Şengül Şirin
|
Cevap : Açıklamalı Deyimler Sözlüğü
Göz boyamak: Gösterişle aldatmak, bir şeyi iyi gibi göstermek, kandırmak, yanıltmak
Göz bebeği: Pek değerli, sevgili, çok önem verilen (kimse)”Babam benim göz bebeğimdir”
Gözdağı vermek: Korkutmak, tehdit etmek, istediğini yaptırmak için yıldırmak”Ona öyle bir gözdağı verin ki bir daha buralara ayak basmasın!”
Gözden çıkarmak: Bir malın elinden çıkmasına katlanmak, bir şeyden vazgeçmek ve yokluğuna razı olmak”Evi ister istemez gözden çıkardılar”
Gözden düşmek: Kendisine daha önce duyulan sevgi ve ilgiyi kaybetmek”Eskisi gibi top oynayamayan Ali bir senede gözden düştü”
Gözden geçirmek: 1 Okumak 2 Durumu incelemek 3 Niteliğini anlamak için bir şeyin her yanına bakmak”Yapılan işleri gözden geçirdiniz mi?”
Gözden kaybolmak: Ortadan çekilmek, görünmez olmak”Adam biraz önce buradaydı ama gözden kayboldu”
Gözden ırak olan gönülden de ırak olur: “Ayrı düşenlerin arasındaki sevgi de zamanla azalır” anlamında kullanılır
Gözden kaçmak: Farkına varılmamak, ortadan çekilmek, görülmemek”Nasıl oldu da gözden kaçırdık onu”
Gözde tütmek: Çok özlemek, hasret çekmek”Yıllardan beri gözümde tüten köyüme yarın kavuşuyorum!”
Göz dikmek: Bir şeyi ele geçirmek isteğinde olmak”Komşusunun tarlasına göz dikti”
Göz doldurmak: Hâli, tavrı ve görünüşü ile beklenenden çok etkilemek”Vitrine konan elbiseler göz dolduruyor”
Göze almak: Bir iş nedeniyle karşılaşabileceği her türlü zararı ve tehlikeyi önceden kabullenmek”Vatan için kim ölümü göze almaz ki?”
Göze batmak: 1 Başkalarını aşırı söz ve davranışlarıyla tedirgin etmek 2 Kıskançlığa, çekememezliğe yol açmak”Her davranışınla gözüme batıyorsun Kendine bir çeki düzen ver”
Göze çarpmak: Görünüşü ile dikkati üzerine çekmek”O uzun boyuyla hemen göze çarpıyordu”
Göze girmek: Yetenekleri ve davranışları ile çevresinde, bulunduğu yerde sevgi ve güven kazanmak”Kısa zamanda göze girmeyi başardı”
Göze göz, dişe diş: Misilleme; aynı biçimde kötülük yapıp öç alma, kötülüğü yapandan acısını çıkarma”Düşmanla artık göze göz, dişe diş mücadele edilecektir”
Göz gezdirmek: 1 Derinlemesine incelemeden okumak 2 Bir şeyi, bir yeri pek fazla dikkat etmeden çabucak incelemek”Raftaki mallara şöyle bir göz gezdirip çıkalım”
Göz göre göre: Apaçık şekilde, herkesin gözü önünde”Göz göre göre yaktılar zavallının evini”
Göz gözü görmemek: Dumandan, karanlıktan ya da yoğun tozdan hiçbir şey görülmez olmak”Sokağa çıkmıştık, ancak sisten göz gözü görmüyordu”
Göz hakkı: Görülüp de imrenilen yiyeceklerden görenlere çıkarılan pay, imrenmelerini yok edecek küçük parça”Çocukların göz hakkını ayırmayı da sakın unutmayın”
Göz hapsine almak: Gözetlemek, bir şeyin üzerinden bakışlarını ayırmamak, birinin hiçbir davranışını gözden kaçırmamak”Askerler, kaçak mahkûmun sığındığı evi bir saat kadar göz hapsine aldılar”
Göz kamaştırmak: 1 Hayran bırakmak 2 Güçlü, parlak bir ışığın kısa bir zaman için görüşü bulandırması, bakılan yeri görmez etmesi”Kapıdan çıkar çıkmaz göz kamaştıran bir ışığın etkisine girip donakaldılar”
Göz kararı: Gözle oranlanarak belirtilen miktar, gözle yapılan ölçme ya da oranlama”Kumaşı göz kararı ölçüp verdi”
Göz kesilmek: Bütün dikkatiyle bakmak”Yoldan geçen adama göz kesildi”
Göz kırpmadan: 1 Hiç duraksayıp çekinmeden 2 Acımadan, merhamet etmeden”Çocukları göz kırpmadan kurşuna dizdiler”
Göz kırpmak: Karşısındakine göz kapağını açıp kapatarak işaret vermek, bu şekilde meramını anlatmaya çalışmak; bir şeyi onayladığını ya da doğru olmadığını gözünü açıp kapayarak belirtmek”Kalabalık içinde birbirlerine göz kırparak gülümsediler”
Göz kırpmamak: 1 Hiç uyumamak 2 Tehlikeye aldırmamak”Bu gece hiç göz kırpmadım, hep seni düşündüm”
Göz kulak olmak: 1 Korumak, bakmak, gözetmek 2 Görme ve işitme yoluyla öğrenmeye çalışmak”Yolda ona göz kulak ol da başına bir şey gelmesin”
Gözleri bulutlanmak: Gözleri yaşararak çevreyi bulanık görmek
Gözleri dolmak: Ağlayacak gibi olmak, göz pınarlarına yaş yürümek”Hiç beklemediği bir anda beni karşısında görünce gözleri dolu dolu oldu”
Gözleri fal taşı gibi açılmak: Hayret, şaşkınlık ve öfke gibi sebeplerle gözleri iri iri açılmış olmak
Gözleri fıldır fıldır etmek: Gözleri zekice, çabuk çabuk dönerek her tarafa bakmak
Gözleri kan çanağına dönmek: Uykusuzluk, ağlama, kızgınlık ya da bir şeyin kaçması sebebiyle gözlerin çok kızarmış olması
Gözleri kapanmak: 1 Çok uykusu gelmiş olmak 2 Ölmek”Yemeği yer yemez gözleri kapandı, horlamaya başladı”
Gözlerine inanmamak: Hiç beklemediği bir anda bir şeyi görüp çok şaşırmak, bu sebeple gördüğünün gerçek olduğuna inanmamak”Gözlerime inanamıyorum, sen misin Ahmet?”
Gözlerini (gözünü) kan bürümek: Çok öfkeli, kinli olmak; her kötülüğü yapacak hâle gelmek”Bir adamın gözlerini kan bürümesin, ondan her türlü belâ beklenebilir”
Gözlerinin içi gülmek: Çok sevindiğini gözlerinden ve yüzünden belli etmek”Sınıfını geçtiğini öğrenen Halim`in gözlerinin içi gülüyordu”
Gözleri yaşarmak: Üzücü ve duygulandırıcı bir durum karşısında gözlerinden yaş gelmek”Gurbetteki oğlundan gelen mektup eline tutuşturulunca gözleri yaşardı”
Gözleri yollarda kalmak: Özlemle beklemek
Göz nuru dökmek: Göz emeği harcamak; gözün dikkatini, elin emeğini gerektiren ince bir iş yapmak ve işte uzun süre çalışmak”Onca göz nuru döktüğü el işleri ürünleri çok ucuza satılınca kahroldu”
Göz önünde tutmak (bulundurmak): Dikkate almak Herhangi bir durumun nasıl bir sonuca yol açacağını hesaba katmak”Yola çıkıyorsunuz ama yağmuru da göz önünde tutun”
Göz ucuyla bakmak: Belli etmemeye çalışarak, başını çevirmeden göz kenarı ile yandan bakmak”Yabancı askerlere göz ucuyla bakmaya başladı”
Gözü aç: Aç gözlü, doymak bilmeyen, gerektiğinden fazlasını isteyen”Gözü aç insanlar topluma huzur vermezler”
Gözü açık: Uyanık, kurnaz, çıkarlarını iyi kollayan, becerikli, zeki”Senin çocuk gözü açık birisi olacak galiba”
Gözü açık gitmek: Çok istediği şeylere kavuşamadan ölmek”Halam `gurbete giden oğluma kavuşamadan ölürsem gözüm açık gider` dedi”
Gözü açılmak: Yararlıyı yararsızı, iyiyi kötüyü ayırt edebilir duruma gelmek”Yaşı büyüdükçe gözü de açılmaya başladı”
Gözü arkada kalmak: Kendisi ayrıldıktan sonra, bıraktığı şey veya kimse ile ilgili tedirginliği sürmek, merak etmek”Köyden ayrılıyordu ama gözü de arkada kalmıştı”
Gözü bağlı: 1 Sorup soruşturmadan, anlayıp anlamadan 2 Gafil, çevresinde olup bitenlerin farkında olmayan”Hiçbir zaman gözü bağlı biri olmanı istemem senin”
Gözü dalmak: Gözlerini bir noktaya dikerek dalgın dalgın bakmak”Zavallı ihtiyar bir noktaya gözü dalmış öylece duruyordu”
Gözü doymak: Çok istenen bir şeye kavuşup, artık istemez duruma gelmek”Sanırım şimdi gözün doymuştur, daha istemezsin artık”
Gözü gibi sakınmak (esirgemek): Bir şeye aşırı derecede ilgi duymak, onu koruyup gözetmek, dikkatle muhafaza etmek”Çocuğunu gözü gibi sakınıyordu kadıncağız”
Gözü hiçbir şey görmemek: Heyecana, öfkeye ya da önem verdiği bir işe kapılıp başka hiçbir şeyle uğraşamaz duruma gelmek”Kendinden öylesine geçmişti ki gözü hiçbir şeyi görmez olmuştu”
Gözü ısırmak: Bir kimseyi sanki tanır gibi olmak
Gözü ilişmek: İstemeden, birdenbire, rastgele görmek
Gözü kesmek: Bir işi yapabilme konusunda başkalarına ve kendisine güvenmek”Onca işi yapmaya gözün kesiyor mu?”
Gözü kara (veya pek): Cesur, atak, korkusuz, tehlikeli işlere tereddüt etmeden girebilen”O gözü kara bir insandı”
Gözü korkmak: Daha önce başından geçen kötü bir denemeden sonra, birinden veya bir şeyden zarar gelebileceği endişesine kapılmak ve o işi yapmaktan çekinmek
Gözünde büyümek: Olduğundan fazla büyük ya da güç görünmek”Onca yolu nasıl yürüyeceğim, gittikçe gözümde büyüyor”
Gözünde büyütmek: Bir şeyi, olayı, kimseyi veya işi abartmak
Gözlerinden uyku akmak: Çok uykusu geldiği için göz kapakları kapanır gibi olmak”Çocukcağızın gözlerinden uyku akıyor, şunu yatağına yatırın”
Gözüne bakmak: 1 Verilen emri yapmak üzere işaret beklemek, işareti verecek kimseyi gözlemek 2 Gerektiğinden fazla dikkat göstermek, koruyup gözetmek”Üç kuruş para verecek diye adamın gözünün içine bakıyor, ne derse yapıyoruz, daha ne istiyor bizden”
Gözüne dizine dursun: Nankörlük eden kimseye karşı söylenen ilenme sözü ” Allah, bu nankörlüğünün cezasını versin” anlamında kullanılır
Gözüne girmek: Birinin sevgi ve ilgisini kazanmak
Gözüne sokmak: 1 Görmek istemediği bir şeyi zorla göstermek 2 Bir çaba sonucu, bir kimseyi büyüğünün beğenmesini sağlamak”Kalemi gözüne sokarcasına uzattı”
Gözüne uyku girmemek: Uykusuz kalmak, hiç uyumamak”Gözüme uyku girmedi bu gece”
Gözünü açmak: 1 Uyanık, dikkatli olmak 2 Birisine bilgiler vererek görüşünü genişletmek”Gözünü aç, işini kimseye kaptırma”
Gözünü ayırmamak: Bir şeye devamlı bakmaktan kendini alamamak”Devamlı yola bakıyor, gözünü ayıramıyordu”
Gözünü çıkarmak: Zarara uğratmak, bir işi kötü biçimde yapmak, iyi yerine kötüyü seçmek”Öyle bir taş attı ki az kalsın kuzunun gözünü çıkaracaktı”
Gözünü daldan budaktan esirgememek (veya sakınmamak): Tehlikeli işlere girişmekten çekinmemek”Sen ki gençliğinde gözünü daldan budaktan sakınmazdın, ne oldu sana böyle?”
Gözünü dört açmak: Bir hileye düşmemek, aldanmamak için çok dikkatli olmak”Gözünü dört aç da kuru odun yerine yaş odun koymasınlar”
Gözünü kan bürümek: Birisini öldürecek kadar öfkelenmek”Katillerin gözünü kan bürümüştü, önlerine çıkanı öldürüyorlardı”
Gözünü kapamak: 1 Görmezlikten gelmek, yapışına ses çıkarmamak 2 Ölmek”Dedem gözünü kapayınca o koca aile birdenbire dağılıvermiş”
Gözünü korkutmak: Yıldırmak, karşı duramaz hâle getirmek”İlk işi, adamlarıyla kasaba halkının gözünü korkutmak oldu”
Gözünün önünden gitmemek: Unutamamak, her an görür gibi olmak”Gözümün önünden gitmiyor onun hayâli”
Gözünün yaşına bakmamak: Hiç acımamak, merhamet etmemek”Gözünün yaşına bakmadan hapse attılar adamı”
Gözü pek (kara): Korkusuz, atılgan, cesur, tehlikelere aldırmayan”Gözü pek insanlardan korkulmaz, çünkü onlar kartlarını açık oynarlar”
Gözü sulu: En küçük sevinç ya da üzüntü karşısında hemen ağlayıveren, gözyaşlarını tutamayan”Senin kız da amma gözü sulu biriymiş”
Gözü tok: Elinde imkânlar olsun olmasın, mal-mülk veya paraya düşkün olmayan, cömert”O mu? Gözü tok bir insandır, inanın”
Gözü tutmak: Güvenmek, beğenmek”O adamı gözüm tuttu benim”
Gözü üzerinde olmak: Bir şeye, bir kimseye sık sık bakarak ne durumda olduğunu kontrol etmek, dolayısıyla kötü bir sonuca meydan vermemeye çalışmak”Gözünüz üzerinde olsun, devamlı izleyin onu”
Gözü yılmak: Daha önce denediği için o durumla karşılaşmaktan korkmak, o işe girişmekten çekinmek”Sebzecilik işinden gözüm yıldı, bir daha bu işe girişeceğimi sanmıyorum”
Gözü yükseklerde olmak: Hâlen bulunduğu durumdan daha yüksek bir duruma ya da mevkiye çıkmak istemek, böyle bir amacı gütmek”Bundan böyle küçük şeylerle yetinme, gözün yükseklerde olsun daima”
Göz yummak: Kabahatlerini, kusurlarını hoş karşılamak, görmezlikten gelmek, bağışlamak”Sana bu yaşa gelinceye kadar göz yumdum, ama artık yeter”
Göz yummamak: 1 Hoş görmemek, bağışlamamak 2 Hiç uyumamak”Sabaha kadar gözlerimi yummadım”
Gururunu okşamak: Bir kimseyi yüzüne karşı överek, becerilerini söyleyerek duygulandırmak
Gücüne gitmek: Bir söz, bir davranış bir kimsenin onuruna dokunmak, o kimseye ağır gelmek”Doğrusu onun bu sözleri gücüme gitti, çünkü hak etmedim o sözleri”
Güllük gülistanlık: Sorunları bulunmayan; neşe, bolluk ve huzur içinde olan yer”Ne zaman güllük gülistanlık içinde olacağız acaba?”
Gülmekten kırılmak: Aşırı ölçüde gülmek, çok gülmekten halsiz düşmek”Ne matrak adamdı, hareketlerine gülmekten kırıldık hepimiz”
Gülüp geçmek: Bir durumu umursamamak, aldırış etmemek, gülünç bulup üzerinde durmamak”Gülüp geçilecek bir iş sanmayın sakın, ciddi durun üzerinde”
Günaha girmek: Dini bakımdan suç sayılacak bir iş yapmak ya da söz söylemek”Sebepsiz yere adam öldürmek, günaha girmek demektir”
Günaha sokmak: Günah işlemesine yol açmak, dinin buyrukları dışına çıkmasına zemin hazırlamak”Kes sesini de bizi günaha sokma”
Günahını vermez: “Çok cimri, eli sıkı, hasis” kimselerin durumunu anlatmak için kullanılır
Günah işlemek: Dince suç sayılan bir iş yapmak”Yetimlerin malını yiyerek günah işleyenlerden mutlaka hesap sorulacaktır”
Gün almak: 1 Bir iş yapmak için ilgili kişiden gün ayırmasını; belirli bir tarih tespit etmesini istemek, randevu almak 2 Yaşını bitirip daha sonraki yılın bir ya da birkaç gününü almak”Doktordan gün almayı unutmamışsındır umarım”
Gün batmak: Güneş batmak”Gün batmadan yola çıkmalıyız”
Güneş almak: Bir yere güneş ışığı ulaşmak”Evin bir odası güneş almıyor”
Gün görmek: Bolluk, mutluluk, esenlik içinde huzurlu günler geçirmek”Kaygılanma evlâdım, daha çok günler göreceksin inşallah”
Gün görmüş: Başından nice işler geçmiş, tecrübeli, görüp geçirmiş, çok yaşamış”Gün görmüş insanlarla konuşmaktan zevk alırım”
Gün ışığına çıkmak: Aydınlanmak, açıklığa kavuşmak, anlaşılır olmak”İşlediği tüm suçlar yakında gün ışığına çıkacaktır”
Günleri sayılı olmak: 1 İçinde olunan günlerde ölecek olmak 2 Bulunduğu yerde kalmak için birkaç günü kalmak”Doktorlara bakılırsa anneannemin günleri sayılıymış”
Günü birliğine: Sabah gidip akşam dönmek üzere”Size günü birliğine konuk olmak istiyoruz”
Günün adamı: 1 Zamanın gereğine göre tutum ve yön değiştiren, çıkarını gözeten kimse 2 Kendisinden o günlerde çok söz edilen
Gününü doldurmak: Bir işin gerçekleşmesi için geçmesi gereken zamanı tamamlamak”Gününü doldurur doldurmaz senetleri avukata verin”
Gününü gün etmek: Eline geçen imkânları değerlendirmek, hiçbir şeyi dert edinmeyip hoşça vakit geçirmek”Gününü gün eden yöneticilerden kurtulacağımız günler yakındır”
Gürültüye (patırtıya) pabuç bırakmamak: Korkutmalara, tehditlere aldırış etmeyip dilediği gibi davranmak”Öyle her gürültüye pabuç bırakacak bir adam mı sanıyorlar beni?”
Güven beslemek: Bir kimseye, bir şeye güven duymak, inanmak, itimat etmek”O adama güven beslediğiniz için pişman olmayacaksınız”
Güvendiği dağlara kar yağmak: Güvendiği kimselerden yardım alamamak, güvendiği bir şeyin işe yaramadığı anlaşılmak”Çok umutlusun, inşallah güvendiğin dağlara kar yağmaz”
Güven kazanmak: Söz, davranış ve yaptığı işlerle çevresindekileri kendisine inandırmak”İnsan, önce güven kazanmalıdır”
Güven vermek: Kendisinin güvenilir bir kişi olduğu, kendisine itimat edilebileceği duygusunu uyandırmak”Oldukça güven veren birisin”
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|