Cevap : And Dağları -Andlar - Los Andes

**Şengül Şirin** · 05-15-2011

Kolombiya Andları sisteminde alçak Batı Cordillera bir süre kıyıya paralel uzakdıktan sonra Choco Cordillerası ile son bulur

Üstünde Tolima ve Ruiz ( 5

400 m ) gibi yanardağların bulunduğu yüksek,ama kısa Orta Cordillera genişleyerek Antioguia Platosuna varır

İki sıradağ arasında,derin bir çöküntü oluşturan Patia- Cauca Vadisi vardır

Sistemin en geniş ve uzun sıradağı olan Doğu Cordillera hafifçe kuzeydoğuya yönelerek Uribe Çöküntüsünün ardından Macizo de Sumapaz"a ulaşır

Burada ikiye ayrılarak Savanlarla kaplı bir penebleni çevreler

Dış uzantıları daha sonra gene kuzey ve kuzeydoğu yönünden ayrılır

Batıdaki Ocana Cordillerası,Kolombiya ile Venezuela arasındaki sınırı oluşturarak Guajira Yarımadasının içlerine sokulur

Kolombiyadaki Doğu Cordillera"dan Tachira Çöküntüsüyle ayrılan Venezuela Andları,büyük ölçüde Merida Cordillerası"ndan oluşur

Bunlar enine ve boyuna çöküntülerle ayrılmış sayısız dağ dizilerinin oluşturduğu büyük bir eksen görünümündedir

ve Orinoco Havzasını Antil Denizi havzasından ayırır

And Sıradağlarının doğu kesimi genellikle batısından daha yaşlıdır

Arjantin ve Bolivya Andlarında y

570-225 milyon yıl önce oluşmuş Paleozoyik ( Birinci) Zaman yatakları bulunur

Cordillera Real"de oluşumu başlangıç çağına değin inen kayaçlar vardır

Peru ve Ekvador"da doğudaki sıradağlar orta kuşak kumtaşlarıyla kaplı gnays ve yaprak kayaçlardan oluşmuştur

Batıdaki sıradağlar ve Platolar daha çok orta kuşak bir oluşuma sahiptir

Patagonya ve Şili"de Jura ( y

190 - 136 milyon yıl önce ) ve Kretase ( Tebeşir) ( y

136-65 milyon yıl önce ) dönemleri tortullarına rastlanır

Daha kuzeyde volkanik birikintiler görülür

Güney Amerika kıtasının batı kıyısının tumü büyük Pasifik Deprem Kuşağı içinde yer almaktadır

Orta Kuşakta bir jeosenklinal olan bu kesimde Kretase Döneminde başlayan jeolojik yerinden oynama ve kıvrılmalar Tersiyer ( üçüncü) Dönemde de ( y

54-2

5 milyon yıl önce ) sürmüş yükselme ve çökme olaylarına büyük volkanik lav taşmaları eşlik etmiştir

2

5 milyonyıl önce Kuvaterner ( Dördüncü ) Dönemde başlayan sıradağların yükselmesi ve kıyıların okyanusa batması olayı hala sürmektedir

Yakın sayılabilecek bu jeolojik zamandaki yanardağ etkinlikleri ve buzullaşma ,çöküntüleri tortullarla doldurup dorukları aşındırarak tekdüze bir peneplen oluşumuna ve toprak sürüklenmesine yol açmıştır

And Sıradağlarındaki topraklar genelde oldukça gençtir

ve arazinin dik eğimi yüzünden su ve rüzgar büyük bir aşınmaya uğrar

Neredeyse çıplak kayalarla kaplı olan Patagonya Andlarının güney ucunda toprak oluşumu yok gibidir

Daha kuzeyde turbalıklar ve kalın humus katmanları görülür

Göller bölgesinde koyu kahverengi topraklara rastlanır

Atacama Çölünde minarel tuzlar taşıyan külrengi topraklar bulunur

Vadi ve ova yamaçları kırmızı,kahverengi ve kara topraklarla kaplıdır

Dağların yüksek kesimlerinde Andlar"a özgü rendzina denen taşlı topraklar vardır

Kolombiya"da yamaç ve geçitlerde yer alan kumlu yeşil kahverengi azonal tapraklarda kahve ekimi yapılır

Kaynak;AnaBritannica cilt 2 frmsinsi

net için derlenmiştir

05-15-2011	#3
Şengül Şirin	Cevap : And Dağları -Andlar - Los Andes Kolombiya Andları sisteminde alçak Batı Cordillera bir süre kıyıya paralel uzakdıktan sonra Choco Cordillerası ile son bulurÜstünde Tolima ve Ruiz ( 5400 m ) gibi yanardağların bulunduğu yüksek,ama kısa Orta Cordillera genişleyerek Antioguia Platosuna varırİki sıradağ arasında,derin bir çöküntü oluşturan Patia- Cauca Vadisi vardırSistemin en geniş ve uzun sıradağı olan Doğu Cordillera hafifçe kuzeydoğuya yönelerek Uribe Çöküntüsünün ardından Macizo de Sumapaz"a ulaşırBurada ikiye ayrılarak Savanlarla kaplı bir penebleni çevrelerDış uzantıları daha sonra gene kuzey ve kuzeydoğu yönünden ayrılırBatıdaki Ocana Cordillerası,Kolombiya ile Venezuela arasındaki sınırı oluşturarak Guajira Yarımadasının içlerine sokulurKolombiyadaki Doğu Cordillera"dan Tachira Çöküntüsüyle ayrılan Venezuela Andları,büyük ölçüde Merida Cordillerası"ndan oluşurBunlar enine ve boyuna çöküntülerle ayrılmış sayısız dağ dizilerinin oluşturduğu büyük bir eksen görünümündedirve Orinoco Havzasını Antil Denizi havzasından ayırırAnd Sıradağlarının doğu kesimi genellikle batısından daha yaşlıdırArjantin ve Bolivya Andlarında y570-225 milyon yıl önce oluşmuş Paleozoyik ( Birinci) Zaman yatakları bulunurCordillera Real"de oluşumu başlangıç çağına değin inen kayaçlar vardırPeru ve Ekvador"da doğudaki sıradağlar orta kuşak kumtaşlarıyla kaplı gnays ve yaprak kayaçlardan oluşmuşturBatıdaki sıradağlar ve Platolar daha çok orta kuşak bir oluşuma sahiptirPatagonya ve Şili"de Jura ( y190 - 136 milyon yıl önce ) ve Kretase ( Tebeşir) ( y136-65 milyon yıl önce ) dönemleri tortullarına rastlanırDaha kuzeyde volkanik birikintiler görülürGüney Amerika kıtasının batı kıyısının tumü büyük Pasifik Deprem Kuşağı içinde yer almaktadırOrta Kuşakta bir jeosenklinal olan bu kesimde Kretase Döneminde başlayan jeolojik yerinden oynama ve kıvrılmalar Tersiyer ( üçüncü) Dönemde de ( y54-25 milyon yıl önce ) sürmüş yükselme ve çökme olaylarına büyük volkanik lav taşmaları eşlik etmiştir25 milyonyıl önce Kuvaterner ( Dördüncü ) Dönemde başlayan sıradağların yükselmesi ve kıyıların okyanusa batması olayı hala sürmektedirYakın sayılabilecek bu jeolojik zamandaki yanardağ etkinlikleri ve buzullaşma ,çöküntüleri tortullarla doldurup dorukları aşındırarak tekdüze bir peneplen oluşumuna ve toprak sürüklenmesine yol açmıştır And Sıradağlarındaki topraklar genelde oldukça gençtirve arazinin dik eğimi yüzünden su ve rüzgar büyük bir aşınmaya uğrarNeredeyse çıplak kayalarla kaplı olan Patagonya Andlarının güney ucunda toprak oluşumu yok gibidirDaha kuzeyde turbalıklar ve kalın humus katmanları görülürGöller bölgesinde koyu kahverengi topraklara rastlanırAtacama Çölünde minarel tuzlar taşıyan külrengi topraklar bulunurVadi ve ova yamaçları kırmızı,kahverengi ve kara topraklarla kaplıdırDağların yüksek kesimlerinde Andlar"a özgü rendzina denen taşlı topraklar vardırKolombiya"da yamaç ve geçitlerde yer alan kumlu yeşil kahverengi azonal tapraklarda kahve ekimi yapılır Kaynak;AnaBritannica cilt 2 frmsinsinet için derlenmiştir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır