Şengül Şirin
|
Cevap : Anadolu Selçukluları,türikiye Selçukluları,konya Sultanlığı Ya da Rum Selçukluları Olarak da Bilinir.
I Keyhusrev"in oğulları Iİzzeddin Keykavus (1211-20) ve IAlaeddin Keykubat (1220-37)dönemleri,Anadolu Selçuklularının en parlak yıllarıydıKaradeniz ve Akdeniz kıyılarına çıkılırken,Sinop"la Alaiye" de (Alanya) liman ve tersaneler kuruldufilolar denize açıldıBizans ve Kilikya"ya karşı kazanılmış olan üstünlük bu dönemde de kurunduKuzey Suriye toprakları Artuklular ve Eyyubilerden alındıMoğol tehlikesine karşı askeri ittifaklar yapıldı ve sınır kaleleri sağlamlaştırıldıYeni kentler,zengin iç pazarlar ve ticaret merkezleri kurulduTicaret yolları devletin korumasına alınarak Anadolu,uluslararası kervan ticaretine ve ulaşımına açıldı"Ünlü" "Sultan Hanları"bu dönemde yapıldıÖnemli sınır kalelerini ele geçiren Anadolu Selçukluları,Mengücük soyuna son verdiler ve Harezmşah Celaleddin"e karşı 1230 "da Yassıçimen Savaşını kazanarak Ahlat ve Harput kalelerini aldılarBunların yanı sıra,Anadolu"da İslam Kültürünün yaygınlaştırılması için çaba gösterildiÖzellikle Türkistan"lı Azerbeycanlı ve İranlı sanatçılar,düşün ve bilim adamları,Konya sultanlarının korumasına girmeyi yeğlediler
IAlaaddin Keykubad"ın yerine geçen oğlu IIGıyaseddin Keyhusrev (1237-46),yönetimde babası gibi başarılı olamadı1240"ta patlak veren Baba İshak Ayaklanması"nın sarsıcı etkileri ve Moğollar karşısında 1243"te Kösedağ Savaşında alınan yenilgi,Anadolu Selçuklu Devletinin dağılma ve parçalanma sürecine soktuMoğollar ilk başta gerçek bir süzerenlik kurmakla yetindilerse de baskıcı ve haraççı yönetimlerinin yanı sıra artan Bizans saldırıları,siyasal suikastlar,doğal afetler ve salgınlar devleti büsbütün sarstıAnadolu Selçuklu Devleti birkaç kez ikiye ve üçe bölündüCelaleddin Karatay"ın uzlaştırıcı tutumuyla IIKeykubad ,1249-54 arasında birlikte saltanat sürdülerAnadolu Selçukluları,başarısız ayaklanma denemelerinin baştırılmasıyla birlikte ve 1277"den sonra tümüyle ilhanlı egemenliğine girdilerBu tarihten sonra Anadolunun çeşitli bölgelerine Moğol garnizonları yerleştirilditahta çıkan Anadolu Selçuklu sultanları görünüşte hüküm sürerken,Anadoluya gerçekte İlhanlıların merkezden atadıkları valiler yönettiAnadolu Selçuklu Devleti 1318"de de tarihe karıştıÖte yandan bu çöküş döneminde,uç bölgelerde Türkmen boyları da bağımsızlıklarını kazanmış ve beylikler kurmuşlardır
Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklu devletleri,Osmanlı Devletine göre daha aşiret niteliği taşıyorduGermenlerin Avrupa"da ortaçağın başlangıcında kurduğu krallıklar gibi ,Maveraünnehir"den Ön ve Küçük Asya"ya yayılan Türklerde de Osmanlı kuruluş döneminin sonlarına değin devlet ve memleket,hanedanının sonlarına değin devlet ve memleket,hanedanının ortak paylaştırılabilir mülkü sayılıyorduAnadolu Selçuklularında bu durum,şehzadeler arasında taht kavgalarına yol açıyorduIKeyhusrev"le birlikte daha merkeziyetçi bir devlet anlayışı ortaya çıktıBu sistem,Osmanlıların bazı uygulamalarını haber vermekle birlikte,henüz o kadar merkeziyetçi değildiöte yandan,mevki ve unvanlarda ,saray kültüründe İran ( Fars) etkisini çok daha yoğun biçimde yansıtıyorduDevlet,bir divan tarafından yönetilirdiSahib,pervane,melikü"l -umera ve çaşnigir,sultana bağlı devletin önde gelen yöneticileriydiDivan üyelerine maaş yerine ikta verilirdiEyalet örgütü ise,maliye,yönetim ve yasama olmak üzere üçe ayrılırdıEyaletler,subaşı denen valilerce yönetilirdiayrıca meliklerin ( şehzade) yönettiği ikinci tür eyaletler vardı ve bunlar birer appanage niteliği taşıyorduSınır bölgeleri ise uç beylerince yönetilirdiAnadolu Selçuklu toprak sisteminde hanedan üyelerine devlet ileri gelenlerine ve sipahilere verilen toprağa ikta,devlet arazisi olup da vergi gelirleri topluma hizmet eden kurumların giderlerini karşılamak için ayrılan toprağa vakıf arazisi,kullanılan tam tasarruf hakkına sahip oldukları toprağa da mülk arazisi denirdiVergi gelirlerinin bir bölümü ( tekalif-i örfiye) sultana,bir bölümü de (tekalif-i şeriye) divana ayrılırdıBütün bunlar,Osmanlı toprak ve maliye sisteminin öncellerini oluşturuyordu
Kaynak :AnaBritannica cilt 29 frmsinsinet için derlenmiştir
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|