Anga ( Sanskrit ve Pali Dilinde "uzuv" Yada "bölüm")

**Şengül Şirin** · 12-31-2011

ANGA

Anga ( Sanskrit ve Pali dilinde "uzuv" yada "bölüm") ,Abhidhamma yapıtlarının eklenmesinden önce Budacılığın kutsal metinlerinin ayrıldığı kategorilerin her biri

Biçim ve içeriğin bir araya getirilmesine dayanan bu sistem,başlangıçta değişik metinlerin farklı türdeki içeriklerini sınıflandırmayı amaçlarken,daha sonra bu metinleri sınıflandırmak amacıyla kullanılmaya başladı

Theravada ve Mahasanghika okulları,dokuz bölümlü eski bir sınıflandırma sistemi kullanırlardı

Öteki okullarda,özellikle Mahayana okulunda kullanılan en yaygın sistemde 12 kategori vardı

Pali dilindeki dokuz anga şunlardır

( Sanskrit dilindeki karşılıklarının farklı olduğu durumlarda,Pali dilindeki sözcüğün hemen ardından Sanskrit karşılığı verilmiştir

)

1- Sutta ya da sutra (özdeyişler): Buda"nın kutsal metinlerde
düzyazıyla aktarılmış vaaz ya da deyişleri bu kategorinin
vinaya"yı (manastır kuralları) içerdiği söylenir

Ama anga
sistemi dışında,sutta,vinaya"dan ayırt edilir

ve düzyazı ile
sınırlanmaz

2- Gevya ya da geya (düzyazı ve şiirin birlikte kullanıldığını
anlatan teknik bir terim

) gatha (şiir) içeren sutta

3- Veyyakarana (açıklama ya da kehanet): Çeşitli yapıtlarla
birlikte Pali dilindeki Abhidhamma Pitaka"nın (Özel Öğreti
Sepeti) tümünü içine alan kategori

Sarvastivada (Herşey
Gerçektir Öğretisi) okuluna göre,Sanskrit vyakarana kategori
si

Buda"nın kendi yandaşlarıyla ilgili kehanetleri anlamına ge
lir

4- Gatha(şiir);Manzum yapıtlar

5- Udana( esinli sözler);Buda"nın düzyazı ya da şiir biçimindeki
özel deyişleri ( ayrıca Pali dilindeki Khuddaka Nikaya (Kısa
Külliyet)adıl bir yapıtın adı

6- İtivuttaka ( ve buyuruldu ki): Buda"nın bu sözcüklerle baş-
layan deyişleri: Bunların çoğu aynı başlık altında bir Khudda
ka Nikaya yapıtında bir araya getirilmiştir

Sanskrit itivrtta-
ka kategorisinde Buda"nın yandaşlarının önceki yaşamları-
nın öyküleri anlatılır

7- Cataka (doğum): Buda"nın önceki yaşamlarının öyküleri

8- Abbhutadhamma ya da adbhutadharma (şaşılacak olgular)
Mucizelerin ve doğaüstü olayların öyküleri

Kaynak:AnaBritannica cilt 2 frmsinsi

net için derlenmiştir

12-31-2011	#1
Şengül Şirin	Anga ( Sanskrit ve Pali Dilinde "uzuv" Yada "bölüm") ANGA Anga ( Sanskrit ve Pali dilinde "uzuv" yada "bölüm") ,Abhidhamma yapıtlarının eklenmesinden önce Budacılığın kutsal metinlerinin ayrıldığı kategorilerin her biriBiçim ve içeriğin bir araya getirilmesine dayanan bu sistem,başlangıçta değişik metinlerin farklı türdeki içeriklerini sınıflandırmayı amaçlarken,daha sonra bu metinleri sınıflandırmak amacıyla kullanılmaya başladıTheravada ve Mahasanghika okulları,dokuz bölümlü eski bir sınıflandırma sistemi kullanırlardıÖteki okullarda,özellikle Mahayana okulunda kullanılan en yaygın sistemde 12 kategori vardı Pali dilindeki dokuz anga şunlardır( Sanskrit dilindeki karşılıklarının farklı olduğu durumlarda,Pali dilindeki sözcüğün hemen ardından Sanskrit karşılığı verilmiştir) 1- Sutta ya da sutra (özdeyişler): Buda"nın kutsal metinlerde düzyazıyla aktarılmış vaaz ya da deyişleri bu kategorinin vinaya"yı (manastır kuralları) içerdiği söylenirAma anga sistemi dışında,sutta,vinaya"dan ayırt edilirve düzyazı ile sınırlanmaz 2- Gevya ya da geya (düzyazı ve şiirin birlikte kullanıldığını anlatan teknik bir terim) gatha (şiir) içeren sutta 3- Veyyakarana (açıklama ya da kehanet): Çeşitli yapıtlarla birlikte Pali dilindeki Abhidhamma Pitaka"nın (Özel Öğreti Sepeti) tümünü içine alan kategoriSarvastivada (Herşey Gerçektir Öğretisi) okuluna göre,Sanskrit vyakarana kategori si Buda"nın kendi yandaşlarıyla ilgili kehanetleri anlamına ge lir 4- Gatha(şiir);Manzum yapıtlar 5- Udana( esinli sözler);Buda"nın düzyazı ya da şiir biçimindeki özel deyişleri ( ayrıca Pali dilindeki Khuddaka Nikaya (Kısa Külliyet)adıl bir yapıtın adı 6- İtivuttaka ( ve buyuruldu ki): Buda"nın bu sözcüklerle baş- layan deyişleri: Bunların çoğu aynı başlık altında bir Khudda ka Nikaya yapıtında bir araya getirilmiştirSanskrit itivrtta- ka kategorisinde Buda"nın yandaşlarının önceki yaşamları- nın öyküleri anlatılır 7- Cataka (doğum): Buda"nın önceki yaşamlarının öyküleri 8- Abbhutadhamma ya da adbhutadharma (şaşılacak olgular) Mucizelerin ve doğaüstü olayların öyküleri Kaynak:AnaBritannica cilt 2 frmsinsinet için derlenmiştir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır