Sıfat Fiil Nedir? Sıfat Fiil Ekleri, Örnekleri ve Cümleleri

**Şengül Şirin** · 01-02-2011

2 Sıfat Fiiller (Ortaçlar)

Sıfat fiiller filimsilerden olup, yapım ekleri ile yapılan sıfatlardır

Kelimelerin kök veya gövdelerine yapım ekleri getirilerek sıfat haline gelmesi durumudur

Kısacası isimlerin sıfata dönüşmüş halidir

Sıfatların her zaman bir ismi nitelediği gibi sıfat-fiiller de genellikle bir ismi niteler

Tanı->tanıdık (adam) kırıl->kırılası (eller)…
“-En, -Esİ, -mEz, -r, -dİk, -EcEk, -mİş” ekleriyle türetilirler

*Sıfat görevinde kullanılırlar

Niteleme sıfatı sayılırlar

gelen araba, öpülesi el, dönülmez yol, koşar adım, tanıdık yüz, gelecek zaman, olmuş iş…
*Daha sonra isimleşebilirler

İsimleştikleri zaman cümlede isim gibi kullanılırlar

Gelenler kimdi? özne
Tanıdıklarımıza rastlayamadık

Dolaylı tüml

Sıfat-Fiil Türleri

Aldıkları eke göre çeşitlere ayrılırlar:
*Geçmiş zaman ortaçları :”-dİk ve -mİş” ekleriyle yapılır

Nesne ve kavramların geçmişte ortaya çıkan niteliklerini bildirirler

Koca şehirde bir tek tanıdık yok

Aramadık yer bırakmadık

Bugüne kadar görülmemiş bir haksızlık var ortada

Pişmiş aşa su katmak

*Gelecek zaman ortaçları:”-Esİ ve -EcEk ” ekleriyle yapılır

Nesne ve kavramların gelecekte ortaya çıkacak olan niteliklerini bildirirler

Kırılası eller hep zalimin yanında

Memleketin o kadar çok görülesi güzellikleri var ki…
Daha yapılacak çok iş var

Çözülemeyecek bir sorun yoktur

*Geniş zaman ortaçları: “-En, -mEz, -or” ekleriyle türetilirler
Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç
Koşar adım eve gitti

Hep bilinen şeylerden bahsetti durdu

İşe erken başlayan erken verim alır

Gelen adayların kaydını yapıyorlar

(şimdi gelen)
Akan kanı durdurmalı önce (her zaman akan)
Kaçan mahkûmları yakalamışlar

(kaçmış olan)
Belirtme Ortaçları:”-dİk ve -EcEk” eklerinden sonra iyelik eki getirilerek yapılır

Okuduğum son kitap
Okuyacağım ilk kitap
Yapacağımız işler
Yapılacakları belirledim

Geleceği varsa göreceği de var

Diktiğimiz fidanlar meyve vermeye başlamış

Dikkat: Bu eklerden “-mEz, -or, -dİk, -EcEk, -mİş” ekleri fiil çekim eki olarak da kullanılmaktadır

Zaten fiil çekim eki olan bu ekler zamana bağlı olarak sonradan sıfat yapmışlardır

Sıfat yaptıkları durumda artık çekim eki değildirler

Bu konu uzun süre tartışılacak (çekimli fiil)
Uzun süre tartışılacak bir konu bulduk

(ortaç)

01-02-2011	#1
Şengül Şirin	Sıfat Fiil Nedir? Sıfat Fiil Ekleri, Örnekleri ve Cümleleri 2 Sıfat Fiiller (Ortaçlar) Sıfat fiiller filimsilerden olup, yapım ekleri ile yapılan sıfatlardırKelimelerin kök veya gövdelerine yapım ekleri getirilerek sıfat haline gelmesi durumudurKısacası isimlerin sıfata dönüşmüş halidirSıfatların her zaman bir ismi nitelediği gibi sıfat-fiiller de genellikle bir ismi niteler Tanı->tanıdık (adam) kırıl->kırılası (eller)… “-En, -Esİ, -mEz, -r, -dİk, -EcEk, -mİş” ekleriyle türetilirler Sıfat görevinde kullanılırlar Niteleme sıfatı sayılırlar gelen araba, öpülesi el, dönülmez yol, koşar adım, tanıdık yüz, gelecek zaman, olmuş iş… Daha sonra isimleşebilirler İsimleştikleri zaman cümlede isim gibi kullanılırlar Gelenler kimdi? özne Tanıdıklarımıza rastlayamadık Dolaylı tüml Sıfat-Fiil Türleri Aldıkları eke göre çeşitlere ayrılırlar: Geçmiş zaman ortaçları :”-dİk ve -mİş” ekleriyle yapılır Nesne ve kavramların geçmişte ortaya çıkan niteliklerini bildirirler Koca şehirde bir tek tanıdık yok Aramadık yer bırakmadık Bugüne kadar görülmemiş bir haksızlık var ortada Pişmiş aşa su katmak Gelecek zaman ortaçları:”-Esİ ve -EcEk ” ekleriyle yapılır Nesne ve kavramların gelecekte ortaya çıkacak olan niteliklerini bildirirler Kırılası eller hep zalimin yanında Memleketin o kadar çok görülesi güzellikleri var ki… Daha yapılacak çok iş var Çözülemeyecek bir sorun yoktur *Geniş zaman ortaçları: “-En, -mEz, -or” ekleriyle türetilirler Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç Koşar adım eve gitti Hep bilinen şeylerden bahsetti durdu İşe erken başlayan erken verim alır Gelen adayların kaydını yapıyorlar (şimdi gelen) Akan kanı durdurmalı önce (her zaman akan) Kaçan mahkûmları yakalamışlar (kaçmış olan) Belirtme Ortaçları:”-dİk ve -EcEk” eklerinden sonra iyelik eki getirilerek yapılır Okuduğum son kitap Okuyacağım ilk kitap Yapacağımız işler Yapılacakları belirledim Geleceği varsa göreceği de var Diktiğimiz fidanlar meyve vermeye başlamış Dikkat: Bu eklerden “-mEz, -or, -dİk, -EcEk, -mİş” ekleri fiil çekim eki olarak da kullanılmaktadır Zaten fiil çekim eki olan bu ekler zamana bağlı olarak sonradan sıfat yapmışlardır Sıfat yaptıkları durumda artık çekim eki değildirler Bu konu uzun süre tartışılacak (çekimli fiil) Uzun süre tartışılacak bir konu bulduk (ortaç) __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır