05-31-2012
|
#3
|
Şengül Şirin
|
Cevap : Bulgar Edebiyatı
Bulgaristan"ın 1878"de bağımsızlığına kavuşması,edebiyatın gelişmesi açısından 500 yıllık Osmanlı egemenliği dönemine göre daha uygun bir ortam yarattı Bağımsızlık öncesi ve sonrası dönemler arasında neredeyse tek başına bir köprü oluşturan İvan Vazov,1870"lerin başından 1921"e değin edebiyatın temel türlerinin hepsinde verdiği sayısız üründe,halkın geçmişteki ve o günkü yaşamını bütün yönleriyle yansıtarak "ulusal şair"unvanını kazandı Epopeya na zabravenite ( 1881-84;Unutulmuş Destanı )adlı destan dizisinde bağımsızlık savaşı kahramanlarını büyük bir düş gücüyle canlandırdı Çiçovtsi (1895;Amcalar) adlı uzun öyküsünde ,Osmanlı dönemindeki Bulgarlar taşra ileri gelenlerinin gerçekci bir portresini çizdi Vazov!un anlatım ustalığı ,Bulgarların Osmanlılarla mücadelesini canlı bir biçimde anlatan Bulgaristan"ın ulusal romanı Pod igoto"da (1894;Boyunduruk Altında )en üst düzeye ulaştı Vazov ayrıca,eğlendirici öyküleri ile Bulgaristan"ın tarihini ve kırsal yörelerini anlatan bilgilendirici seyahatnameler de yazdı Bağımsızlık öncesinde Bulgar sürgünlerinin Romanya"da çektiklerini anlatan,en tanınmış oyunu Huşove (1894)ve ortaçağ Bulgaristan"ı konu alan öteki oyunları,1907"de kurulan Sofya Ulusal Tiyatrosunun repertuvarında sürekli olarak yer aldı
Konstantin Veliçkov,Vazov"un yaratıcılık ve bileşim gücüne erişememekle birlikte,onunla aynı ülküleri paylaştı Veliçkov"un şair kişiliğini en iyi yansıtan yapıtları,İstanbul ve İtalya gezileri üzerine yazdığı sonelerdi Bulgar edebiyatında İtalyan etkisinin temsilcisi olan Veliçkov,o dönemde moda olan anı türünde de yapıtlar verdi Bu türün en önemli yazarı Z Stoyanov,Zapiski po bulgarskite vuzstaniya (1883-85;Bulgar Ayaklanmaları Üzerine Notlar)adlı yapıtında Bulgaristan"ın yakın tarihine tanıklık edenlerin başında geçenleri Bulgar düzyazı edebiyatında çok az ulaşılabilen bir dürüstlükle anlattı
Bulgaristan"ın bağımsız bir devlet olmasından sonra yetişen yazarlar,yakın ya da uzak geçmişi coşkuyla ele almaktan başka,içinde yaşadıkları toplumun olumsuz yanları üzerinde de eleştirel bir gözle durdular S Mihaylovski yergi,fabl ve epigramlarında toplum yaşamındaki yozlaşmayı acımasızca kınadı Kniga za bulgarskia narod(1897;Bulgar Halkı Üstüne Kitap) adlı iddialı yergisi,ahlaksal-felsefi nitelikte bir alegoridir Dha hafif bir üslupla yazan Aleko Konstantinov "Çağdaş Bir Bulgarın Avrupa ve Yurt Gezilerinden İnanılmaz Öyküler" altbaşlığını taşıyan Bay Ganyu (1895)adlı yapıtında traji-komik özellikler taşıyan sonradan görme bir Bulgar köylüsü çizdi Do Çicago i nazad (1894;Chicago"ya ve Geriye )adlı seyahatnamesindeyse Bulgaristan"la Avrupa ve ABD"yi karşılaştırıyor ve Bulgar kültürünü yer yer daha üstün buluyordu
Kaynak;AnaBritannica cilt 7 frmsinsi net için derlenmiştir
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|
|