Burgonya Romanesk üslubu

**Şengül Şirin** · 06-12-2012

BURGONYA ROMANESK ÜSLUBU

Burgonya romanesk üslubu,y

1075-y

1125 arasında Fransa"nın doğusundaki Burgonya Düklüğü"nde gelişen ve romanesk sanatın en başarılı örneklerinden bazısının yaratıldığı mimarlık ve heykel üslubu

Belirli bir merkezden yönetilmeyen ve evrensel bir düzeye ulaşamayan Burgonya üslubu için bazen kullanılan "okul" terimi pek doğru bir niteleme olmamakla birlikte,bu üslubun bazı önemli örnekleri arasında bir yaklaşım benzerliği de göze çarpar

Burgonya üslubunun mimarlık alanındaki ilk örneği Cluny"de bulunan ve aynı yerde kurulan üçüncü yapı olduğu için Cluny III adıyla bilinen manastır kilisesiydi

Ortaçağda inşa edilmiş en büyük kilise olan Cluny III (1088 -y

1130 )yan nefleri,orta nefinin doğu ucundaki yarım daire biçimli apsis çıkıntısı ve uzunlamasına plan düzeniyle)erken Hristiyan dönemi bazilika planının çok büyütülmüş ve geliştirilmiş bir örneğiydi

Beş nefli yapının sivri tonozlarla örtülü orta nefi

duvarlarının üst kesimindeki pencerelerden ışık alabilmesi için yan neflerden daha yüksek tutulmuştu

İki tane geniş transepti,bir ambulatuvarı ile bunu çevreleyen ışınsal şapelleri ,iki tanesi batı cephesinde,bir tanesi de orta nefle transeptlerin keşişme noktasında olmak üzere toplam yedi tane kulesi vardı

Dev bir yapı olan kilisenin oranları romanesk dönem için olağandışı büyüklükteydi

Cluny III Fransız romanesk mimarlığının gelişmesinde önemli bir rol oynadı

Vezelay"deki La Madeleine (y

1104),Paray-le Monial (y

1109),Saulieu (y

1119),Beaune (y

1120-40) ve Autun (y

1130-40) gibi Burgonya yöresindeki Cluny tarikatının başka büyük kiliselerinin yapımında titizlikle örnek alındı

İspanya"da Santiago de Compostela"da yapılan büyük hac kilisesinde de Cluny III planının bir çeşitlemesi uygulandı

Cistercium tarikatının kiliseleri ise,benzer bir planın uygulanmasına karşın çok daha küçük boyutlardaydı

hatta 12

yüzyıl sonlarında bunlarda artık kule yapılmasına bile izin verilmiyordu

Cluny III ve bazı başka Burgonya kiliselerinde (özellikle Vezelay) görülen bazı özellikler (olağandışı büyük oranlar,tonozlarda romanesk dönemin tipik beşik kemeri yerine sivri kemer kullanılması,bileşik kemer ayakları,biraz ilkel de olsa kaburgalı tonozlar ve uçan payandalar)gotik mimarlığa özgü bazı temel strüktür öğelerinin habercisi gibiyse de,henüz gotik estetik anlayışından uzaktır

Ama bu kiliselerin tasarımında da,daha sonra gotik mimarlığın belli başlı özelliklerinden biri olacak yükseklik kavramına karşı belirli bir ilgi gösterildiği açıktır

Kaynak;AnaBritannica cilt 7 frmsinsi

net için derlenmiştir

06-12-2012	#1
Şengül Şirin	Burgonya Romanesk üslubu BURGONYA ROMANESK ÜSLUBU Burgonya romanesk üslubu,y1075-y1125 arasında Fransa"nın doğusundaki Burgonya Düklüğü"nde gelişen ve romanesk sanatın en başarılı örneklerinden bazısının yaratıldığı mimarlık ve heykel üslubuBelirli bir merkezden yönetilmeyen ve evrensel bir düzeye ulaşamayan Burgonya üslubu için bazen kullanılan "okul" terimi pek doğru bir niteleme olmamakla birlikte,bu üslubun bazı önemli örnekleri arasında bir yaklaşım benzerliği de göze çarpar Burgonya üslubunun mimarlık alanındaki ilk örneği Cluny"de bulunan ve aynı yerde kurulan üçüncü yapı olduğu için Cluny III adıyla bilinen manastır kilisesiydiOrtaçağda inşa edilmiş en büyük kilise olan Cluny III (1088 -y1130 )yan nefleri,orta nefinin doğu ucundaki yarım daire biçimli apsis çıkıntısı ve uzunlamasına plan düzeniyle)erken Hristiyan dönemi bazilika planının çok büyütülmüş ve geliştirilmiş bir örneğiydiBeş nefli yapının sivri tonozlarla örtülü orta nefiduvarlarının üst kesimindeki pencerelerden ışık alabilmesi için yan neflerden daha yüksek tutulmuştuİki tane geniş transepti,bir ambulatuvarı ile bunu çevreleyen ışınsal şapelleri ,iki tanesi batı cephesinde,bir tanesi de orta nefle transeptlerin keşişme noktasında olmak üzere toplam yedi tane kulesi vardıDev bir yapı olan kilisenin oranları romanesk dönem için olağandışı büyüklükteydi Cluny III Fransız romanesk mimarlığının gelişmesinde önemli bir rol oynadıVezelay"deki La Madeleine (y1104),Paray-le Monial (y1109),Saulieu (y1119),Beaune (y1120-40) ve Autun (y1130-40) gibi Burgonya yöresindeki Cluny tarikatının başka büyük kiliselerinin yapımında titizlikle örnek alındıİspanya"da Santiago de Compostela"da yapılan büyük hac kilisesinde de Cluny III planının bir çeşitlemesi uygulandıCistercium tarikatının kiliseleri ise,benzer bir planın uygulanmasına karşın çok daha küçük boyutlardaydıhatta 12 yüzyıl sonlarında bunlarda artık kule yapılmasına bile izin verilmiyorduCluny III ve bazı başka Burgonya kiliselerinde (özellikle Vezelay) görülen bazı özellikler (olağandışı büyük oranlar,tonozlarda romanesk dönemin tipik beşik kemeri yerine sivri kemer kullanılması,bileşik kemer ayakları,biraz ilkel de olsa kaburgalı tonozlar ve uçan payandalar)gotik mimarlığa özgü bazı temel strüktür öğelerinin habercisi gibiyse de,henüz gotik estetik anlayışından uzaktırAma bu kiliselerin tasarımında da,daha sonra gotik mimarlığın belli başlı özelliklerinden biri olacak yükseklik kavramına karşı belirli bir ilgi gösterildiği açıktır Kaynak;AnaBritannica cilt 7 frmsinsinet için derlenmiştir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır