Antarktika ilk keşif dönemi

İLK KEŞİF DÖNEMİ




20yüzyılın ,Antarktika"nın keşfinde "kahramanlık çağı"olarak adlandırılan ilk 20 yıllık döneminde kıtayla ilgili çok önemli bilgiler elde edildiİngiliz Robert FScott ve Ernest Henry Shackleton yönetiminde 1901-13 arasında üç keşif seferi yapıldıKıta içlerine kadar gidilerek bugünkü bilimsel araştırma programlarına sağlam bir temel sağlayan önemli jeoloji,buzulbilim ve meteroloji buluşları gerçekleştirildi

İyice iç bölgelere doğru kızaklarla yapılan ilk araştırmayı,İngiliz "Discovery"seferi sırasında (1901-04)Scott,ardından da İngiliz "Nimrod"seferi sırasında (1907-09)Shackleton,Ross Adasındaki üslerinden yola çıkarak gerçekleştirdilerShackleton ve EA Wilson ile birlikte Scott,30 Aralık 1902"de Ross Buzlası üzerinde 82derece 17 güneye ulaştı9 Ocak 1909"da Shacklenton,beş kişilik bir ekiple kutup noktasından 155 kmuzaklıktaki 88 derece 23 güney enlemine kadar indiAntarktika"da havacılık çağını,1902"de yere bağlı bir gözlem balonuyla havalanan Scott başlattıShackleton,1908"de Ross Adasındaki Cape Royds"da otomobil kullandıGüçlü Mançurya midillilerinin kıta üzerinde denenmesi ve Shacleton"ın büyük Beardmore Buzulu üzerinden kutup platosuna çıkan bir yolu ilk kez kullanması Scott"ın 1911-12"de Güney Kutbuna kızakla gerçekleştirdiği yolculuğun önünü açtı

Alman fizikçi Carl Friedrich Gauss"un ,66 derece güney 146 derece doğu noktasında olduğunu öne sürdüğü Güney Magnetik Kutbu"na ulaşmak amacıyla Wilkes ,d"Urville ve Ross"un (Ross daha önce Kuzey Magnetik Kutbu"nu bulmuştu)1840"ta giriştiği yolculuk başarısızlıkla sonuçlanmıştı16 Ocak 1909"da TWEDavid ve Douglas Mawson,Victoria Topraklarının yüksek buz platosu üzerinde 72 derece 25" güney ,155 derece 16" doğuda Güney Magnetik Kutbu"nu belirlediMagnetik Kutup noktası o günden bu yana 880 km kayarak Adelia Toprakları kıyısı yakınındaki bugünkü konumuna geldiShackleton"ın 1908-09"da ulaşamadığı Güney Kutbuna Norveç"in 1910-12 arasındaki Antarktika Seferi sırasında 14 Aralık 1911"de Roald Amundsen,bir ay sonra da İngiltere"nin 19010-13 "Terra Nova" seferi sırasında 17 Ocak 1912"de Scott ulaştıAmundsen"in kayakçılar ve köpeklerden oluşan ekibi,Axel Heiberg Buzulu yoluyla Balinalar Körfezindeki Framheim İstasyonu"na dönmeyi zorlukla da olsa başardıAma Scott"ın yanı sıra EAWilson,HRBowers ,LEGOates ve Edgar Evans"dan oluşan ekibi Beardmore Buzullu yolunu kullandı ve dönüş yolunda Ross Buzlasında yakalandığı bir tipide kayboldu

1957-58 Uluslararası Jeofizik Yılı (IGY) boyunca birbirleriyle bağlantılı iki keşif daha gerçekleştirildi16 Aralık 1957"de SSCB,Doğu Antarktika Buzlası üzerindeki 78 derece 28' güney,106 derece 48' doğu noktasında kurumsal olarak Yer"in magnetik alanının kutbu sayılan Güney jeomagnetik alanının kutbu sayılan Güney Jeomagnetik Kutbuna ulaştı14 Aralık 1958"de de yine SSCB,yeryüzündeki bütün kıyılardan en uzak noktaya ,82 derece 06' güney,54 derece 58' doğu noktasındaki göreli erişilmezlik kutbuna ulaştı

İskoç WSBruce ve Alman Wilhelm Filchner"in ilk kez ortaya attığı Ross ve Weddell denizlerini birleştiren bir kanalın varlığı olasılığını araştırmak amacıyla 1914"te de Shackleton tarafından bir "Transantarktika "seferi düzenlediAma Shackleton"ın gemisi "Endurance"Weddell Denizinde buzlar arasında sıkışıp parçalandı ve o güne değin düzenlenen en cüretli kutup seferi de başlamadan sona erdiBu tasarı uzun yıllar unutulduysa da IGY sırasında Vivian Fuchs"un önderliğindeki İngiliz Uluslararası Topluluğu "Transantarktika"seferiyle yeniden gündeme geldiPaletli araçlar kullanan ve havadan da uçaklarla desteklenen ekip,24 kasım 1957"de Filchner Buzlasındaki Shackleton Üssünden yola çıktıGüney Kutbu"ndan geçerek 2 Mart 1958"de Ross Adasındaki Yeni Zelanda Scott Üssüne ulaştıAntarktika,kutuptan kutba ilk deniz yolculuğunu gerçekleştiren "İngiliz Dünya Çevresi"seferinde (1979-81) bir kez daha baştan başa geçildi


Kaynak:AnaBritannica cilt 2 frmsinsinet için derlenmiştir

__________________