Şengül Şirin
|
Anadoluda Ulu Kadın Kişiler ve Halk Inançları
ANADOLU’DA ULU KADIN KİŞİLER VE HALK İNANÇLARI
Yaşar KALAFAT
ÖZET
Bu yazıda, Anadolu’da çeşitli yerlerde bulunan ulu kadın kişilere ait türbe, yatır ve mezarlarla ilgili bilgi verilmekte ve bunlar çerçevesinde oluşan halk inançlarından bahsedilmektedir ABSTRACT In this writing, information is given about the “turbe” (tomb) and “yatır” (a place where a holy man is buried) of “Ulu Kadın”s (woman who are accepted as holy) which are located at various regions in Anatolia The folk beliefs that have been formed about these places are also mentioned Anahtar Kelimeler: Ulu kadınlar, Halk inançları, Türbe Key Words: “Ulu Kadın”s, Folk Beliefs, Turbe Giriş Anadolu kadın erenleri konusunu çalışmayı uzun zamandan beri düşünüyorduk Bu türden çalışmaları bazen coğrafî alan esaslı bazen de Horasan Eri veya Ahi Erenleri gibi başlıklar altında yapmaya çalışıyorduk Ulu canlar arasında hep Anadolu anaları ve bacıları geçince sanki kutsal kadın kişileri ihmal ediyoruz, zehabına kapılıyorduk Biz, halk kültürünün inanç alt alanında yoğunlaşmaya çalışıyoruz Böyle olunca da kadın kişi türbelerini obje olarak seçtik Esasen er olmak, gönül eri olmak erkekliğin ve dişiliğin üzerinde âdeta belirleyici üst kimlik sıfatıdır denilebilir Erlik bir misyon taşıyıcılığı ise, ki öyledir; bu taşımayı muhakkak erkek, erden beklemek halk sofizmine de aykırıdır Halk sufizminde “Dişi veliler, cinsiyet olarak fiziksel yapı itibarıyla dişi olanlar değildir Nihayet topladığımız malzemeyi tasnif edip yorumlamaya karar kıldık
Dişi veliler, büyük veliler kategorisini oluşturur Büyüklükleri daha verici ve daha üretken oluşlarındandır
Esasen konunun felsefî ve analitik izahı bir tarafa bırakılırsa, Ahmet Yesevi’nin dini algılama ve yansıtma biçimi kadın kişilere kapalı olmayınca Horasan erliği er kişilik kapsamında ise kadın kişilik de Horasan kadını olmalıydı Nitekim bacılar, analar veya bu isimle anılmasalar da aynı misyonu taşıyan ulu kızlar, gelinler, nineler, olmalı idiler ve nitekim vardırlar Daha derinden düşünülünce ki, bunda zaruret vardır, Horasan erleri ilâhî kelimetullah için yola çıkmış er kişiler iken, bu kutsal davanın eri olabilmek için er kişi şartının aranması inancın mahiyetine aykırı olurdu
Bu arada Horasan erliği ilâhî misyonun bir döneme mahsus misyonerleri iken şüphesiz Anadolu’nun Türk-İslâm yurdu olması hedefine ulaşılmakta misyon devamlılığını yitirmedi X yydaki arayış XV yy da da devam etti ve XX yyda devam etmektedir Bu süreklilik sadece er kişilere has bir haz, bir ulûhiyet değildi Tiplemenin merkezinde aşk vardı İlâhî aşkı sadece cinsiyete mal etmek, aşkla, âşıklıkla bağdaşmazdı Bunun içindir ki Allah rızası için canından olabilmek her türünden şehit olabilmek kadın kişilerimize de açık bir kapıdır Ölmeden ölebilmek, nefs ıslahı ile insan-ı kâmile giden yola yönelmek genel anlamda her sosyal statüdeki kadınlarımızın da doğal olarak hakkıdır Bu arada, Ehl-i Beyt’ten olmak, sahabeden olmak, şeyh veya seyitlikten hareketle ulvi statü edinebilmek sadece cinsiyetlerden birinin tekelinde değildir Biz bu incelememizde bunları da örneklendirmeye çalıştık
Tengricilik inancında Türk Tengre, ulusu yok olmaktan korurken Kağan İlteriş’i ve eşi Ece İl-Bilge’yi gönderiyordu Hâl bu olunca kadının kutsiyeti gündeme gelir Destanlarımızda kutsal varlıklardan gebe kalan kızların varlığı anlatılır Alan Koya, gökten inen bir ilâhtan hamile kalır Kazaklar, Sağın adlı bir beyin kırk cariyesinin parmaklarını suya daldırıp gebe kalmalarından türerler Konunun Muhammediyet evveli Türk inanç dünyasındaki boyutuna da vesile oldukça değinmeye çalıştık Umay Ana gibi kütlerde, cinsiyet bahsine yeterli olmasa da açıklık getirmeye çalıştık Bu çalışmanın yetersizliğinin farkındayız Evvelce daha ziyade Diyanet İşleri Başkanlığının arşiv kayıtlarını esas alarak çalışma yapıyor, bazı karşılaştırma ve yorumlarla çalışmamızı sürdürüyorduk
Bu defa aynı arşive ilâveten, yüksak lisans ve doktora tezlerini, il monografilerini ve makale ve bildirileri de kaynaklarımıza aldık Amacımız ileride yapılacak yeni çalışmalarla türbeler etrafında oluşan kadın merkezli inançlardan hareketle eksikliğimizin giderilmesine katkıda bulunmaktadır Bereket, fedakârlık ve benzeri alanlarda kadın kişilerimizde güzellikleri tespit edebilmek, böylece geleceğin kadın kişi tiplemesine katkıda bulunmaktır Tespit edilebilen türbeler, belirli sıralamaya tabi tutulmadan aşağıda belirtilmektedir Yeri geldikçe, bazı halk inançlarına ve bunların Türk kültüründeki yerine de değinilmektedir Kız Evliya Türbesi: Edirne saray içindedir
Esasen birkaç taşla örülmüş küçük mezarında, gelin telleri adak bezleri ve sembolik çocuk beşikleri vardır Kız Veli (Mühürlü Sultan)Türbesi: İzmir Menemen’de Merkez çarşı içi, müftülük yanındadır Ziyaretçiler burada mum yakar, şefaat diler dünyevî isteklerde bulunurlar Kız Veli’nin Kırklardan birisi olduğu inancının halk arasında yaşamakta oluşu, kırklardan kızların da olabileceği inancının bir ürünüdür Sarı Kız Türbesi: Bolu ili Mengen ilçesi Agacalar köyü Sarıkız mahallesindedir Türbede, bakire ölen ve ermişliğine inanılan sarı bir kız yatmaktadır Rivayete göre Türkmen kızı olan Sarı kız, her sabah erken kalkar geyiklerin sütünü sağar fakirlere verirmiş
Bir sabah babası tarafından takip edilip sırrı açığa çıkınca hemen ölmüştür Türbeyi ziyarete gelenler namaz kılar dua ederler Halk inançlarında ilâhî sır sahibi olabilmek için cinsiyet farkı engel teşkil etmemektedir Sırrı açığa çıkan ermiş hemen ölür, inancı vardır Türk halk inançlarında geyiğin özel yeri vardır Geyik, donuna en kolay girilebilen bir hayvandır Birçok yatır türbesinde geyik boynuzu vardır Safranbolu ve birçok yerde geyik, binalarda nazarlık olarak kullanılır Bursa’da Safranbolu’da daha birçok yerde, Geyik Baba, Geyikli Baba, Geyik Binen Baba Türbeleri vardır Halk arasında; at, koç, geyik, kurt, öküz gibi bazı hayvanların koruyucu ve kollayıcı oldukları inancı vardır Bu hayvanlara ait bazı vücut aksamlarının da bu hayvanlar öldükten sonra hikmetlerini sürdürdüklerine inanılır Halk tasavvufunda sığır ve geyik, donuna en çabuk girilebilen hayvanlardır Öküz ve koç boynuzlarının çakıldıkları ambar, ahır, değirmen kapı başlarında bunların kem gözlere ve görünmeyen kötülüklere karşı koruyucu olduklarına, böylece bereketin artacağına, nazar değmeyeceğine inanılır
Balıkesir ili Edremit ilçesindeki Sarıkız Türbesinde her yıl Dede Sofrası kurulur Ayrıca Afyon ilimizde de Sarıkızlar Türbesi vardır Kız Dedesi: Bolu merkez Ege Mahallesi Tarlabaşı caddesindedir Diğer ismi Yusuf Sinan olan dedenin veli bir kul olduğuna inanılırken, Kız Dedesi hasta çocukların iyileşmeleri ve bekâr kızların bahtının açılmasında etkili oluşu ile bilinir, talebe ve çaresiz öğrencilere yardım ile ünlüdür Kız Dede Türbelerinden birisi de Balıkesir’dedir Kızlar Türbesi: Kahramanmaraş kabristanındadır Türbe kapısının şövesindeki helezoni delik ile ilgili bir efsane anlatılmaktadır Bursa’daki Hanım Kızlar türbesinin diğer ismi, Yılanlı Ziyarettir Bursa’daki Cariyeler Türbesinin diğer ismi ise Saraylılar Türbesidir
Kızlar Türbesi: Kastamonu’nun Çatal-zeytin ilçesi Samancı köyündedir Türbenin ayağında bulunan kuyunun başında iki gelin kız ellerindeki su kapları ile türbenin bulunduğu yerde kaybolmuşlardır Burayı ziyaret için daha ziyade, çocuğu olmayan kadınlar gelir, Kur’an okur dua eder horoz keser etini fakirlere ikram ederler Horozun Türk halk inançlarındaki yeri çok önemlidir Sema’da horozların piri olduğuna inanılır Horozun zamansız ötmesi iyi sayılmaz Ayrıca horozun yumurtlaması ile ilgili inançlar da var Depremi erken haber alan hayvanlar arasında horozun da varlığına inanılır Dünya Kızıl Öküzün veya Kızıl Horozun üstündedir
Yezidî inançlı Kürtlerde ise horozun mitolojik anlamı daha derindir Kızlar ile ilgili türbeler daha ziyade kısmet açılması ve çocuk talebi ile ilgilidir Anadolu Türbe ziyaretinde horoz kesme geleneği çok yaygındır Eskişehir – Seyitgazi kutsal mekânında Kral Kızı Elenora, Ümmühan Hatun, (I Alaeddin Keykubatın Annesi) ve Kadıncık Ana da yatmaktadır Kral Kızı Türbesi olarak bir türbe de Bursa’dadır Kız Türbesi: Edirne merkez Kıyık Orta Çukur mahallesindedir Türbede 1967’de ölen Şekmetli Efendi’nin yatmasına rağmen, türbe Kız Türbesi adını almıştır Burada adak adanır, mum yakılır Kur’an-ı Kerim okunup dua edilir İfade edildiğine göre buraya akşam dolu olarak bırakılan abdest ibriğinin sabahleyin boş olduğu görülmektedir Ulu zatların abdest almak için su ve havlu kullandıkları inancı Anadolu’da çok yaygındır Bu nedenle türbeye abdest suyu konulur Nejat Birdoğan, Hacı Bektaş Veli’nin keşf ve kerameti Hatun Ana’ya öğrettiğini açıklamaktadır Zaviye kurucular arasında Kız Bacı, Ahi ana, Sakari Hatun, Fatma Bacı, Hundi Hatun ve Sume Bacı da vardır Üç Kızlar Türbesi: Konya ili, Akşehir ilçesi merkezinde Taş Medrese yanındadır
Burada, Sahibi Ata Ali’nin kızları yatmaktadırlar Genç yaşta ölen üç kardeşi, kısmetinin açılmasını isteyen genç kızlar ziyaret eder, burada mum yakarlar Üç Kızlar Türbesi: Konya’da Mevlâna Türbesi’nin arka bahçesindedir Buraya üç kızlar şehitliği de denilmektedir Burası, evlenme, çocuk sahibi olma isteği, doğurabilmek ve gönül meseleleri için ziyaret edilir Amasya’daki Üçler Türbesinin etrafında da benzeri inançları gelişmiştir Bir Üç Kızlar Türbesi de Bursa’dadır
Işıklar Köyü Türbesi: Kütahya’nın Altıntaş ilçesi Işıklar köyündedir Burada Oğlan Türbesi ve Kız Türbesi olmak üzere iki türbe bir aradadır Buraya çocukları olmayan kadınlar gelir Çocukları olunca da kurban keser, şükür namazı kılarlar Bir ifadeye göre türbede yatanlar Abdülkadir Geylani Hazretlerinin müritleridirler Diğer bir ifadeye göre de Yaşlıçayır mevkiinin savaş şehitleridirler Ebul Gazi Bahadır Han, Türkmenleri uzun süre yedi kızın yönettiğini belirtir Türk halk inançlarının her alanında rastlanılan yedi kutsal sayısını yatırlarda da görmekteyiz Sır Hatunlar (Sire Hatunlar) Türbesi: İzmir Tire’de Maşa mahallesi Ekinhisarı caddesindedir Burada Buğday Dede’nin yedi kızı veya yedi kız torunu yatmaktadır Burayı ziyaret edenler mum yakar, adakta bulunur Dua ederler Rivayete göre yedi kardeş hayatta iken hiç konuşmazlarmış, keramet sahibi olduklarına ve kerametlerini sakladıklarına inanılmaktadır Türk halk inançlarında nezir–adak, yılın kutsal kabul edilen Muharremlik bayram arifeleri gibi muayyen dönemlerinde, özel olarak nezirde, adakta bulunma hâllerinde, doğum, teskere, tedavi, yokluktan kurtulma gibi sıkıntıların defedilmesi vesileleri ile yapılır
Çok kere mekân olarak ulu kabirlerin çevresi seçilir Aç doyurulur, çıplak giydirilir, hayır işlenilir Yedi kardeşler, Yediler, Yedi Bacılar, Yedi Kızlar a ise Anadolu evliya kültüründe çok rastlanır Beş ve üç ile tanımlanan yatırların durumu da aynıdır Bunların hepsi kız veya erkek olabildikleri gibi, kızlı – erkekli karma da olabilmektedirler Denizli ili Baklan ilçesi Eski mezarlık içinde Hüsameddin Dede Türbesinin yanında yedi kızlar kutsal mekânı vardır Yedi kızlar mezarlığa da ad olmuştur Ayrıca Yediler Ziyareti ise, Erzurum ili Hasankale ilçesine bağlı Ezirmek köyündedir Kıbrıs’ın Yediler Türbesi Lefkoşe’dedir Yedi Evliyalar Türbesi: Sivas’ın Eski Boğazkesen köyündedir Yedi evliyanın yedi şehit oldukları inancı vardır Burası tedavi ve istekler için ziyaret edilir Yedi Kızlar Türbesi: Manisa Ulutepe mahallesi Yedi Kızlar sokaktadır 14 yya ait olan türbede İshak Çelebi’nin karısı Gülgün Hatun ile altı kızı yatmaktadır Kırk Kızlar Kümbeti: Tokat ili, Niksar ilçesi Cedit mahallesindedir
Rivayete göre zamanın valisi halka zulmektedir Valinin kızı kırk arkadaşı ile zulme karşı direnirler Bunun üzerine vali direnişçilerin hepsinin başlarını vurdurur Bakımsız olan türbeyi halk kutsal bir makam saymaktadır Eskişehir ve Bolu’daki türbelerden de birisinin ismi Kırk Kızlar Türbesidir Ayrıca; Sivas’ta ve Kırklareli’nde de Kırklar vardır Kırkkızlar (Kırgızlar) Türbesi: Bursa–İznik’te Yenişehir kapı dışındadır Kırk, Türk halk sufizminde önemli yer tutar Çocuk ve anne kırklanır Kırk gün düğün yapılır Kırk, hem yer isimlerinde hem insan isimlerinde ciddi yer alır Karakalpakistan’da Kırkkızlar Destanı Türk destanlarında önemli yer tutar Kırklar Meclisi, Kırklar Cami İnanç kültürümüzün ürünleridirler
Kırklar Sultan: İstanbul ili Beykoz ilçesi Dereseki köyünde yatmaktadır Menkıbesine göre Abdulkadir Geylani Hazretlerinin kırk talebesinden birisidir Ordu ile birlikte İstanbul’a giderken derenin setinde şehit olmuş ve köy ismini oradan almıştır Hakkında fazla malumat bulamadığımız Kırklar Sultan’ın cinsiyeti için de kesin bir şey söylenemiyor Sultan olmak şehit olabilmek ve kırk öğrenciden birisi olabilmek için cinsiyet, belirleyici bir faktör değildir Afyon ilimizde de Kırklar Makamı vardır Erzurum’un İspir ilçesi Karakaş Köyünde Kırklar Ziyareti ve aynı ilimizin Tekman İlçesinin Hacı Ömer köyünde Kırklar Mezarlığı vardır Kırk Kızlar Tepesi: Kayseri Talas’da Ömerhacılı köyünün kuzeydoğusundadır
Rivayete göre düşman saldırısına maruz kalan Kırkkız, tepede toplanarak “Allah’ım bizi ya taş et ya kuş et” derler ve taş olurlar Eğer ilkin kuş et deselerdi kuş olacaklardı Anadolu efsanelerinde; düşmandan, ırz düşmanından veya aile içi anormal baskılardan korunmak için bu tarz dua ve taş olma olayına çok rastlanır Genelde bu tür olaylar Taş kesilme olarak bilinir Van Erciş’te Gül Handan, Van’ın Gürpınar ilçesi Zernek köyünde Hanımzade Türbeleri vardır Van’ın Dermeryema (Meryem Ana) ziyareti ise eski bir kilisededir Erzincan–Tercan’da Mama Hatun Türbesi vardır Cami bahçelerinde olduğu gibi kilise bahçelerinde ulu zatlar defnedilmişler veya caminin, kilisenin kutsiyetinden buraya gömülmekle istifade etmek istemişlerdir Halk inançlarında Hristiyanların İslâm ve Müslümanların da Hristiyan türbelerine itibarı bir dönem oldukça yoğun iken konunun diğer boyutu da Anadolu Ermeni türbelerinin bir kısmının Gregoryan Türklerine ait olduklarıdır Koçlu–Koyunlu Türk mezar taşlarının ve On İki Hayvanlı Türk takviminin bazı kiliselerde yer almış olması, kümbet tarzı çatı örtüsüne kiliselerde de rastlanılması, Gregoryan kilisesinin kuruluş dönemlerinde bir kısım Türklerin bu cemaat içinde yer almış olabileceklerini düşündürürken; Hristiyan idollerinin bulundukları yerlerde Müslüman halkın eski Türk inançları içerikli pratikleri yaşatmaları aynı düşünceyi doğrulamaktadır Meryem–Olukbaşı Türbesi: Aydın ili, Bozdoğan ilçesi, Olukbaşı köyünde bir tepededir Burası çeşitli istekler bilhassa çocuk dileği için ziyaret edilir Ayrıca askere gidenler ve çeşitli problemi olanlar da ziyaret ederler Meryem’in sol göğsünden yaralanarak şehit olmuş bir kadın olduğu anlatılmaktadır Türbesine zarar verenlerin rüyasına girerek ikaz ettiğine inanılır Meryem ismi İsa isminde olduğu gibi Hzİsa ve HzMeryem’e hürmeten çok konulan bir isimdir Ayrıca şahadet şerbeti içebilmek için kadın kişi olmak engel değildir Türbeye ve etrafına zarar verenlerin, türbede yatanlarca rüyaya girerek uyarıldığı inancı çok yaygındır Peygamberlere soy bağlantılı ulu kabirlerde de manevî itibar bakımından mertebe sadece er kişilere mahsus değildir Bu soydan gelen eş ve kız çocukları da manevî itibar görürler Siddi Zeynep Türbesi: Antalya–Alanya Çarşı Mahallesi Kaleyamaç Mevkii Merkez Karakolu üstündedir Siddi Zeynep’in Peygamber soyundan geldiğine inanılır Çevre halkı bütün ruhsal hastalıkların tedavisi ve çocuk dileği için burayı ziyaret ederler Ziyaretçiler dua eder şefaat dilerler Fatma ve Sakine Hanımın Türbeleri: İstanbul Fatih’tedir Her ikisi de Hz İmam Hüseyin’in kızlarıdır Daye Hatun’un da Türbesi İstanbul Fatih’tedir ve O da sahabedir Sahabe olabilmek için erkek olma şartı yoktur Maraş’ta da İstanbul’da olduğu gibi Sahabi Türbeleri ve bunların etrafında yaşanan halk inançları vardır
Erzurum ili Pasinler ilçesi Altınbaşak köyünde Peygamber efendimiz(SAV)’in soyundan gelen Dede Mahmut Efendi Türbesi’nde İbrahim Hakkı Hazretlerinin annesinin babası olan Dede Mahmut Efendi ile Alvarlı Muhammet Lütfi Efendi Hazretlerinin de annesi olan Hatice Hatun da yatmaktadır Halk, Dedenin füyuzatından istifade etmek ve dua edip Kur’an-ı Kerim okumak için ziyaret ederler Şeyhetü Zeynep Türbesi: Siirt merkezde Aydınlar caddesindedir Birçok ulemanın yetişmesinde hocalık yaparak katkıda bulunmuştur Hz Rahime, Hz Eyup (AS)’ün eşi olup Urfa Viranşehir de yatmaktadır Ziyaret eden hastaların şifa bulduklarına inanılır Zeynelabidin ve kız kardeşi Sitti Zeynep, Mardin Nuseybin’de Yıldırım mahallesi Zeynelabidin sokak No: 15’tee aynı türbe içerisindedirler Ehl-i Beyt olduklarına inanılan bu zatları ziyaret edenler Kur’an okuyup dua ederler Ağrı, Doğu Beyazıt, İshakpaşa Cami civarındaki Ahmed-i Hani (Hani Baba) Türbesinde Peygamber efendimizin soyundan geldiğine inanılan Hani Baba gibi ulu erlerin yanı sıra Seyyide Hatice Hanım gibi kadın kişiler de yer almaktadır Burayı ziyaret edenler fatiha okur dua ederler Ankara Nallıhan, Emresultan köyündeki Tabduk Emre Türbesinde Tabduk Emre ile birlikte aile efradı da yatmaktadır Horasan’dan gelmiş bir Horasan eri olan Tabduk Emre ile birlikte 4 çocuğu ve eşi de gelmiştir Tabduk Emre’nin mücadelesinin mahiyeti şüphesiz Horasan eri olan eşinin davasından farklı değildi Buraya çocuğu olmayanlar adak için gelir Nafile namazı kılar, kurban kesip dua ederler Cimcime Sultan: Ankara ili, Haymana ilçesindedir Buradaki şifalı kaplıca suyunu ilk bulan Cimcime Sultan olmuştur Burayı çocuğu olmayan anne adayları ve kısmetleri açılması için genç kızlar ziyaret ederler
Ziyaretçiler yakın çevredeki ağaçlara adak çaputu asar, dilekleri kabul olunca tekrar gelip kurban keserler Rivayete göre Cimcime Sultan’ın yüzünde ve vücudunda yaralar çıkar Üvey annesi hastalık kendilerine de geçmemesi için onu evden uzaklaştırır Kaplıcanın bulunduğu yerde oynarken Cimcime Sultan bu su ile yıkanır ve tedavi olur Cinsiyeti tartışma konusu olan Cimcime Sultan’ın genç bir kız olduğu, günün erken saatlerinde kaplıcaya gidenler sarı saçlı güzel bir kızı kaplıcada görünce anlaşılır Kayseri Develi ilçesi, Epçe köyündeki Epçe Sultan Türbesinde yatan şahsın cinsiyeti bilinmemektedir Türbede Beşik denilen tahtadan yapılmış mezar vardır Yatırın başındaki üç kg ağırlığındaki taş, ağrıyan yerlere sürülmektedir Sultanın Horasan’dan geldiğine, Havadan köyündeki yatırla amca çocukları olduklarına inanılır Onun ziyaretine Eğer taşı diye bilinen taşa binerek gittiği rivayet edilir Urfa’daki Eyüp Peygamber’in türbesinde de sürüldüğü zaman şifa vereceğine inanılan bir taş vardır Taşa, duvara binerek at gibi sürme, menakıpnamelerde de geçmektedir Sultan Hatun veya Aynalı Kadın Türbesi: Sinop ili Meydan Kapı mahallesindedir Hatunlar Türbesi Sinop merkez ilçede Ada Mahallesindedir Bursa’da Hatice Sultan Türbesi ile Huna Sultan Türbeleri vardır Huna Sultan’ın diğer ismi Ak Türbedir Safiye Sultan Türbesi ise, Aydın Koçarlı’dadır
Nejat Birdoğan, Hatun’un kumalık anlamına geldiğini belirterek; “Töreye göre ikinci hanıma yer olmadığından savaş esirlerinden seçilen bu ikinci eşlere hatun denilmeye başlanıldı
demektedir(Birdoğan, 1988: 3-12) Hatunluk zamanla hem sosyal ve hem de inanç içerikli itibar kazanmıştır Hafsa Hatun Türbesi: Aydın Kuyucak kasabası Azizabat köyündedir Türbe Aydınoğullarının uç beyliklerinden Süleyman Şahın Kızı Hafsa Hatun veya Hafız Hatun’a ait olup XIIX yy da Karaosmanoğulları döneminde yapıldığı ifade edilmektedir Burada mevlit okutulur, hayır yemeği verilir Türbenin yanındaki ağaca niyet bezleri bağlanır Kadınların dilek tuttukları makamlardandır Sultanlı Türbelerimizden birisi de Van ili Ercis ilçesi Yılanlı köyündeki Sultan Zübeyde’dir Halime Hatun Türbesi ise, Van’ın Gevaş ilçesindedir Nigar Hatun Türbesi Antalya’da Erzen Hatun Türbesi ise Bitlis’tedir Erzurum Merkez Hasan Basri mahallesindeki Rabia Hatun Türbesi XII yyda yapılmıştır Türbenin Mahrudi Kubbesi yıkılmıştır Ayırdıcı hadlerini urgan gibi bükülmüş vaziyette birer çift kabartma süsler, cenazeliği vardır Sandukanın konduğu katın kapısı altından fevkalade nefis çiçek tezyinatlı bir kuşak bütün türbeyi sarar Ulemadan bir kadın olduğu kabul edilen Rabia Hatun Türbesi’ni halk dua etmek için ziyaret eder
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|