Şengül Şirin
|
Afrika Sanatı,afrika Sanatının özellikleri
AFRİKA SANATI
Afrika sanatı,Afrika"da özellikle siyahların ortaya koyduğu heykel,resim,dokuma,giysi,takı,mimarlık,müzik,d ans,tiyatro ve şiir dallarındaki sanat yapılarının tümü
IDünya Savaşından sonraki yıllarda yapılan araştırmalar Afrika"da zengin ve etkileyici bir sanatın varlığını ortaya koymuşturBatı dünyasından çok değişik olan bu ortamın ürünleri tüm sanatseverlerin ve bilim adamlarının ilgisini uyandırmıştırİÖ 6binden günümüze değin uzanan Afrikadaki yoğun sanat üretimi hem çok yönlüdür,hem de inanılmaz bir çeşitlilik sergilerAfrika sanatı denince akla ilk gelen heykeldirOysa,Afrika sanatı heykelle birlikte resim,mimarlık,edebiyat,tiyatro,müzik,dans,giysi gibi dalları ve takı ,saç düzenlemesi,dokuma,çanak çömlek ,sepet yapımı,maden işçiliği gibi küçük el sanatlarını da kapsarÇeşitlilik,bu sanat biçimlerinin her birinin öteki biçimlerden bağımsız,kendi çevresinde,tarihsel ve toplumsal ortamında gelişmiş olmasından kaynaklanır
Afrika sanatını kavrayabilmek için Afrika dışında gelişmiş düşünce sistemlerinden sıyrılmak gerekirAfrika sanatı ancak o zaman gerçek boyutlarıyla anlaşılıp,değerlendirilebilirÖrneğin Afrika sanatçısının toplumdaki işlevi Batı"dan farklıdırBatı,sanatçısını günlük yaşamdan ayırırBatı"da gösteri sanatları için özel yapılar yapılırgörsel sanatlar için sergiler düzenlenirOrada sanatçı yaşamını tümüyle sanatıyla kazanabilirOysa birkaç örnek dışında ,Afrika sanatçısı diye adlandırılan kişi toplumun herhangi bir üyesinden farksız,tarlasını sürüp ekmek durumundadırAncak,bir ya da birkaç sanat dalında yetenekli olmak,toplum içinde saygınlık elde etmenin önkoşuludurŞefin ya da dinsel önderin yetenekli bir dansçı olması gerekirDavulcudan gelen mesajları yorumlayabilmesi için aynı zamanda bu sanatta da uzmanlaşmış olmalıdır
Afrikada sanatçı ile zanaatkar arasında Batı"da olduğu gibi bir fark yokturHeykelci,günlük kullanım eşyasının iyi tasarlanmış olması düşüncesinin küçültücü olabileceği inancında değildirBir yemek kabı yaparken,bir dinsel tören için yaptığı maskeye gösterdiği özeni gösterirOysa Batı"da işlevselliğin değerinin 20yüzyılda yeniden keşfedilmesi gerekmiştir
Afrikada bir yapıt ya da gösterinin değerlendirilmesi ve kabul edilmesi geleneksel kurallara göre olurAlışılagelmiş belirli kalıplara uymayanlar toplum tarafından reddedilir
Batılı bilim adamları sanatsal olguları ayrı sınıflara ayırmışlardırOysa Afrikalı sanatsal eylemi bir bütün olarak görürÖrneğin bir Afrika maskesi kendi başına yeterli değildir,dinsel inançların bir gereci olduğundan anlam kazanırgiysiyle,müzikle ,şiir ve dansla bütünleşirBatılı için Afrika heykeli demek maske demektirOysa giysi maskeden daha önemlidirGene kimi toplumlarda dans da maskeden önemlidirSanatçının toplum içindeki yeri toplumsal değer yargılarına göre değişirSaygın sanatçı kimi toplulukta maskeci ,dansçı,kiminde de müzikçidirSanıldığı gibi Afrika sanatı gerçekte anonim değildirSanatçıların adları bellidirne kadar yetenekliyseler ,toplum içinde o kadar tutunur ve tanınırlarBelirli kalıpların varlığına karşın sanatçı yaratıcılıkta özgürdürÖrneğin bir bunda maskenin biçimi bellidir,ama sanatçı maskenin saçını düzenlemekle özgürdürÖyle ki kimi durumlarda sanatçıların özgür yaratıcılıkları toplumun isteği doğrultusunda desteklenirYorubaların Gelede kabilesinde cadıları memnun etmek için maskenin özgün ve çarpıcı olması özellikle istenir
Kaynak:AnaBritannica cilt 1 frmsinsinet için derlenmiştir
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|