Amerika Birleşik Devletleri yerleşme dokusu

**Şengül Şirin** · 05-21-2011

YERLEŞME DOKUSU

Binlerce yıllık Yerli geçmişine karşın bugün New Mexico"nun bazı bölgeleri dışında,ABD"de Avrupa"lıların önceki yerleşim biçimlerinin etkisine pek rastlanmaz

Toprakların genişliği ve işgücünün azlığı nedeniyle benzeri görülmemiş bir nüfus hareketliliği geçici toprak kullanım ve yerleşim biçimleri ortaya çıkmıştır

Ülkenin doğal kaynaklarının zenginliğine bağlı olarak artan göç olanaklarıda bu hareketliliğe katkıda bulunmuştur

Arazi,insanların çabalarıyla,büyük ölçüde değişmiş,ama bu değişime genellikle olumsuz yönde olmuştur

ABD nin kentsel ve kırsal yerleşim bölgelerinde egemen olan,görünüm düzensizlik,ve dağınıklıktır

Tek tek yerleşim birimleri ne kadar usta işi bir mimariye ve sağlam yapıya sahip olursa olsun,komşu birimle ender olarak uyum gösterir

Bu durum Amerika"lıların aşırı bireyciliği toprak ve başka mallar üzerindeki yoğun spekülasyon,toprağa ve doğal zenginliklere karşı yararcı yaklaşım

hükümet politikaları ve yasalar tarafından pekiştirilmektedir

Zengin ulaşım olanakları da ülkenin görüntüsünün değişmesine katkıda bulunmaktadır

ABD"deki yerleşim birimlerinde 20

yüzyılın ortalarında görülmeye başlayan bir başka özellik,kırsal ve kentsel yaşam biçimlerinin birbirine yaklaşmasıdır

Kırsal kesim insanı hızla kentlileşmekte ,tarım makineleşmekte,kırsal yerleşimler kentlere benzemektedir

Metropoller de dağınık ,esnek ve düzensiz bir biçimde genişlemektedir

KIRSAL YERLEŞME:

Kırsal yerleşim

biçimleri,ülkenin tarihi,ekonomisi,toplum yapısı,insanların düşünme biçimleri ve toprağın kırsal etkinliklerin temel yapısı

Kanada,Avustralya,Yeni Zelanda ,Arjantin,Güney Afrika, ve Çarlık Sibiryası gibi Avrupalıların sonradan yerleşime açtıkları ülkelerdeki ne çok benzer

Kısa dönemde kalkınıp zengin olmak isteyen göçmenler buraları hızla işgal etmiş ve işletmeye başlamıştır

Toprağın ve fiziksel kaynakların bol olduğu bu ülkelerde,ortaçağ ve yeniçağ Avrupa"sının görece istikrarlı düşünce ve kurumları yeni toplumsal ve siyasal koşullar altında büyük değişikliklere uğramıştır

Köylü olmayan bu kırsal topluluklar toprağa bağlı,durgun ve nüfus bakımından yoğun Asya,Afrika,Avrupa ve Latin Amerika toplumlarının temel özelliği olan insanla çevre arasındaki uyumlu ortak yaşamı da gerçekleştirememiştir

1763 - 76 arasındaki dönem dışında,İngiltere"nin ve ABD hükümetlerinin resmi politikası,sınırı ekonomik ve doğal koşulların elverdiği ölçüde batıya doğru ilerletmek için tarımsal ve öbür tür yerleşimleri desteklemekti

İngiltere Krallığının kişilere ve şirketlere sınırları iyi tanımlanmamış geniş toprak parçaları dağıtması,bu toprakları alanların uygun fiyatlardan arazi satarak,kiraya vererek ya da bağışlayarak göçmenleri buralara çekmelerine olanak sağladı

Grup kolonileri kurma yolundaki çabaların en tanınmışı yerleşimlerin ilk yüzyılında New England bölgesinde görülen teokratik ve kolektivist yerleşim birimidir

Alan bakımından başka eyaletlerdeki kasabalara benzeyen New England kasabası temel yönetim birimidir

Kasaba içindeki ve çevresindeki topraklar grup kararıyla ailelere dağıtılırdı

Çiftçilerin ve başka meslek sahiplerinin evleri merkezi bir köyde toplanmıştı

Bu yarı komünal sistem koloni döneminin sonuna doğru bozuldu

ama kasaba varlığını sürdürdü

Daha sonraki dönemlerde başarılı olan başka bir örnek,Utah ve çevresindeki eyaletlerin Büyük Havza bölgelerindeki Mormon yerleşimleridir

Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsi

net için derlenmiştir

05-21-2011	#16
Şengül Şirin	Amerika Birleşik Devletleri yerleşme dokusu YERLEŞME DOKUSU Binlerce yıllık Yerli geçmişine karşın bugün New Mexico"nun bazı bölgeleri dışında,ABD"de Avrupa"lıların önceki yerleşim biçimlerinin etkisine pek rastlanmazToprakların genişliği ve işgücünün azlığı nedeniyle benzeri görülmemiş bir nüfus hareketliliği geçici toprak kullanım ve yerleşim biçimleri ortaya çıkmıştırÜlkenin doğal kaynaklarının zenginliğine bağlı olarak artan göç olanaklarıda bu hareketliliğe katkıda bulunmuşturArazi,insanların çabalarıyla,büyük ölçüde değişmiş,ama bu değişime genellikle olumsuz yönde olmuşturABD nin kentsel ve kırsal yerleşim bölgelerinde egemen olan,görünüm düzensizlik,ve dağınıklıktırTek tek yerleşim birimleri ne kadar usta işi bir mimariye ve sağlam yapıya sahip olursa olsun,komşu birimle ender olarak uyum gösterirBu durum Amerika"lıların aşırı bireyciliği toprak ve başka mallar üzerindeki yoğun spekülasyon,toprağa ve doğal zenginliklere karşı yararcı yaklaşımhükümet politikaları ve yasalar tarafından pekiştirilmektedirZengin ulaşım olanakları da ülkenin görüntüsünün değişmesine katkıda bulunmaktadır ABD"deki yerleşim birimlerinde 20yüzyılın ortalarında görülmeye başlayan bir başka özellik,kırsal ve kentsel yaşam biçimlerinin birbirine yaklaşmasıdırKırsal kesim insanı hızla kentlileşmekte ,tarım makineleşmekte,kırsal yerleşimler kentlere benzemektedirMetropoller de dağınık ,esnek ve düzensiz bir biçimde genişlemektedir KIRSAL YERLEŞME: Kırsal yerleşimbiçimleri,ülkenin tarihi,ekonomisi,toplum yapısı,insanların düşünme biçimleri ve toprağın kırsal etkinliklerin temel yapısıKanada,Avustralya,Yeni Zelanda ,Arjantin,Güney Afrika, ve Çarlık Sibiryası gibi Avrupalıların sonradan yerleşime açtıkları ülkelerdeki ne çok benzerKısa dönemde kalkınıp zengin olmak isteyen göçmenler buraları hızla işgal etmiş ve işletmeye başlamıştırToprağın ve fiziksel kaynakların bol olduğu bu ülkelerde,ortaçağ ve yeniçağ Avrupa"sının görece istikrarlı düşünce ve kurumları yeni toplumsal ve siyasal koşullar altında büyük değişikliklere uğramıştırKöylü olmayan bu kırsal topluluklar toprağa bağlı,durgun ve nüfus bakımından yoğun Asya,Afrika,Avrupa ve Latin Amerika toplumlarının temel özelliği olan insanla çevre arasındaki uyumlu ortak yaşamı da gerçekleştirememiştir 1763 - 76 arasındaki dönem dışında,İngiltere"nin ve ABD hükümetlerinin resmi politikası,sınırı ekonomik ve doğal koşulların elverdiği ölçüde batıya doğru ilerletmek için tarımsal ve öbür tür yerleşimleri desteklemektiİngiltere Krallığının kişilere ve şirketlere sınırları iyi tanımlanmamış geniş toprak parçaları dağıtması,bu toprakları alanların uygun fiyatlardan arazi satarak,kiraya vererek ya da bağışlayarak göçmenleri buralara çekmelerine olanak sağladıGrup kolonileri kurma yolundaki çabaların en tanınmışı yerleşimlerin ilk yüzyılında New England bölgesinde görülen teokratik ve kolektivist yerleşim birimidirAlan bakımından başka eyaletlerdeki kasabalara benzeyen New England kasabası temel yönetim birimidirKasaba içindeki ve çevresindeki topraklar grup kararıyla ailelere dağıtılırdıÇiftçilerin ve başka meslek sahiplerinin evleri merkezi bir köyde toplanmıştıBu yarı komünal sistem koloni döneminin sonuna doğru bozulduama kasaba varlığını sürdürdüDaha sonraki dönemlerde başarılı olan başka bir örnek,Utah ve çevresindeki eyaletlerin Büyük Havza bölgelerindeki Mormon yerleşimleridir Kaynak :AnaBritannica cilt 2 frmsinsinet için derlenmiştir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır