06-02-2011
|
#3
|
Şengül Şirin
|
Cevap : TMS 23 Borçlanma Maliyetleri Standardı Uygulamaları ve Standardın Vergi Usul Kanunu Ile Karşılaştırılması
6 2 Aktifleştirme Oranı
Standardın 11 paragrafında ifade edildiği üzere belirli bir borçlanma ile bir özellikli varlık arasında doğrudan bir ilişki olup olmadığının tespit edilmesi ve belirli bir harcamanın hiç yapılmaması halinde kaçınılabilecek borçlanmaların belirlenmesi bazı durumlarda güçlük teşkil edebilir Örneğin; bu tür bir güçlük, finansman faaliyetlerinin tek bir merkezden yürütüldüğü durumlarda meydana gelir Standart spesifik bazı örneklemelere de başvurmuştur Örneğin, bir şirketler topluluğunun, borçlanma ihtiyaçları için çok sayıda değişik faiz oranlı borçlanma araçları kullandığı ve bu fonları değişik esaslara göre grup şirketlerine kullandırdığı durumlarda da güçlükler ortaya çıkabilecektir Standartta ifade edildiği üzere böyle durumlarda özellikli varlıkların elde edilmesi ile doğrudan ilişkili borçlanma maliyetlerinin tutarını belirlemek güçlük teşkil edecek ve yorum yapılmasını gerektirecektir
Eğer bir işletme genel amaçlı olarak borçlandığı fonların bir kısmını, bir özellikli varlığın finansmanı için kullanmışsa, aktifleştirilebilecek borçlanma maliyeti tutarı, ilgili varlığa ilişkin yapılan harcamalara uygulanacak bir “aktifleştirme oranı” yardımı ile belirlenir Bu aktifleştirme oranı, özellikli varlık alımına yönelik yapılmış borçlanmalar hariç olmak üzere, işletmenin ilgili dönem süresince mevcut tüm borçlarına ilişkin borçlanma maliyetlerinin ağırlıklı ortalamasıdır Bir dönem boyunca aktifleştirilen borçlanma maliyetlerinin tutarı, ilgili dönem boyunca oluşan borçlanma maliyetleri tutarını aşamaz (TMS 2314)
Şekil 1 Aktifleştirme Oranının Hesaplanması
(Borçlanma 1* Faiz Oranı) + (Borçlanma 2 * Faiz Oranı) +… …… + (Borçlanma n * Faiz Oarnı) Aktifleştirme Oranı: --------------------------------------------------------------------------------------
Borçlanma 1 + Borçlanma 2 +… + Borçlanma n
Aktifleştirilebilecek Borçlanma Maliyeti: Varlık için yapılan harcamalar * Aktifleştirme Oranı
Kaynak: Gençoğlu, 2007: 175
Standarda göre bazı durumlarda borçlanma maliyetlerinin ağırlıklı ortalaması hesaplanırken hem ana ortaklık hem de bağlı ortaklıkların borçlanma tutarları dikkate alınır ancak diğer durumlarda, bağlı ortaklıkların her birinin kendi borçlanmalarına ilişkin ağırlıklı ortalama borçlanma maliyetini kullanmaları daha uygundur (TMS 2315)
Örnek 5: (Cairns, 1995: 665)
Bir ticari işletme 2010 yılında ihtiyaç duyduğu finansmanı sağlamak amacıyla üç ayrı kaynaktan borçlanmıştır: yıllık % 8 faizli 3 yıl vadeli 5 Milyon TL tutarlı banka kredisi, yıllık % 6 faizli 10 yıl vadeli 8 Milyon TL tutarlı banka kredisi ve son olarak değişken faizli 2 Milyon TL tutarlı ve 2010 hesap döneminde 300000 TL faiz maliyeti tahakkuk ettiren kurumsal borçlanma Diyelim ki işletme kurumsal borçlanmasını spesifik olarak bir özellikli varlığın elde edilmesi amacıyla kullanmış olsun, bu durumda bu borçlanma aktifleştirme oranının hesabında dikkate alınmayacak ve aktifleştirme oranı yukarıdaki açıklamalarımız çerçevesinde aşağıdaki gibi hesaplanacaktır:
2010 Yılında Tahakkuk Eden Faiz (TL) Banka Kredisi 1
5 000 000 400 000 Banka Kredisi 2
8 000 000 480 000 Aktifleştirme Oranı
(400 000 + 480 000) / (5 000 000 + 8 000 000)= % 6 7
Örnek 6: (TESMER, 2009, 137-138 ve Aslanertik, 2009: 14)
Anadolu AŞ üretim faaliyetlerinde kullanmak üzere yeni bir soğuk hava deposu inşa etmektedir İnşaatın 2 senede tamamlanması tahmin edilmektedir 2010 yılında söz konusu inşaat ile ilgili yapılan harcamalar aşağıdaki gibidir
01 Ocak 2010
20 000 31 Ocak 2010
15 000 31 Mart 2010
30 000 30 Kasım 2010
30 000 31 Aralık 2010
5 000 Toplam
100 000
Şirketin 2010 yılındaki borçlanmalarının dökümü aşağıdaki gibidir: [4]
- Spesifik Borçlanma (Bu kredi sadece soğuk hava deposunun inşaatında kullanılmak üzere alınmıştır)
40 000 - Genel Amaçlı Borçlanmalar
30 000 50 000
Buna göre aktifleştirilmesi gereken borçlanma maliyetleri ile dönem gideri olarak muhasebeleştirilmesi gereken borçlanma maliyetleri aşağıdaki gibi hesaplanacaktır:
Ortalama Birikmiş Harcamalar (TL) 20 000 20 000 15 000 13 750 30 000 22 500 30 000 2 500 5 000 100 000 58 750
Yukarıdaki tablodan görüleceği üzere, işletme tarafından yapılan harcamalar aktifleştirme oranı ile çarpılarak ortalama birikmiş harcamalar hesaplanmaktadır Bu işlemden sonra artık işletmenin spesifik borçlanmasının 2010 yılındaki maliyetini hesaplayabiliriz: 40000 * 010= 4000 TL
İşletmenin genel amaçlı borçlanmalarına ilişkin ağırlıklı ortalama faiz oranını ise aşağıdaki gibi hesaplanmıştır:
(30 000 * 0 08) + (50 000 * 0 06)
Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranı: ------------------------------------------------------------------= % 6 75
(30 000 + 50 00)
Buna göre aktifleştirilecek borçlanma maliyeti 5 265 TL’dir 40 000 (spesifik borçlanma) x 0 10 =
4 000 TL
18 750 (genel amaçlı borçlanma) x 0 0675=
1 265 TL
58 750
5 265 TL
Dönemin toplam faiz maliyeti ise: (4000 + 2400 + 3000=) 9400 TL’dir Buna göre, (9400 – 5265=) 4135 TL faiz maliyetinin (borçlanma maliyeti) dönem gideri olarak muhasebeleştirilmesi gerekmektedir
---------------------------------- / -----------------------------------------
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar 5265
780 Finansman Giderleri 4135
102 Bankalar 9400
---------------------------------- / -----------------------------------------
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|
|