Büyük Okyanus-Jeomorfoloji-Hidroloji-Yaşam-Keşifler-Tarih

**Şengül Şirin** · 01-09-2011

Büyük Okyanus-Jeomorfoloji-Hidroloji-Yaşam-Keşifler-Tarih

BÜYÜK OKYANUS, yeryüzündeki okyanusların en büyüğü, B

’da Asya ve Avustralya, D

’da Amerika arasında yer alır

Büyük Okyanus’un temel özellikleri: 1

olağanüstü büyük boyutları (yüzölçümü ve hacim bakımından bütün okyanusların neredeyse yarısı); 2

ortalama derinliğinin daha fazla oluşu (okyanusların ortalamasından 165 m fazla); 3

en büyük okyanus çukurlarının burada bulunması; 4

altına, hızla ilerleyen bir okyanus kabuğunun dalarak sokulduğu etkin kıta kenarlarıyla (deprem, yanardağ etkinliği) çevrili olması; 5

Büyük Okyanus kıyısındaki ülkelerin genç ve canlı ekonomileri

• Jeomorfoloji

Kıyılarının ve diplerinin karmaşıklığı Büyük Okyanus’un jeomorfolojik yapısının en çarpıcı özelliğidir

Okyanus bölgeleri, bir sırttan oluşur; önce batı-doğu yönünde uzanan, güney bölümündeyse ortada (Avustralya ve Antarktika arasında) yer alan bu sırt kademeli olarak Latin Amerika’ya doğru ilerlemektedir (Doğu Büyük Okyanus sırtı)

Doğu Büyük Okyanus sırtı hızla ilerleyen bir sırttır (yılda 8,8-16,1 cm), eksenel çukuru yoktur ve eski ölü sırtların yerini açıkça gösteren hantal uydu kütlelerle çevrilidir

Sırtı bölümlere ayİran (ve birbirine göre belirgin biçimde ötelenmiş) birçok kırılma alanı vardır

Kuzey yarıkürede sırt, Kaliforniya körfezine doğru girerek yok olur; daha K

-B

’daki Juan de Fuca sırtı ayrık bir sırttır

Doğu Büyük Okyanus sırtının D

’sundaki bütün dipler Antarktika (Büyük Okyanus-Antarktika havzası, Bellinghausen ve Amundsen ovaları), Nazca (deprem bölgesi dışında kalan Nazca sırtının ayırdığı Peru ve Şili havzaları) veÇocos (Panama havzası) levhalarının sınırları içinde yer alır

Amerika kıtasının altına dalan üç levha, genç sırtlarla (Şili, Galâpagos) birbirinden ayrılır

Büyük Okyanus diplerinin bütün geri kalan bölümlerini Büyük Okyanus levhası (bu levhanın karmaşık tarihi yaş ve yer biçimi bakımından farklı birçok temel öğeden oluştuğunu ortaya koyar) taşır

Kuzey Amerika’nın B

’sındaki büyük kırık alanları dev yer biçimleridir ve eski yırtılma kırıkları boyunca kilometrelerce uzanır

Büyük Okyanus’un ortasında, en yüksekleri mercan (Tuamotu, Societe, Marshall, Caroline) ya da yanardağ (Ha-waii) adalarını oluşturan denizaltı dağ sıraları (Emperor, Musicians, Orta Pasifik Okyanus dağları) yer alır

Dağ sıralarını çevreleyen havzalar (Kuzey-batı, Kuzey-doğu ve Güney Büyük Okyanus havzaları), pelajit, mercan çamurları ve pirok-lastik oluşumların egemen olduğu ince bir tortul tabakayla örtülüdür

Büyük Okyanus, ilk kıtanın parçalanmasından beri kapanmakta olafı eski bir okyanustur

Büyük Okyanus’un daralması, okyanus kabuğunun hemen hemen kenarlarında bütün kıtaların altına dalma-sıyla kendini göstermektedir

Asya ve Avustralya-Asya kıta kenarları abisal çukurlardan, ada yaylarından (Aleut, Kuril, Japonya, Bonin, Mariana, Filipin, Melanezya, Yeni Zelanda), bir ada yayı arkasında yerkabuğunun gerilmesinden oluşan kenar denizlerden (Bering, Ohotsk, Japon, G

Çin, Endonezya, Mercan, Tasman denizleri), birikim alanı (kalın akarsu ve delta çökelleri) olan bir kıta yamacı ve kıta sahanlığından (Sarı deniz ve Cava denizi) meydana gelir

Dar ve daha sade Amerika kenarını bir ölçüde daha az derin çukurlar (Şili, Peru, Orta Amerika) çevreler

Ara kesimler, havzaların ve çok sayıda kanyonun bulunduğu kıta kenarlarıyla kaplıdır

Buralarda yerel olarak geniş kıta şevleri görülür

01-09-2011	#1
Şengül Şirin	Büyük Okyanus-Jeomorfoloji-Hidroloji-Yaşam-Keşifler-Tarih Büyük Okyanus-Jeomorfoloji-Hidroloji-Yaşam-Keşifler-Tarih BÜYÜK OKYANUS, yeryüzündeki okyanusların en büyüğü, B’da Asya ve Avustralya, D’da Amerika arasında yer alır Büyük Okyanus’un temel özellikleri: 1 olağanüstü büyük boyutları (yüzölçümü ve hacim bakımından bütün okyanusların neredeyse yarısı); 2 ortalama derinliğinin daha fazla oluşu (okyanusların ortalamasından 165 m fazla); 3 en büyük okyanus çukurlarının burada bulunması; 4 altına, hızla ilerleyen bir okyanus kabuğunun dalarak sokulduğu etkin kıta kenarlarıyla (deprem, yanardağ etkinliği) çevrili olması; 5 Büyük Okyanus kıyısındaki ülkelerin genç ve canlı ekonomileri • Jeomorfoloji Kıyılarının ve diplerinin karmaşıklığı Büyük Okyanus’un jeomorfolojik yapısının en çarpıcı özelliğidir Okyanus bölgeleri, bir sırttan oluşur; önce batı-doğu yönünde uzanan, güney bölümündeyse ortada (Avustralya ve Antarktika arasında) yer alan bu sırt kademeli olarak Latin Amerika’ya doğru ilerlemektedir (Doğu Büyük Okyanus sırtı) Doğu Büyük Okyanus sırtı hızla ilerleyen bir sırttır (yılda 8,8-16,1 cm), eksenel çukuru yoktur ve eski ölü sırtların yerini açıkça gösteren hantal uydu kütlelerle çevrilidir Sırtı bölümlere ayİran (ve birbirine göre belirgin biçimde ötelenmiş) birçok kırılma alanı vardır Kuzey yarıkürede sırt, Kaliforniya körfezine doğru girerek yok olur; daha K-B’daki Juan de Fuca sırtı ayrık bir sırttır Doğu Büyük Okyanus sırtının D’sundaki bütün dipler Antarktika (Büyük Okyanus-Antarktika havzası, Bellinghausen ve Amundsen ovaları), Nazca (deprem bölgesi dışında kalan Nazca sırtının ayırdığı Peru ve Şili havzaları) veÇocos (Panama havzası) levhalarının sınırları içinde yer alır Amerika kıtasının altına dalan üç levha, genç sırtlarla (Şili, Galâpagos) birbirinden ayrılır Büyük Okyanus diplerinin bütün geri kalan bölümlerini Büyük Okyanus levhası (bu levhanın karmaşık tarihi yaş ve yer biçimi bakımından farklı birçok temel öğeden oluştuğunu ortaya koyar) taşır Kuzey Amerika’nın B’sındaki büyük kırık alanları dev yer biçimleridir ve eski yırtılma kırıkları boyunca kilometrelerce uzanır Büyük Okyanus’un ortasında, en yüksekleri mercan (Tuamotu, Societe, Marshall, Caroline) ya da yanardağ (Ha-waii) adalarını oluşturan denizaltı dağ sıraları (Emperor, Musicians, Orta Pasifik Okyanus dağları) yer alır Dağ sıralarını çevreleyen havzalar (Kuzey-batı, Kuzey-doğu ve Güney Büyük Okyanus havzaları), pelajit, mercan çamurları ve pirok-lastik oluşumların egemen olduğu ince bir tortul tabakayla örtülüdür Büyük Okyanus, ilk kıtanın parçalanmasından beri kapanmakta olafı eski bir okyanustur Büyük Okyanus’un daralması, okyanus kabuğunun hemen hemen kenarlarında bütün kıtaların altına dalma-sıyla kendini göstermektedir Asya ve Avustralya-Asya kıta kenarları abisal çukurlardan, ada yaylarından (Aleut, Kuril, Japonya, Bonin, Mariana, Filipin, Melanezya, Yeni Zelanda), bir ada yayı arkasında yerkabuğunun gerilmesinden oluşan kenar denizlerden (Bering, Ohotsk, Japon, G Çin, Endonezya, Mercan, Tasman denizleri), birikim alanı (kalın akarsu ve delta çökelleri) olan bir kıta yamacı ve kıta sahanlığından (Sarı deniz ve Cava denizi) meydana gelir Dar ve daha sade Amerika kenarını bir ölçüde daha az derin çukurlar (Şili, Peru, Orta Amerika) çevreler Ara kesimler, havzaların ve çok sayıda kanyonun bulunduğu kıta kenarlarıyla kaplıdır Buralarda yerel olarak geniş kıta şevleri görülür __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır