05-07-2011
|
#50
|
Şengül Şirin
|
Cevap : Afrika
Portekiz"in Batı Afrika deniz ticaretindeki tekeli Avrupa"lıların Amerika"daki tropik ve astropik bölgelerde kurduğu plantosyanlara köle sağlamakla uğraşan Felemenklilerce kırıldı 17 yüzyılın ikinci yarısında Felemenklilerin bu alandaki çıkarı,İngiliz ve Fransız çıkarlarıyla çatışmaya başladı 19 yüzyılda okyanusaşırı köle ticaretini durdurmak için çaba harcarken Senegal Irmağı yöresinde etkili olan Fransa"nın dışında Batı Afrika ticaretindeki en önemli güç İngiltere oldu
Avrupa"lıların siyasal gücü ticaret üslerinin bulunduğu kıyı şeridinden öteye geçmiyordu ama ticaretin niteliği önemli sonuçlar doğuruyordu Batıdaki eski zengillik ve iktidar merkezleri artık önemlerini yitiriyor,onların yerini Avrupa ticaretinin etkisindeki kıyı yöreleri alıyordu Yeni gelişen yöreleri elde tutma dürtüsü,Gine"de yeni devletlerin doğmasına yol açtı
Yoruba ülkesinin kıyı antreposu durumundaki Benin,16 ve 17 yüzyıllarda zenginleşti topraklarını genişletti Benin"in çökmesi üzerine kuzeydeki Yoruba devletlerinden Oyo güneye indi Oyo"nun batıda,Dahomey"deki rakibi ise Ada Krallığı idi Daha batıda,Accra"dan Ouidah"a kadar uzanan bir Akan devleti olan Akvamu yer alıyordu Akvamu"nun ömrü kısa sürdüyse de kazanılan deneyim sayesinde,küçük Akan devletleri bir Asanti birliği çatısı altında örgütlendiler 18 yüzyılın ikinci yarısına gelindiğinde Asantiler kendi ticaret gereksinmeleri için,kıyıdaki Avrupa üsleriyle doğrudan ilişkiye geçmişlerdi
Batı Afrika ticaretiyle ilgilenen Avrupa ülkeleri 19 yüzyıl başlarında köle ticaretini yasakladılar Böylece 1870"lerin sonuna değin sürecek bir karışıklık dönemi başladı Pek çok Avrupalı tüccar,köle ticaretinin yerini tutacak karlı bir iş bulamadıkları ya da köleciliği sürdürdüklerinde devriyelerle çalıştıkları için bölgeyi terkettiler Ama Fransızlar ve İngilizler bölgede kaldı Fransızların amacı Senegal"deki üslerini genişleterek Afrika"nın içlerine girebilmekti Bazı İngiliz tüccarları da palmiye yağı işini,köle ticaretinin yerini tutabilecek kadar karlı görüyordu
Tüccarların keşif heyetleri ve misyonerlerde katıldı Bunlar,İngiltere doğrudan müdahale etmediği sürece Afrika"nın batısının ne ticarete,ne Hıristiyanlığa ne de Batı uygarlığına barışçı biçimde açılabileceği görüşündeydiler Hem kıyıdaki yerli devletler arasında çıkan huzursuzluklar hem da köle ticaretinin ve iç savaşın sürmesi bu görüşü desteklemek için kullanılıyordu İngiltere kıtaya doğrudan müdahaleye istekli değildi Ama 1880"lerde Almanların Kamerun ve Togo"da koloni kurması Fransızların Senegal,Moritanya,Fransız Sudanı,Yukarı Volta,Nijer,Gine,Fildişi Kıyısı ve Dahomey"deki kolonilerden Fransız Batı Afrika"sını oluşturması İngilizleri harekete geçirdi Sonuçta İngiltere de Gambia ve Sierra Leone"nin yanı sıra Altın Kıyısını ve Nijerya"yı ele geçirdi
Kaynak:AnaBritamnnica cilt 1 den frmsinsi net için derlenmiştir
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|