Cevap : Lozan Barış Antlaşması

Lozan’da görüşülen ve çözümlenen ana konular şunlardır :

I Sınırlar :
A Türk – Bulgar Sınırı :

İstanbul, Neuilly ve Sevr antlaşmalarıyla belirlenen sınır, Lozan’da da olduğu gibi kabul edildi Türkiye – Bulgaristan sınırı, Karadeniz kıyısındaki Regve deresi ağzından başlar Sınır aynı derenin telvey hattını izleyerek 40 km kadar akış yukarı ilerler, İncesırt köyünün kuzeyinde akarsu yatağını terk eder Kuzeybatıya doğru yönelir 713 m yüksekliğindeki Kartaltepe’nin doruk noktasından geçer
Aynı yönde Istıranca dağlarının kuzey eteklerinde 500 m eş yükselti eğrisi üstünden ilerleyerek Ahlatlı köyünü Türkiye’ye bırakır Buradan itibaren gene sınır bölümü çizgisini esas alarak batıya doğru ilerler Bucakkule tepesi ve Büyükyayla tepeleri üstünden geçer Hamzabeyli ve Uzunbayır köylerini Türkiye’de bırakarak Tunca nehrine ulaşır Daha sonra 10 km uzunlukta Tunca nehrinin telveyini takip ederek güneye doğru ilerlerÇömlek köyün batısında Tunca’yı terk eder Önce 20 km kadar batıya döner, Üsküdar Köyünü Bulgaristan’da bırakır Doğanca köyünü de Türkiye’de bırakarak Meriç nehrine ulaşır Burada Türkiye – Yunanistan sınırına varılır


B Türk – Yunan Sınırı :

Bulgar sınırından Arda ve Meriç nehirlerinin birleştiği noktaya kadar Meriç mecrası, Arda mansabına doğru bu ırmak üzerinde ve Çörek köyünün yakınında olmak üzere arazi üzerinde tayin edilecek bir noktaya kadar Arda mecrası, oradan güneydoğu doğrultusunda Bosna köyünün 1 km mansap yönünde Meriç üzerinde bulunan bir noktaya kadar Bosna köyünü Türkiye’de bırakan bir hattır
Deniz sınırları ise İmroz, Bozcaada ve Tavşan adaları Türkiye’de kalacak ve diğer adalar askersiz bölge durumuna getirilecektir Karasuları üç mil olacaktır


C Türkiye – Suriye Sınır :

Bu sınır Ankara itilafnamesindeki gibi ayrıldı Buna göre sınır, İskenderun Körfezi üzerinde, Payas mevkiinin hemen güneyinde tespit edilecek bir noktadan başlayacak ve Meydan-ı Ekbez’e doğru gidecekti Oradan Marsuus mevkiini Suriye’de ve Karnaba mevkii ile Kilis şehrini Türkiye’de bırakarak güneydoğuya doğru inecekSonra Bağdat demiryolunu izleyecek ve demiryolunun platformu Nusaybin’e kadar Türk toprakları üzerinde kalacaktı Nusaybin ile Cezire-i İbni Ömer ( bugün Cizre ) arasındaki eski yoldan Dicle’ye ulaşacaktı Nusaybin ve Cezire-i İbni Ömer mevkileriyle yol Türkiye’ye kalacaktır Bu yoldan yararlanma konusunda iki ülke aynı haklara sahiptirÇobanbey ile Nusaybin arasındaki demiryolu Türkiye’ye bırakılacak ve ayrıca Osman Gazinin büyükbabası Süleyman Şah’ın Caber kalesinde bulunduğu kabul edilen mezarı Türkiye’nin malı olacak, Türkiye orada muhafızlar ve Türk bayrağı bulundurabilecektir


D Türkiye – Irak Sınırı :

Bu sınır tespiti daha sonra Türkiye ve İngiltere arasında yapılacak ve antlaşmayla kararlaştırılacaktır
II Türkiye ve Yunanistan Arasındaki Diğer Meseleler :
A – İstanbul’daki Rumlar ile Batı Trakya’daki Türkler dışında, Türkiye’deki Rumlarla, Yunanistan’daki Türkler değiştirilecektir
B - Yunanistan savaş tazminatı olarak Karaağaç’ı Türkiye’ye verecektir


III Boğazlar Meselesi :

Lozan Boğazlar sözleşmesinde kabul edilen çözüme göre: Ticaret gemileri, gerek barış, gerek Türkiye’nin taraf olmadığı savaşlarda Boğazlar’dan serbestçe geçebilecek; Karadeniz’e çıkabilecek savaş gemileri ise sayı ve tonaj bakımından sınırlandırılacak; savaş zamanında Türkiye’nin taraf olması halindeyse Boğazlar’dan ancak tarafsız devletlerin savaş gemileri geçebilecek; Boğazlar bölgesi askersizleştirilecek ve Boğazlar’dan geçişi denetlemek üzere akit devletlerin temsilcilerinden kurulu bir Boğazlar komisyonu kurulacaktır
Lozan’da kabul edilen Boğazlar rejimi 1936’da Montreux Sözleşmesi’yle Türkiye lehine yeniden düzenlendi


IV Kapitülasyonlar :
Her türlü kapitülasyon kaldırılacaktır


V Kabotaj :

Türk kıyıları arasında yapılan her türlü deniz ulaştırması yalnız Türk gemileri tarafından yapılacaktır


VI Osmanlı Borçları Meselesi :

Lozan Antlaşması’yla, kalan Osmanlı borçları, Osmanlı Devleti’nden ayrılan ülkeler arasında orantılı olarak paylaşıldı Türkiye, kendine düşün miktarın son taksitini 1954’te ödedi


VII İstanbul ve Boğazların Boşaltılması :

Barış antlaşmasının Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onaylanmasından sonra geçecek olan altı hafta içinde İstanbul ve Boğazlar’daki İtilaf devletleri kuvvetleri Türk topraklarını terk edecektir
KAYNAKÇALAR
Brittanica Compton’s ……………………………… cilt 13 , sayfa : 170 – 171
Büyük Larousse ……………………………………… cilt 15 , sayfa : 7560 – 7561
Meydan Larousse …………………………………… cilt 8 , sayfa : 101 – 103
Gelişim Hachette Genel Kültür Ansiklopedisi cilt 7 , sayfa : 2633 – 2635
Yeni Hayat Ansiklopedisi ………………………… cilt 4 , sayfa : 2204 – 2206

__________________