” Kaplıcalar Hakkında Genel Bilgi/Türkiye’deki Kaplıcalar ve Maden Suları

**Şengül Şirin** · 11-04-2010

” Kaplıcalar Hakkında Genel Bilgi:

Ilıca olarak da bilinir, maden sularından yararlanma amacıyla kaynarcaların çevresinde kurulan tesislere verilen genel addır

Araştırmalar sonucunda çeşitli hastalıkların tedavisine yardımcı olduğu anlaşılan mineral iyonlarıyla yüklü maden sularının oluşumuna ilişkin değişik görüşler vardır

Bu görüşlerden biri, çatlaklardan sızan yerüstü sularının, yolu üzerindeki minarelleri eriterek derinlerdeki ısınmış katmanlara ulaştığı ve buradaki sıcaklığın etkisiyle buharlaşıp yoğunlaşarak yeryüzüne geri döndüğü biçimindedir

Magmaya yakın katmanlarda bazı minarelleri eritmiş durumda bulunan suların buharlaşıp yoğunlaşarak tektonik olaylarla yeryüzüne çıktığı görüşü ise baş-ka bir yaklaşımdır

Maden suları fiziksel özellikleri bakımından çok sıcak, sıcak ve soğuk sular olarak sınıflandırılır

Kimyasal özellikleri bakımından ise bikarbonatlı, sülfatlı, tuzlu, kükürtlü, karbon dioksitli, demirli, arsenikli, iyotlu, karışık ve radyoaktif madensuları vardır

Maden suyunun yeryüzüne çıktığı kaynağa kaynarca denir

Bir kaynarca suyunun fiziksel ve kimyasal özelliği bir başkasına, hatta çok yakındaki bir kaynaktan çıkan maden suyunun özelliğine benzemez

Bu nedenle tıbbi tedaviye yardım amacıyla kullanımında özenli olmak gerekir

Öte yandan kaplıca sularının hastalıkların iyileştirilmesine katkıda bulunma ölçüsü hakkında ayrıntılı ve kesin bilimsel açıklama yoktur

Kaplıca sözcüğü, ılıcanın üstüne bir hamam yapılması sonucunda ortaya çıkan tesisin kaplı ılıca biçiminde tanımlanmasından türemiştir

Kaplıcalar, özellikleri nedeniyle şifalı sular olarak da bilinen maden sularının yeryüzüne çıktığı kaynarcalar ile bunların çevresinde kurulan hamam, havuz, klinik, otel gibi tedavi ve konaklama tesislerinden oluşur

Tesisler, kaplıca suyundan banyo ve içme kürleriyle yararlanılmasına göre farklılıklar gösterir

Üç haftayı bulan banyo kürleriyle hekim
denetiminde fizik tedavi yapılan hidroterapi aygıtlarıyla donatılmış kaplıcalarda daha geniş tesisler kurulur

Kaplıcalar sağlık açısından olduğu kadar turizm açısından da önem taşır

İnsanlığın eski çağlardan beri sağlık amacıyla şifalı sulardan yararlandıkları bilinmektedir

Anadolu’ nun çeşitli yörelerindeki kaplıcaların Yunan ve Roma dönemlerinden beri işletildiğini gösteren yapı kalıntılarına rastlanır

” Türkiye Kaplıcaları:

Türkiye’ de özellikle kaplıca turizmi bakımından önem taşıyan başlıca kaplıcalar Yalova, Çekirge, Oylat, Pamukkale, Bolu, Kızılcahamam, Gönen ve Haymana kaplıcalarıdır

1

Pamukkale

Ege Bölgesi’ nde sıcak maden suyu kaynaklarıdır

Denizli ilinin
Merkez ilçesine bağlı Pamukkale köyünün kuzeydoğusuna düşer

Yak-
laşık 400 m yükseklikteki Pamukkale travertenleri yakınında bulunan antik Hierapolis kenti kalıntılarının çevresinde yer alır

Doğu-batı doğrultusunda uzanan bir kırık (fay) boyunca breşler ara-sından çıkan kaplıca suyu bikarbonatlı acı maden sularındandır

Sülfat
kalsiyum, sodyum, magnezyum ve karbon de dioksit içeren bu şifalı suların sıcaklığı 33-35

5 derece arasında değişir

Eskiden Hierapolis

kentinin içinde bulunduğu anlaşılan kaynarcalardan çıkan maden sula-
rının sıcaklığının 19

yy başlarında 80 derece olduğuna ilişkin tarihsel
kayıtlar vardır

Daha sonra oluşan bazı tektonik olaylar sonucunda kaynarcaların yer değiştirdiği sanılmaktadır

Toplam debileri yaklaşık 330 lt/sn’ dir

Pamukkale maden sularından sindirim sistemi, solunum, dolaşım ve romatizma hastalıklarının tedavisinde yaralanılır

2- Kızılcahamam Kaplıcaları

Kızılcahamam turizm yönünden Ankara’nın en hareketli ilçelerinden biridir

Hititlere, Friglere, Lidyalılara, Rumlara ait tarihi kalıntılar, mağaralar ve tarihi eserlerden de anlaşılacağı üzere Kızılcahamam değişik medeniyetlere sahne olmuştur

İlçenin genel özelliklerini Kaplıcaları ve Milli Parkı belirlemektedir

İçinde bulunan şifalı kaplıcalarıyla Kaplıcalar Diyarı adını haketmiştir

Doğal güzellikleri,ormanları çamur banyoları, tarihi eserleri maden ve memba suları ile meşhurdur

Kaplıcalar ile maden suları dünya çapında üne sahiptir

Tatil yapmak,dinlenmek,tedavi olmak amacıyla yurt içi ve dışından özellikle Ankara’dan gelen konuklar için yakın olması nedeniyle tercih sebebidir

Kızılcahamam’da konaklama tesislerinin yatak kapasitesi yaklaşık 2500 civarındadır

Festivalleri, kültürel ve sanatsal programları gezinti yerleri,ormanları piknik alanları, insanının cana yakınlığı,termal tesisleri ve ulaşım kolaylığı ile önemli bir turizm merkezidir

İlçe ekonomisine büyük katkısı olan kaplıcaların Romatizmal, Dermatolojik, Ortopedik, Nörolojik ve Alerjik bazı hastalıkları tedavi ettiği bilinmektedir

Genel Turizm Açısından:

- Meşhur soğuksu milli parkı,
- Her derde deva termal ve memba suları
- Kurtboğazı Barajı, Eğrekkaya ve Çamlıdere Barajları,
Aydos Yaylası,
-40 kilometre yakınında Karagöl
-Tarihi yapılar,hamamlar,
-Eski çağlara ait mağaralar
-Kız Kalesi, Gelin Kayası,
-Avcılık, olta balıkçılığı,binicilik
-Kamp ve piknik alanları
-Tertemiz hava, nefis bir tabiat

BÜYÜK KAPLICA :

Büyük Kaplıca

İlçe merkezindedir, modern bir görünümde olup, içmeden ziyade banyo kürleri için kullanılır

Derinden gelen, volkanik sulardandır

Kaplıca bölümü, Türk hamamı bölümü ve kadın ve erkeklere ait havuzlardan oluşur

Sodyum bikarbonatlı, hafif klorürlü bir sudur

Kızılcahamam Belediyesi’nin yönetiminde işletilmektedir

Romatizma,egzama, kırık çıkık tedavi sonucu çıkan ağrılarda, kadın hastalıkları, dolaşım yolları, çocuk hastalıklarına iyi gelir

Suyunun sıcaklığı 50 derecedir

Küçük Kaplıca

Büyük Kaplıca kaynağının üst tepelerindedir

Suyun geldiği yerdeki kaya oyularak kubbeli bir hamam halini almıştır

Kaya aralığından çıktığı yerdeki sıcaklığı 51 derecedir

Kurnalı hamamdaki sıcaklığı ise 43 dereceye düşer

Tedavi yönünden Büyük Kaplıca’nın şifa değerini taşır

,Sey Hamamı Kaplıcası

KIZILCAHAMAM’ a 14 km uzakta Güvem bucağı’ na 3 km uzakta bir dere kenarında kaynar

Sıcaklık 43 derecedir

Meşe ve çam ağaçlarının süslediği bir yerdedir

Su, bir değirmen döndürecek kadar bol akar

Erkeklere ve kadınlara ayrı ayrı hamamları ve havuzları vardır

Sular, havuzların dibinden kaynar

Havuzlara, soğuk su katılmadan girilebilir

Kalsiyum bikarbonatlı olan su içilir

Hazmı kolaylaştırır

Romatizma, nevralji, nevrit, kadın hastalıklarında faydalıdır

Geç tutan kırıklar ve mafsal tutukluklarında iyi sonuç alınır

Maden Suları:

Çamlık Maden Suları

Mide,karaciğer ,safrayolları, dolaşım sistemi bozokluklarına , bronşiti olan hastalara kalp yorgunluğu ve yetersizliğine ve iç organları hastalıklarına iyi gelmekte ve hazmı kolaylaştırmaktadır

” Kuruluşu 1957
” Nitrit mg/lt yok- 100ml’de kaliform bakteri sayısı 0 olup madensuları yönetmeliğine uygundur

” Tüm işlemler eldeğmeden yapılmaktadır

As-Koop Maden Suları
” Mide,karaciğer ,safrayolları, dolaşım sistemi bozukluklarına , bronşiti olan hastalara kalp yorgunluğu ve yetersizliğine ve iç organları hastalıklarına iyi gelmekte ve hazmı kolaylaştırmaktadır

” Kuruluş 1976
” Tüm işlemler el değmeden yapılmaktadır

Altın Memba Suları

” Soğuksu Milli Parkı içerisinde ormanın içinde bulunan su kaynağından beslenmektedir

Bu suya ”ALTINSU” adını 17/7/1934 tarihinde ilçeye gelen ulu önderimiz Mustafa Kemal ATATÜRK vermiştir

” Kuruluş 1950 ‘li yıllar
” Üretim otomatik makinelerde el değmeden yapılmaktadır
” Berrak, renksiz PH=6,5 tortu yoktur

3- Gönen Kaplıcaları

Marmara Bölgesi’ nde, Balıkesir’ in Gönen ilçesinde yer alan sıcak su kaynaklarıdır

Gönen kent merkezinin kuzey kesiminde bulunan kaplıcalara gelen sıcak sular, yöreden geçen kırık (fay) hattını örten ve geniş bir alan yayılan alüvyon katmanlarının gözeneklerine yerleşmiş durumdadır

Buradaki sıcak su kaynakları Eski kaynak, Çemberli kaynak ve Büyük Kanal adıyla da anılan Mermerli Kuyu’ dur

Kaynaklar, kaplıca tesislerinin ortasındaki geniş bir parktadır

Eski kaynak suyu 52 derece, Çemberli kaynak suyu 75 derece, Mermerli
Kuyu’ nun suyu da 77 derecedir

Sodyum, sülfat, bikarbonat ve klorür bakımından zengin olan bu kaynak suları, magmatik ve hipotonik su-
lar grubundadır

Gönen kentine 10 km kadar uzaklıkta Ekşidere Dağ Ilıcası ve Ekşidere Gençlik Suyu kaynakları vardır

Öteki sulardan daha soğuk olan bu kaynaklardan çıkan suların radyoaktivitesi yüksektir

Dağ Ilıcası’ nın suyu 44 derece, Gençlik Suyu ise 18 derecedir

Gönen Maden sularının banyo olarak romatizma, bağırsak, kan ve kadın hastalıklarında, içme kürleriyle kullanıldığında da sindirim sistemi hastalıklarında olumlu etkisi olduğu bilinir

Gelişmiş ulaşım olanakları ve modern tesisleri olan Gönen Kaplıcaları, kaplıca turizmi
bakımından Türkiye çapında önem taşır ve ilgi görür

4- Haymana Kaplıcaları

İç Anadolu Bölgesi’ nde maden suyu kaynağıdır

Ankara’ nın
güneydoğusunda, Haymana kasabasındaki tepelik bir alanda yer alır

Bikarbonatlı ve karbondioksitli sulardandır

Kalker yapılı bir tepecik-
ten kaynaklanır

Yöredeki çöküntü alanında yüzeyden görülmeyen kırıklardan sızan suların geçirimsiz kayaçlar arasından kaynak noktasına doğru çıktığı sanılır

11-04-2010	#1
Şengül Şirin	” Kaplıcalar Hakkında Genel Bilgi/Türkiye’deki Kaplıcalar ve Maden Suları ” Kaplıcalar Hakkında Genel Bilgi: Ilıca olarak da bilinir, maden sularından yararlanma amacıyla kaynarcaların çevresinde kurulan tesislere verilen genel addır Araştırmalar sonucunda çeşitli hastalıkların tedavisine yardımcı olduğu anlaşılan mineral iyonlarıyla yüklü maden sularının oluşumuna ilişkin değişik görüşler vardır Bu görüşlerden biri, çatlaklardan sızan yerüstü sularının, yolu üzerindeki minarelleri eriterek derinlerdeki ısınmış katmanlara ulaştığı ve buradaki sıcaklığın etkisiyle buharlaşıp yoğunlaşarak yeryüzüne geri döndüğü biçimindedir Magmaya yakın katmanlarda bazı minarelleri eritmiş durumda bulunan suların buharlaşıp yoğunlaşarak tektonik olaylarla yeryüzüne çıktığı görüşü ise baş-ka bir yaklaşımdır Maden suları fiziksel özellikleri bakımından çok sıcak, sıcak ve soğuk sular olarak sınıflandırılır Kimyasal özellikleri bakımından ise bikarbonatlı, sülfatlı, tuzlu, kükürtlü, karbon dioksitli, demirli, arsenikli, iyotlu, karışık ve radyoaktif madensuları vardır Maden suyunun yeryüzüne çıktığı kaynağa kaynarca denir Bir kaynarca suyunun fiziksel ve kimyasal özelliği bir başkasına, hatta çok yakındaki bir kaynaktan çıkan maden suyunun özelliğine benzemez Bu nedenle tıbbi tedaviye yardım amacıyla kullanımında özenli olmak gerekir Öte yandan kaplıca sularının hastalıkların iyileştirilmesine katkıda bulunma ölçüsü hakkında ayrıntılı ve kesin bilimsel açıklama yoktur Kaplıca sözcüğü, ılıcanın üstüne bir hamam yapılması sonucunda ortaya çıkan tesisin kaplı ılıca biçiminde tanımlanmasından türemiştir Kaplıcalar, özellikleri nedeniyle şifalı sular olarak da bilinen maden sularının yeryüzüne çıktığı kaynarcalar ile bunların çevresinde kurulan hamam, havuz, klinik, otel gibi tedavi ve konaklama tesislerinden oluşur Tesisler, kaplıca suyundan banyo ve içme kürleriyle yararlanılmasına göre farklılıklar gösterir Üç haftayı bulan banyo kürleriyle hekim denetiminde fizik tedavi yapılan hidroterapi aygıtlarıyla donatılmış kaplıcalarda daha geniş tesisler kurulur Kaplıcalar sağlık açısından olduğu kadar turizm açısından da önem taşır İnsanlığın eski çağlardan beri sağlık amacıyla şifalı sulardan yararlandıkları bilinmektedir Anadolu’ nun çeşitli yörelerindeki kaplıcaların Yunan ve Roma dönemlerinden beri işletildiğini gösteren yapı kalıntılarına rastlanır ” Türkiye Kaplıcaları: Türkiye’ de özellikle kaplıca turizmi bakımından önem taşıyan başlıca kaplıcalar Yalova, Çekirge, Oylat, Pamukkale, Bolu, Kızılcahamam, Gönen ve Haymana kaplıcalarıdır 1 Pamukkale Ege Bölgesi’ nde sıcak maden suyu kaynaklarıdır Denizli ilinin Merkez ilçesine bağlı Pamukkale köyünün kuzeydoğusuna düşerYak- laşık 400 m yükseklikteki Pamukkale travertenleri yakınında bulunan antik Hierapolis kenti kalıntılarının çevresinde yer alır Doğu-batı doğrultusunda uzanan bir kırık (fay) boyunca breşler ara-sından çıkan kaplıca suyu bikarbonatlı acı maden sularındandır Sülfat kalsiyum, sodyum, magnezyum ve karbon de dioksit içeren bu şifalı suların sıcaklığı 33-355 derece arasında değişir Eskiden Hierapolis kentinin içinde bulunduğu anlaşılan kaynarcalardan çıkan maden sula- rının sıcaklığının 19 yy başlarında 80 derece olduğuna ilişkin tarihsel kayıtlar vardır Daha sonra oluşan bazı tektonik olaylar sonucunda kaynarcaların yer değiştirdiği sanılmaktadır Toplam debileri yaklaşık 330 lt/sn’ dir Pamukkale maden sularından sindirim sistemi, solunum, dolaşım ve romatizma hastalıklarının tedavisinde yaralanılır 2- Kızılcahamam Kaplıcaları Kızılcahamam turizm yönünden Ankara’nın en hareketli ilçelerinden biridirHititlere, Friglere, Lidyalılara, Rumlara ait tarihi kalıntılar, mağaralar ve tarihi eserlerden de anlaşılacağı üzere Kızılcahamam değişik medeniyetlere sahne olmuştur İlçenin genel özelliklerini Kaplıcaları ve Milli Parkı belirlemektedir İçinde bulunan şifalı kaplıcalarıyla Kaplıcalar Diyarı adını haketmiştir Doğal güzellikleri,ormanları çamur banyoları, tarihi eserleri maden ve memba suları ile meşhurdur Kaplıcalar ile maden suları dünya çapında üne sahiptir Tatil yapmak,dinlenmek,tedavi olmak amacıyla yurt içi ve dışından özellikle Ankara’dan gelen konuklar için yakın olması nedeniyle tercih sebebidir Kızılcahamam’da konaklama tesislerinin yatak kapasitesi yaklaşık 2500 civarındadır Festivalleri, kültürel ve sanatsal programları gezinti yerleri,ormanları piknik alanları, insanının cana yakınlığı,termal tesisleri ve ulaşım kolaylığı ile önemli bir turizm merkezidir İlçe ekonomisine büyük katkısı olan kaplıcaların Romatizmal, Dermatolojik, Ortopedik, Nörolojik ve Alerjik bazı hastalıkları tedavi ettiği bilinmektedir Genel Turizm Açısından: - Meşhur soğuksu milli parkı, - Her derde deva termal ve memba suları - Kurtboğazı Barajı, Eğrekkaya ve Çamlıdere Barajları, Aydos Yaylası, -40 kilometre yakınında Karagöl -Tarihi yapılar,hamamlar, -Eski çağlara ait mağaralar -Kız Kalesi, Gelin Kayası, -Avcılık, olta balıkçılığı,binicilik -Kamp ve piknik alanları -Tertemiz hava, nefis bir tabiat BÜYÜK KAPLICA : Büyük Kaplıca İlçe merkezindedir, modern bir görünümde olup, içmeden ziyade banyo kürleri için kullanılır Derinden gelen, volkanik sulardandır Kaplıca bölümü, Türk hamamı bölümü ve kadın ve erkeklere ait havuzlardan oluşur Sodyum bikarbonatlı, hafif klorürlü bir sudur Kızılcahamam Belediyesi’nin yönetiminde işletilmektedir Romatizma,egzama, kırık çıkık tedavi sonucu çıkan ağrılarda, kadın hastalıkları, dolaşım yolları, çocuk hastalıklarına iyi gelir Suyunun sıcaklığı 50 derecedir Küçük Kaplıca Büyük Kaplıca kaynağının üst tepelerindedir Suyun geldiği yerdeki kaya oyularak kubbeli bir hamam halini almıştır Kaya aralığından çıktığı yerdeki sıcaklığı 51 derecedir Kurnalı hamamdaki sıcaklığı ise 43 dereceye düşer Tedavi yönünden Büyük Kaplıca’nın şifa değerini taşır ,Sey Hamamı Kaplıcası KIZILCAHAMAM’ a 14 km uzakta Güvem bucağı’ na 3 km uzakta bir dere kenarında kaynar Sıcaklık 43 derecedir Meşe ve çam ağaçlarının süslediği bir yerdedir Su, bir değirmen döndürecek kadar bol akar Erkeklere ve kadınlara ayrı ayrı hamamları ve havuzları vardır Sular, havuzların dibinden kaynar Havuzlara, soğuk su katılmadan girilebilir Kalsiyum bikarbonatlı olan su içilir Hazmı kolaylaştırır Romatizma, nevralji, nevrit, kadın hastalıklarında faydalıdır Geç tutan kırıklar ve mafsal tutukluklarında iyi sonuç alınır Maden Suları: Çamlık Maden Suları Mide,karaciğer ,safrayolları, dolaşım sistemi bozokluklarına , bronşiti olan hastalara kalp yorgunluğu ve yetersizliğine ve iç organları hastalıklarına iyi gelmekte ve hazmı kolaylaştırmaktadır ” Kuruluşu 1957 ” Nitrit mg/lt yok- 100ml’de kaliform bakteri sayısı 0 olup madensuları yönetmeliğine uygundur ” Tüm işlemler eldeğmeden yapılmaktadır As-Koop Maden Suları ” Mide,karaciğer ,safrayolları, dolaşım sistemi bozukluklarına , bronşiti olan hastalara kalp yorgunluğu ve yetersizliğine ve iç organları hastalıklarına iyi gelmekte ve hazmı kolaylaştırmaktadır ” Kuruluş 1976 ” Tüm işlemler el değmeden yapılmaktadır Altın Memba Suları ” Soğuksu Milli Parkı içerisinde ormanın içinde bulunan su kaynağından beslenmektedir Bu suya ”ALTINSU” adını 17/7/1934 tarihinde ilçeye gelen ulu önderimiz Mustafa Kemal ATATÜRK vermiştir ” Kuruluş 1950 ‘li yıllar ” Üretim otomatik makinelerde el değmeden yapılmaktadır ” Berrak, renksiz PH=6,5 tortu yoktur 3- Gönen Kaplıcaları Marmara Bölgesi’ nde, Balıkesir’ in Gönen ilçesinde yer alan sıcak su kaynaklarıdır Gönen kent merkezinin kuzey kesiminde bulunan kaplıcalara gelen sıcak sular, yöreden geçen kırık (fay) hattını örten ve geniş bir alan yayılan alüvyon katmanlarının gözeneklerine yerleşmiş durumdadır Buradaki sıcak su kaynakları Eski kaynak, Çemberli kaynak ve Büyük Kanal adıyla da anılan Mermerli Kuyu’ dur Kaynaklar, kaplıca tesislerinin ortasındaki geniş bir parktadır Eski kaynak suyu 52 derece, Çemberli kaynak suyu 75 derece, Mermerli Kuyu’ nun suyu da 77 derecedir Sodyum, sülfat, bikarbonat ve klorür bakımından zengin olan bu kaynak suları, magmatik ve hipotonik su- lar grubundadır Gönen kentine 10 km kadar uzaklıkta Ekşidere Dağ Ilıcası ve Ekşidere Gençlik Suyu kaynakları vardır Öteki sulardan daha soğuk olan bu kaynaklardan çıkan suların radyoaktivitesi yüksektir Dağ Ilıcası’ nın suyu 44 derece, Gençlik Suyu ise 18 derecedir Gönen Maden sularının banyo olarak romatizma, bağırsak, kan ve kadın hastalıklarında, içme kürleriyle kullanıldığında da sindirim sistemi hastalıklarında olumlu etkisi olduğu bilinir Gelişmiş ulaşım olanakları ve modern tesisleri olan Gönen Kaplıcaları, kaplıca turizmi bakımından Türkiye çapında önem taşır ve ilgi görür 4- Haymana Kaplıcaları İç Anadolu Bölgesi’ nde maden suyu kaynağıdır Ankara’ nın güneydoğusunda, Haymana kasabasındaki tepelik bir alanda yer alır Bikarbonatlı ve karbondioksitli sulardandır Kalker yapılı bir tepecik- ten kaynaklanır Yöredeki çöküntü alanında yüzeyden görülmeyen kırıklardan sızan suların geçirimsiz kayaçlar arasından kaynak noktasına doğru çıktığı sanılır __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır