Cevap : İklim Tipleri

Karasal İklim
Karasal İklimin Özellikleri

Kuzey Anadolu ve Toros Dağları denizel etkilerin iç bölgelere girmesini zorlaştırdığı için iç kesimlerde iklim karasallaşmıştır
Yıllık yağış miktarı az, sıcaklık farkları belirgindir
Karasal iklim, enlem ve yükselti farkı nedeniyle 3 tipe ayrılır:

UYARI : Karasal iklimde yaz kuraklığının görülmesi, Akdeniz yağış rejiminin etkili olduğunu gösterir

İç Anadolu Tipi

İç Anadolu, İç Batı Anadolu, Göller Yöresi ve Ergene Havzası’nda görülür
Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer
En yağışlı mevsim ilkbahardır
Yıllık sıcaklık ortalaması : 10°C - 12°C
Ocak ayı sıcaklık ortalaması : 2°C - 4°C
Temmuz ayı sıcaklık ortalaması : 25°C
Yıllık yağış miktarı : 250 – 500 mm
Güneydoğu Anadolu Tipi
Türkiye’nin en sıcak iklim bölgesidir
Yazlar çok sıcak, kurak ve uzun, kışlar ılık, yer yer soğuk ve kısa geçer
Yaz kuraklığının en belirgin olduğu bölgedir
Bölgenin batısında kış yağışları, doğusunda ilkbahar yağışları belirgindir
Yıllık sıcaklık ortalaması : 15°C – 19°C
Ocak ayı sıcaklık ortalaması : 1°C - 2°C
Temmuz ayı sıcaklık ortalaması :30°C den yüksek
Yıllık yağış miktarı : 400 – 700 mm
Doğu Anadolu Tipi (Yazın Yağışlı Tip)
Bölgenin yüksek bölümlerinde karasal iklim özellikleri daha belirgindir
Kışlar çok soğuk, karlı ve uzun, yazlar serin, yağışlı ve kısa geçer
En yağışlı mevsimler, yaz ve ilkbahardır
Kar yağışı ve don olayı çok sık görülür
Yükseltinin etkisiyle kar yağışı diğer bölgelere göre erken başlar
Yıllık sıcaklık ortalaması : 3°C - 6°C
Ocak ayı sıcaklık ortalaması : -12°C’den düşük
Temmuz ayı sıcaklık ortalaması :21°C - 22°C
Yıllık yağış miktarı : 400 – 600 mm
Doğu Anadolu Tipi (Yazları Kurak Tip)
Bölgenin Çukurda kalan alanlarında (Yukarı Fırat, Orta ve Yukarı Murat Bölümleri) kış sıcaklığı biraz daha yüksektir Ancak İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu tipine göre kışlar sert geçer
İlkbahar yağışları belirgindir
Yazlar daha sıcak ve kurak geçer
Bu iklim tipi yükseltisi düşük çöküntü ovalarında ve akarsularca derin yarılmış vadi tabanlarında görülür
Yıllık sıcaklık ortalaması : 12°C – 12°C
Ocak ayı sıcaklık ortalaması : -8°C
Temmuz ayı sıcaklık ortalaması :25°C den yüksek
Yıllık yağış miktarı : 300 – 500 mm
Karasal İklimin Doğal Bitki Örtüsü
İlkbahar yağışlarıyla yeşeren, yaz kuraklığı ile fazla boy atmadan sararan ve step (bozkır) adı verilen bitki örtüsü geniş yer kaplar Step alanlarının bir bölümü antropojendir
Yüksek yerlerde yer yer iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar bulunur Dağ doruklarına yakın yerlerde düşük sıcaklık nedeniyle dağ çayırları yer alır
Antropojen Step (Bozkır) : Ağaçların tahrip edildiği alanlarda gelişen steplere antropojen step (bozkır) adı verilir

İklimin İnsan ve Çevre Üzerindeki Etkileri

İnsanların yaşantısını, ekonomik etkinliklerini belirleyen en önemli etken iklimdir
İklimin Doğal Bitki Örtüsüne Etkisi
Bir bölgede ormanın bulunması, alt ve üst sınırının belirlenmesi doğrudan iklimin kontrolü altındadır Ormanın yataydaki (enleme bağlı) ve dikeydeki (yükseltiye bağlı) üst sınırını sıcaklık belirler Yağış ise orman örtüsünün alt sınırını belirleyen önemli bir iklim elemanıdır Ayrıca yağış miktarı ormanın yoğunluğu üzerinde etkindir Bir yerde bitki örtüsündeki çeşitlilik de iklim elemanlarına bağlıdır

İklimin Tarım Koşullarına Etkisi

Bir bölgenin sıcaklık ve nem koşulları tarım ürünlerini, sulamaya duyulan gereksinimi etkilemektedirYaz kuraklığının belirgin olduğu bir yerde sulamaya duyulan gereksinim fazladır Buna kuraklık sınırı denir
Tarımsal etkinlikleri sınırlandıran diğer bir etken de düşük sıcaklıktır
Sıcaklık kutuplara doğru ve yükseklere çıkıldıkça düşer Belli bir yerden sonra tarımsal etkinlik sona erer Ancak, bazı ürünler düşük sıcaklığa daha dayanıklı olduğundan tarım alanları kutuplara daha yakındır

UYARI : Tarımın yükselti sınırı, tropikal kuşakta 4000 m, Türkiye’de 2000 m civarındadır

İklimin Toprak Oluşumuna Etkisi

Bir bölgedeki toprağın türü, oluşum süresi ve derinliği iklimle yakından ilişkilidir Değişik iklim bölgelerindeki topraklar birbirinden farklıdır Örneğin nemli bir bölgede yağışlar ve yüzey suları ile toprağın içindeki kireç ve mineraller yıkanır Çöllerde ise yağış azlığı nedeniyle topraktaki yıkanma minimum düzeydedir

İklimin Kara ve Deniz Sularına Etkisi

İklimin, karalardaki suların oluşumu ve özellikleri üzerinde önemli etkisi vardır Akarsular, göller, yer altı suları ve kaynaklardan oluşan kara sularının fiziksel ve kimyasal özellikleri ile su potansiyelleri iklimle yakından ilişkilidir İklim, akıntılar, denizlerin su sıcaklığı ve tuzluluk oranı üzerinde de etkilidir

İklimin Yer şekillerine Etkisi

Bir bölgede etkili olan dış güçler (akarsular, buzullar, rüzgarlar) bölgenin iklim koşullarına bağlı olarak değişir
Örneğin Türkiye’de akarsuların oluşturduğu yer şekilleri yaygınken, İsveç, Norveç gibi soğuk enlemlerdeki ülkelerde buzul şekilleri yaygın olarak görülmektedir

İklimin Nüfus ve Yerleşmeler Üzerine Etkisi

Yeryüzünde nüfusun dağılışı büyük ölçüde iklimin kontrolü altındadır Nüfusun yatay dağılışı incelendiğinde, nüfusun yoğun olduğu ülkelerin Orta Kuşak’ta toplandığı görülür Buna karşın sıcak ve kurak çöller ile kutuplarda nüfus yok denecek kadar azdır Yerleşmelerin dikey dağılışı ise yükseltiye ve denize olan uzaklığa bağlıdır Ayrıca nüfusa bağlı olarak yerleşmelerin yoğunluğu ve büyüklüğü de iklimle ilişkilidir

İklimin Konut Tiplerine Etkisi

Bir yerin iklim koşulları ile konut tipleri ve yapı malzemesi arasında yakın bir ilişki vardır Örneğin kar yağışının etkin olduğu yerlerde evler dik çatı yapılırken, sıcak ve kurak iklim koşullarının etkin olduğu yerlerde kalın duvarlı, küçük pencereli ve düz çatılı yapılır Kent yerleşmelerinde ise yapılaşma, iklim koşullarından bağımsızdır

İklimin Turizme Etkisi

Yıl boyunca sıcaklık koşullarının uygun olduğu kıyı bölgeleri deniz turizminin geliştiği yerlerdir Örneğin Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerde deniz turizmi çok gelişmiştir
Ayrıca yüksek dağlarda ve yüksek enlemlerdeki kar yağışına bağlı olarak yapılan kış turizmi de iklimin kontrolü altında gelişmiştir

UYARI : İklim özellikleri benzer bölgelerde;

doğal bitki örtüsü,
tarımsal etkinlikler,
akarsu rejimleri,
konut tipleri ve yapı malzemesi,
turizm etkinlikleri,
insanların gereksinimleri (giyim beslenme) benzer özellikler gösterir __________________

__________________