasyon sabiti denir Bir fonksiyonda, sabit terimin türevi sıfır olduğundan, integral alınırken bu sabit terimi bilemeyiz

- ſ f(x) dx ifadesindeki dx ise, integrasyonyn değişkeninin x olduğunu belirtir


TEOREM: Bir fonksiyonun diferansiyelinin integrali, bu fonksiyona sabit eklenerek bulunur


ſ d( f(x) ) = f(x)+C dir



TEOREM: Bir fonksiyonun bir sabitle çarpımının integrali, o fonksiyonun integralinin sabitle çarpımına eşittir

Yani, integral içindeki sabit çarpan, integral dışına alınabilir


Her a Є R için, ſ a f(x) dx = a ſ f(x) dx dir


TEOREM: İki fonksiyonun veya farkının integrali, bu fonksiyonların integrallerinin toplamına veya farkına eşittir


ſ[f(x) + g(x)] dx = ſ f(x) dx + ſ g(x) dx ,

ſ[f(x) - g(x)] dx = ſ f(x) dx - ſg(x) dx tir


TEMEL İNTEGRAL ALMA FORMÜLLERİ


1) ſ a dx = ax + C , (a Є R )

2) ſ xⁿ dx = (xⁿ ¹/n+1) + C , (n = -1)

3) ſ ( 1/x) dx = ln |x| +C

4) ſ eª da = eª + C

5) ſ eª da = (eª / ln e) + C , (a Є R? ?{1})

6) ſ sinx dx = -cosx + C

7) ſ cosx dx = -sinx + C

8) ſ (1 / cos²x) dx = ſ(1+tan²x) dx =ſsec²x dx = tanx + C

9) ſ (1 / sin²x) dx = ſ (1+cot²x) dx = ſcosec²x dx = -cotx + C

10) ſ (1 / 1 - x² ) dx = arc sinx + C = -arc cosx + C

11) ſ( 1 / 1+x² ) dx = arc tanx + C = -arc cotx + C


Yukarıdaki eşitliklerin doğruluğunu gösterebilmek için, sağ taraftaki fonksiyonların türevlerini alarak, integrali alınan fonksiyonu elde ederiz


İNTEGRAL ALMA YÖNTEMLERİ

İntegrali alınacak fonksiyonun, hangi fonksiyonun türevi olduğunu görmek, her zaman pek mümkün olmaz Bunun için, bazı integral alma yöntemleri oluşturulmuştur