Sinir Sistemi-sinir Dokusu-insanlarda sinir sistemi-hayvanlarda sinir sistemi

**Şengül Şirin** · 08-12-2011

Sinir sistemi,çokhücreli hayvanlarda,gövdenin çeşitli etkinliklerinin birbirleriyle uyum içinde ve eşgüdümlü olarak sürmesini,canlının çevredeki ve kendi gövdesinin içindeki değişiklikleri zamanında saptayıp bunlara yanıt vermesini sağlayan özelleşmiş yapı

Sinir dokusunun en basit işlevsel birimi nöron olarak da bilinen ve uyaranları alıp elektrokimyasal ileticiler aracılığıyla taşımak üzere özelleşen sinir hücresidir

Birbirine bağdokusuyla tutunan sinir hücresi demetleri sinirleri oluşturur

Omurgalılara özgü bir sinir hücresi,hücre gövdesi ile akson ve dendrit adı verilen uzantılardan oluşur

Dendrit duyu alıcılarından ya da başka bir sinir hücresinden gelen uyaranları alarak hücre gövdesine taşır

Öte yandan akson,uyaranı gövdeden alarak başka bir sinir hücresine ya da sinirin etkisini göstereceği kas ya da salgı bezi gibi bir organa götürür

Sinin sistemindeki üç genel sinir hücresi türü duyularla ilgili bilgiyi alan duyu hücreleri,uyaranları organlara taşıyan hareket hücreleri ve bu iki hücre türü arasındaki iletiyi sağlayan bağlantı hücreleridir

İki sinir hücresi arasındaki bağlantı bölgesi sinaps olarak adlandırılır

Sinir uyaranı aksonun uç bölgesine ulaştığında buradaki sinaps öncesi keseciklerinden asetilkolin ya da noradrenalin gibi bir kimyasal madde salınır

Bu madde iki hücre arasında yer alan sinaps yarığından geçerek sinaps sonrası alıcı hücreye gider ve burada uyarı ya da ketleme işlevini yerini getirir

Sinir ileticisini parçalamakla görevli olan enzimler,ileticinin ortaya çıkardığı yanıtın süresini sınırlar

Sinir uyaranları kimi zaman tümüyle elektriksel mekanizmayla iletilir

bu durumda uyaran doğrudan sinaps öncesi zardan sinaps sonrası zara geçer

Kimyasal ve elektriksel ileti mekanizmasında uyaranlar sinaps boyunca yalnız tek yönde ilerleyebilir

Omurgasızlarda merkezleşmiş ve yaygın olmak üzere iki temel sinir sistemi tipi vardır

Knidliler (örn

denizanası,hidra,)ve ktenoforlar(örn

denizcevizi,denizüzümü)

gibi ışınsal bakışımı olan hayvanlardaki yaygın sinir sisteminin yapısı çok ilkeldir

beyin dokusu yoktur,sinir hücreleri canlının bütün gövdesini saran bir ağyapı biçiminde dağılır

Öbür omurgasızların çoğunda sinir sistemi bir ölçüde merkezleşmiştir

sistemin belirli bir bölümü canlıya ulaşan bilgi ve uyaranların eşgüdümünde ve yanıtların oluşturulmasında baskın rol aynar

Işınsal bakışımlı derisidikenlilerde (örn

denizyıldızı)beyin olmamasına karşın ışınsal sinirlerin çevreye yayıldığı bir merkez sinir halkası yer alır

Merkezleşmiş sinir sistemi,beyin olarak,adlandırılabilecek bir merkez gangliyon ve bir ya da daha fazla sayıda sinir kordonundan oluşur

bu yapı,üstün yapılı omurgasızlar ve omurgalıların tümüne özgü iki yanlı bakışım gösteren gövde düzeninin evrimsel bir uzantısı olarak kabul edilebilir

Bu tür sinir sistemine sahip en ilkel hayvanlardan yassısolucanlarda beyin,hayvanın baş bölümündeki sinir kordonlarının yarattığı bir şişkinlikten oluşur

Halkalısolucanlar(örn

topraksolucanı,s� �lük)ve eklembacaklılarda (örn

böcek,kabuklu )belirgin bir beyin dokusuyla gövdenin alt bölümünde (karında)uzanan sinir kordonlarını içeren daha karmaşık yapılı bir sinir sistemi vardır

Kaynak:AnaBritannica cilt 28 frmsinsi

net için derlenmiştir

08-12-2011	#1
Şengül Şirin	Sinir Sistemi-sinir Dokusu-insanlarda sinir sistemi-hayvanlarda sinir sistemi Sinir sistemi,çokhücreli hayvanlarda,gövdenin çeşitli etkinliklerinin birbirleriyle uyum içinde ve eşgüdümlü olarak sürmesini,canlının çevredeki ve kendi gövdesinin içindeki değişiklikleri zamanında saptayıp bunlara yanıt vermesini sağlayan özelleşmiş yapı Sinir dokusunun en basit işlevsel birimi nöron olarak da bilinen ve uyaranları alıp elektrokimyasal ileticiler aracılığıyla taşımak üzere özelleşen sinir hücresidirBirbirine bağdokusuyla tutunan sinir hücresi demetleri sinirleri oluştururOmurgalılara özgü bir sinir hücresi,hücre gövdesi ile akson ve dendrit adı verilen uzantılardan oluşurDendrit duyu alıcılarından ya da başka bir sinir hücresinden gelen uyaranları alarak hücre gövdesine taşırÖte yandan akson,uyaranı gövdeden alarak başka bir sinir hücresine ya da sinirin etkisini göstereceği kas ya da salgı bezi gibi bir organa götürürSinin sistemindeki üç genel sinir hücresi türü duyularla ilgili bilgiyi alan duyu hücreleri,uyaranları organlara taşıyan hareket hücreleri ve bu iki hücre türü arasındaki iletiyi sağlayan bağlantı hücreleridir İki sinir hücresi arasındaki bağlantı bölgesi sinaps olarak adlandırılırSinir uyaranı aksonun uç bölgesine ulaştığında buradaki sinaps öncesi keseciklerinden asetilkolin ya da noradrenalin gibi bir kimyasal madde salınırBu madde iki hücre arasında yer alan sinaps yarığından geçerek sinaps sonrası alıcı hücreye gider ve burada uyarı ya da ketleme işlevini yerini getirirSinir ileticisini parçalamakla görevli olan enzimler,ileticinin ortaya çıkardığı yanıtın süresini sınırlarSinir uyaranları kimi zaman tümüyle elektriksel mekanizmayla iletilirbu durumda uyaran doğrudan sinaps öncesi zardan sinaps sonrası zara geçerKimyasal ve elektriksel ileti mekanizmasında uyaranlar sinaps boyunca yalnız tek yönde ilerleyebilir Omurgasızlarda merkezleşmiş ve yaygın olmak üzere iki temel sinir sistemi tipi vardırKnidliler (örndenizanası,hidra,)ve ktenoforlar(örndenizcevizi,denizüzümü)gibi ışınsal bakışımı olan hayvanlardaki yaygın sinir sisteminin yapısı çok ilkeldirbeyin dokusu yoktur,sinir hücreleri canlının bütün gövdesini saran bir ağyapı biçiminde dağılır Öbür omurgasızların çoğunda sinir sistemi bir ölçüde merkezleşmiştirsistemin belirli bir bölümü canlıya ulaşan bilgi ve uyaranların eşgüdümünde ve yanıtların oluşturulmasında baskın rol aynarIşınsal bakışımlı derisidikenlilerde (örndenizyıldızı)beyin olmamasına karşın ışınsal sinirlerin çevreye yayıldığı bir merkez sinir halkası yer alırMerkezleşmiş sinir sistemi,beyin olarak,adlandırılabilecek bir merkez gangliyon ve bir ya da daha fazla sayıda sinir kordonundan oluşurbu yapı,üstün yapılı omurgasızlar ve omurgalıların tümüne özgü iki yanlı bakışım gösteren gövde düzeninin evrimsel bir uzantısı olarak kabul edilebilirBu tür sinir sistemine sahip en ilkel hayvanlardan yassısolucanlarda beyin,hayvanın baş bölümündeki sinir kordonlarının yarattığı bir şişkinlikten oluşurHalkalısolucanlar(örntopraksolucanı,s� �lük)ve eklembacaklılarda (örnböcek,kabuklu )belirgin bir beyin dokusuyla gövdenin alt bölümünde (karında)uzanan sinir kordonlarını içeren daha karmaşık yapılı bir sinir sistemi vardır Kaynak:AnaBritannica cilt 28 frmsinsinet için derlenmiştir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır