Türkiye’de Sıcaklığın Dağılışı

Türkiye’de Sıcaklığın Dağılışı

Türkiye Ocak Ayı Sıcaklık Dağılışı

En düşük sıcaklıklar, enlem ve karasallık nedeniyle Kuzeydoğu Anadolu’da Erzurum – Kars Bölümünde görülür
En yüksek sıcaklıklar, enlem ve denizellik nedeniyle Akdeniz kıyılarında görülür
Kıyı kesimlerinde denizellik nedeniyle sıcaklık 0°C’nin üstündedir
İç kısımlarda karasallık nedeniyle sıcaklık düşüktür Buna bağlı olarak kıyı bölgeler ile iç bölgeler arasındaki sıcaklık farkı artmıştır

Türkiye Temmuz Ayı Sıcaklık Dağılışı

En yüksek sıcaklıklar enlem etkisi ve nem azlığı nedeniyle Güneydoğu Anadolu’da görülür
Enlem etkisi nedeniyle güneyden kuzeye doğru sıcaklık azalır
Kıyı bölgeler ile iç bölgeler arasındaki sıcaklık farkı Ocak ayına oranla azalmıştır

Türkiye Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı

İzoterm eğrileri genellikle batı-doğu uzanışlıdır
En düşük sıcaklıklar Kuzeydoğu Anadolu’da görülür Nedenleri :
Bölgenin kuzeyde yer alması nedeniyle soğuk enlemlere yakın olması
Bölgenin deniz etkisine kapalı olması nedeniyle karasallığın belirginleşmesi
En yüksek sıcaklıklar, Güneydoğu Anadolu’da görülür Nedenleri :
Bölgenin güneyde yer alması nedeniyle sıcak enlemlere yakın olması
Bölgenin deniz etkisine kapalı olması nedeniyle karasallığın belirginleşmesi
Bölgenin sıcak ve kuru çöl rüzgarlarına açık olması

Türkiye Yıllık Sıcaklık Farkı

Nemlilik etkisiyle en düşük sıcaklık farkları Karadeniz Bölgesi kıyı kesimlerindedir
Karasallığın etkisiyle, kıyılardan uzaklaştıkça sıcaklık farkları artar
En yüksek sıcaklık farkı Doğu Anadolu’da, Erzurum – Kars Platosu’ndadır

UYARI : Sıcaklık farklarının 15°C nin üstünde olması, Türkiye’nin matematik konumu ile ilgilidir

Basınç
Atmosfer Basıncı

Atmosferi oluşturan gazların belli bir ağırlığı vardır Gazların yeryüzündeki cisimler üzerine uyguladığı basınca atmosfer basıncı denir

Normal Hava Basıncı

45° enlemlerinde, deniz seviyesinde ve 15°C sıcaklıkta ölçülen basınca normal hava basıncı denir

Cıva sütununun yüksekliği ile (normal basınç 760 mm)
Cıva sütununun ağırlığı ile (normal basınç 1033 gr)
Kuvvet birimi ile (normal basınç 1013 milibar) ifade edilir
Basınç barometre ile ölçülür Cıvalı barometre, barograf, aneroid baramotre ve altimetre gibi çeşitleri vardır

Cıvalı Barometre : Üstü açık bir kaba daldırılmış, yukarı ucu kapalı bir cam borudur Hava basıncı, boruyu dolduran cıva sütununu dengede tutar Hava basıncı azalıp çoğaldıkça cıva sütunu da alçalıp yükselir
Cıvalı barometre camdan yapıldığı ve hep düz durması gerektiği için her zaman kullanımı kolay değildir

Barograf : Basıncı sürekli kaydeden ve yazıcı ucu bulunan bir tür madeni barometredir
Aneroid Barometre : Madeni barometredir Cıvalı barometrelerin kullanım alanının sınırlı olması ve taşıma zorluğu nedeniyle geliştirilmiştir
Altimetre : Madeni barometrelerin bir çeşididir Yükseldikçe basıncın azalması kuralına dayanılarak, yüksekliklerin ölçülmesi amacıyla yapılmıştır

Basınç Etmenleri

Hava basıncı çeşitli etmenler altında değişiklik gösterir

Sıcaklık (Termik Etken)

Basıncı en çok etkileyen etmen sıcaklıktır Sıcaklığın günlük mevsimlik değişimine bağlı olarak basınç değişir Isınan hava genleşerek yükselir Gazların seyrelmesi nedeniyle basınç düşer ve alçak basınç alanı oluşur Soğuyan havada gaz molekülleri sıkışarak ağırlaşır Ağırlaşan gazlar yeryüzüne doğru yığılır ve yüksek basınç alanı oluşur

Yükselti

Yeryüzünden yükseldikçe;
Yerçekimi,
Atmosferdeki gazların miktarı azalır
Bunlara bağlı olarak basınç düşer

Hava Yoğunluğu (Dinamik Etken)

1m3 havanın içerisindeki gazların miktarına hava yoğunluğu denir Yoğunluk su buharına ve toz zerreciklerine göre değişir
Yerçekiminin azalıp çoğalması,
Havanın ısınıp soğuması,
Yükseltinin artması,
Dünya’nın ekseni çevresindeki dönüşü,
Hava yoğunluğunun değişmesine neden olur
Hava yoğunluğu arttıkça basınç yükselir, yoğunluk azaldıkça basınç düşer

Yerçekimi

Dünya’nın geoid şekli nedeniyle yerçekiminin Ekvator’dan kutuplara doğru artması, basıncın kutuplarda yüksek olmasının nedenlerinden biridir

Mevsim

Mevsimlerin basınç üzerindeki etkisi ılıman kuşakta belirgindir Yaz aylarında ısınmanın etkisiyle karalar alçak basınç, denizler ise yüksek basınç alanıdır Kışın ise denizler alçak basınç, karalar yüksek basınç alanıdır Bu durum sıcaklığın basınç üzerindeki etkisini kanıtlar __________________

__________________