Şengül Şirin
|
Fecri Ati
Fecri ati
İkinci meşrutiyet'ten sonra kurulan ve üç yıl kadar süren bir edebiyatçılar topluluğu (1909-1912) Kuruluş tarihinde 19-24 yaşlarında olan 1885-1890 doğumlu gençlerin, kendilerinden önceki "Edebiyatı cedide" hareketine özenerek kurdukları bu topluluk, şiir, hikâye, roman, mensur şiir, oyun ve eleştiri türlerinde ürünler verdi
Fecri ati topluluğu da, Edebiyatı cedide topluluğu gibi, Serveti fünun dergisi çevresinde kümelenmişti Dergide, "Fecri ati encümeni edebisi beyannamesi" başlığı altında bir bildiri yayımlayarak (Serveti fünun, 24 şubat 1909, sayı 977), "Sanat sanat içindir" görüşünü benimseyen, bunu "Sanat şahsi ve muhteremdir" özdeyişi ile dile getiren gençlerin bildirisinde ayrıca şu noktalar üzerinde duruluyordu:
"Fecri ati, geleceğe bakmak azim ve niyetiyle kurulmuştur Fecri ati üyeleri, temelini attıkları kurumun bu bilim ve edebiyat çölü içinde zümrüt renkli bir gölgelik olmasını özleyerek, Avrupa'daki benzerlerinin küçük bir örneğini temsil etmesine ve göstermesine çalışacaklardır" Fecri aticiler, yapmak istedikleri şeyleri de şöyle özetlemekteydiler: "dilin, edebiyatın, edebi ve toplumsal bilimlerin ilerlemesine hizmet etmek; yetenekli genç sanatçıları bir araya getirerek, doğacak güçle olgunlaşmaya, düşüncelerin çarpışmasının parlatacağı gerçeğin şimşeğiyle düşünceleri aydınlatmaya çalışmak; topluluk üyelerinin yapıtlarını yayımlamak İçin bir 'Fecri ati kütüphanesi' kurmak; düşünce ve duyguların ilerlemesini sağlamak için, Batının önemli yapıtlarını ya kendi üyelerine, ya da paralı yarışmalar açarak dışardaki kişilere çevirterek yayımlamak; genel konferanslar vererek halkın edebiyat beğenisinin yükseltilmesine çalışmak; Batı daki benzer kurumlarla bağlantı ve ilişkileri genişleterek, ülkenin çeşitli edebiyat ürünlerini Batı'ya, Batının ışıklarını Doğu ufuklarına aktarmak  "
Bildirinin altında 21 üyenin adı vardır Başlıcaları şunlardır:
Şiir alanında: Ahmet Haşim, Tahsin Nahif, Emin Bülent, Ali Canip, Mehmet Behçet, Hamdullah Suphi, Köprülüzade Mehmet Fuat vb / Hikâye ve roman alanında: Yakup Kadri, Refik Halit, Cemil Süleyman, izzet Melih vb / Oyun alanında: Şahabettin Süleyman vb
Ortak bir sanat anlayışından çok, "birlikten güç doğar" düşüncesiyle bir araya toplanan Fecri aticilerin, çeşitli nedenlerle ayrılmaları dolayısıyla topluluk kısa sürede dağıldı (1912) Bunlardan Ahmet Haşim, Yakup Kadri, Refik Halit, kendi alanlarında asıl kişiliklerini, topluluktan ayrıldıktan sonra göstermişler, çalışmalarını Mütareke ve Cumhuriyet dönemlerinde de sürdürmüşlerdir Hamdullah Suphi, daha sonraki dönemlerde, hitabet alanında ün almış; Köprülüzade Mehmet Fuat (Fuat Köprülü) edebiyat tarihi alanında büyük başarı göstermiştir Geri kalanlardan kimisi erken ölmüş, kimisi sanatı bırakmış, kimisi de belli bir değer çizgisine ulaşamamıştır
Fecri ati kütüphanesi'nde ancak üç kitap yayımlandı: Tahsin Nahit, Ruh-i bikayd (şiirler, 1910), Cemil Süleyman, Timsal-i aşk (hikâyeler, 1910), Köprülüzade Mehmet Fuat, Hayat-ı fikriyye (incelemeler, 1910)
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|