12-12-2011
|
#15
|
Şengül Şirin
|
Cevap : Afrika Sanatı,afrika Sanatının özellikleri
Dericilik özellikle savanlarda önemli bir el sanatıdır Hausa ve Kuzey Yorubaların ürettiği çok nitelikli deri eşya ihraç da edilirDoğu Afrika halkları arasında dericilik en az heykelcilik kadar yaygındır
Kuyumculukta altın ve gümüş eşyanın bezenmesinde,balmumuyla döküm ve kakma teknikleri uygulanırYüzyıllardır Afrika"da üretilegelen süs eşyası ve takıların en önemli parçası olan boncuk dışarıdan getirilmektedir
Afrika mimarlığında kullanılan malzemeler çok çeşitlidirTümüyle taş yapıya az rastlanırYüzyıllardır hiç bozulmadan özgün durumunu korumuş kerpiç yapılar da vardırSanlar barınaklarını ağaç dallarından yaparlarOrmanlık yörelerdeki Pigmeler bal peteği biçimli basit kulübelerinin üstlerini ağaç yapraklarıyla örterlerSudan"da ve Doğu Afrika"nın çayırlık bölgelerinde evler dairesel planlıdırAma gene bu yörelerin halklarından olan Masailerin evleri dikdörtgendirKongo"da hem dairesel ,hemde dikdörtgen evler vardırGenelde ormanlık bölgelerdeki evlerde ,yerel geleneklerin de etkisiyle dikdörtgen plan uygulanırBir yapı malzemesi olarak kerpicin sağladığı olanaklar sonuna kadar kullanılıröyle ki, kerpiç yapılara da rastlanırBüyük kentlerdeki gökdelen ,toplantı salonları ve benzeri çağdaş mimarlık örneklerinde ,oymalı kapılar ve duvar resimleri gibi geleneksel bezeme öğelerinin sık sık kullanıldığı izlenmektedir
Görsel sanatların kıtadaki en eski örnekleri Sahra"daki kaya barınaklarında bulunmuş resim ve kazımalardır(İÖ 5Binyıl)Afrika"da kaya üstüne boyayla ya da kazıyarak resim yapma geleneği bu iş için uygun yumuşak kayaların bulunduğu her yerde 20yüzyıla değin süregelmiştirResim sanatının başka örneklerine,insan vücudundan evlerin duvarlarına ,tören ve günlük yaşamda kullanılan eşyaya kadar,çok değişik yerlerde rastlanırYakalar maskeleri resimlemenin onların heykel olarak değerini ancak biraz artırdığını düşünürlerKalabari İjolarının gözünde ise resim heykelden çok daha değerlidirÇünkü oyularak yapılan bir heykel olan maskenin,ruhlar için yalnızca bir barınak oluşturduğuna,ruhların bu barınakta yerleşip kalmasını ancak maskeyi boyayarak sağladıklarına inanırlar
Heykel yapımında temel malzeme olan ağaçtan başka demir,bakır alaşımları,fildişi,pişmiş toprak ,pişirilmemiş kil ve taş da kullanılırküçük pişmiş toprak heykelciklerin en eski örnekleri Çad Gölüne yakın Daima"da yapılan kazılarda ele geçirilmiştir(İÖ 5yy)İbo demircileri İS 9yüzyılda işlenmesi kolay bakır alaşımlarını döküm tekniğiyle kullanarak çok başarılı heykeller gerçekleştirmişlerdirBundan üç dört yüzyıl sonrasıysa Ife demircileri ,döküm için hiç elverişli olmamasına karşın saf bakırı az rastlanır bir ustalıkla kullanmışlar ve bugün Ife Müzesinde bulanan Obalufon maskesi gibi yaşyapıtlar yaratmışlardırAslında pirinç,saf bakırdan çok daha fazla kullanılmıştırPirinç eşyanın en çok bulunduğu yer Benin"dirBu tür bakır alaşıma yapıtlar,pişmiş toprak heykellerle birlikte Sahra"nın güneyinde kalan bölgelerde heykel sanatının bellibaşlı ürünleri olmuştur
Demir heykelcilikte çok alışılmış bir malzeme değildirKıtanın birçok yerinde tahta oyma heykelleri demirciler yaparBambaralı demirciler her iki malzemeyi de kullanırlarYoruba demircileri ise yalnızca madenle çalışırdövme demirle çok ustaca yapıtlar yaratırlarBaşta Batı Sudan"dakiler olmak üzere çeşitli yörelerin heykellerinde görülen soyut öğelerin,bunların demirciler eliyle gerçekleştirilmiş olmasından kaynaklandığını ileri sürenler de vardır
Sert ya da yumuşak çeşitli taşlardan yapılan heykellere Afrika"nın değişik bölgelerinde rastlanırAncak bu alanda tarih boyunca büyük bir sanatsal aşama göstererek ileri geçmiş belirli bir bölge yokturDokusu çok titiz bir işçiliğe olanak verdiği için fildişi de sevilen bir heykel malzemesidir
Kaynak:AnaBritannica cilt 1 frmsinsinet için derlenmiştir
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|
|