Cevap : Şizofreni: Damga, Mitler ve Gerçekler

**Şengül Şirin** · 07-19-2010

Birey ya da toplum kendisini ürküten, rahatsız eden bir durumla karşılaştığında sıklıkla onu kendisinden dışlayıp yabancılaştırma yoluna gider

Bu süreç bazı hastalıklara vurulmuş damgaya da katkıda bulunmaktadır

Bu damga zaman zaman hastalığın kendisi kadar tehlikeli olabilmektedir

Kanser, tüberküloz, lepra, sifilis, epilepsi ve AİDS üzerinde ürkütücü bir damga bulunan hastalıklardan ilk akla gelenleridir

Sokaktaki insan bu hastalıklar hakkında yeterli bilgi sahibi olmasa da ciddi ve olumsuz ön yargılarla donatılmış olarak yaşamaktadır

Bu tür olumsuz ön yargılardan nasibini alan hastalıkların başında psikiyatrik bozukluklar gelmektedir

Yabancı dillerde "stigma" olarak anılan bu damga diğerlerinden farklı olarak, psikiyatrik bozuklukların tümünü kapsamaktadır

Damga sokaktaki insana oldukça karmaşık ve ciddi bir hastalığa basit bir açıklama sağlamakta, düşmanca tutumlar için mazeret oluşturmakta ya da kişisel çatışmaların başkasına yansıtılmasına zemin oluşturmaktadır

Günlük konuşmalarda "akıl hastası" ya da "ruh hastası" hemen her zaman muhatabını aşağılayan, küçük düşüren bir anlamda kullanılır

Uygarlığın ilk dönemlerinden beri var olan bu leke neredeyse genetik yolla günümüze kadar gelmiş kabul edilebilir

Ne varki hekimler de bu olumsuz ön yargılardan arınmış değildirler

Birkaç haftalık psikiyatri stajları kökleri çok derinlere uzanan ve her mitolojide olduğu gibi doğru olup olmadığı sorgulanmaksızın kabul edilen bu "stigma"ları gidermek bir yana bazen daha da pekiştirmektedir

Ülkemizde fakülte hastaneleri dahil pek çok psikiyatri kliniğinin binasından çalışma düzenine kadar pek çok şey tıp öğrencisinin zihnindeki olumsuz önyargıları destekler niteliktedir

Her şeye karşın, psikiyatrik bozukluklar üzerindeki lekeyi temizlemenin gereğine inanıyorsak "mitoloji"yi önce hekimlerle tartışmanın doğru olacağı düşünülebilir

Şizofreni psikiyatrik bozukluklar arasında belki de adı en ürkütücü olanıdır

Bunda hastalığın prognozunun diğerlerine göre daha olumsuz olması ve yakın zamanlara kadar tedavi imkanlarının kısıtlılığı kadar bu kelimenin taşıdığı "stigma"nın da önemli rolü var

Önce, hemen tüm toplumlarda yaygın biçimde var olan bazı ön yargıları hatırlayalım

MİTLER

• Şizofreninin tedavisi yoktur

• Şizofrenler çalışamazlar

• Şizofreni kişilik bölünmesi demektir

• Şizofrenler tehlikeli ve saldırgandır

• Şizofreni erken bunama demektir

• Şizofrenler hastalıklarını kendileriyle birlikte yaşayanlara bulaştırırlar

• Şizofrenler tembel ve güvenilmez insanlardır

• Şizofreni karakter zayıflığından ve iradesizlikten ortaya çıkar ("hasta yeterince çaba gösterseydi bu durumun üstesinden gelebilirdi")

• Şizofrenlerin her söylediği saçma olacaktır

• Mahalledeki şizofrenler çocuklarımıza zarar verebilir

• Şizofrenler sanıldığından daha da tehlikelidir

• Şizofren kişi uygulanan tedavinin işe yarayıp yaramadığı hakkında sağlıklı fikir yürütemez

• Şizofrenlerin ne zaman ne yapacakları belli değildir ("bunların sağı solu belli olmaz")

• Şizofrenler kendi hayatları hakkında mantıklı kararlar veremezler (kimin yanında, nerede yaşamak istedikleri gibi)

• Şizofreni, anne babanın hatalı tutumu nedeniyle ortaya çıkar

• Şizofreninin sebebi fazla mastürbasyon yapmaktır

• Şizofrenlerin çocukları da şizofren olur

• Şizofreni ömür boyunca ağırlaşarak devam eder

07-19-2010	#2
Şengül Şirin	Cevap : Şizofreni: Damga, Mitler ve Gerçekler Birey ya da toplum kendisini ürküten, rahatsız eden bir durumla karşılaştığında sıklıkla onu kendisinden dışlayıp yabancılaştırma yoluna gider Bu süreç bazı hastalıklara vurulmuş damgaya da katkıda bulunmaktadır Bu damga zaman zaman hastalığın kendisi kadar tehlikeli olabilmektedir Kanser, tüberküloz, lepra, sifilis, epilepsi ve AİDS üzerinde ürkütücü bir damga bulunan hastalıklardan ilk akla gelenleridir Sokaktaki insan bu hastalıklar hakkında yeterli bilgi sahibi olmasa da ciddi ve olumsuz ön yargılarla donatılmış olarak yaşamaktadır Bu tür olumsuz ön yargılardan nasibini alan hastalıkların başında psikiyatrik bozukluklar gelmektedir Yabancı dillerde "stigma" olarak anılan bu damga diğerlerinden farklı olarak, psikiyatrik bozuklukların tümünü kapsamaktadır Damga sokaktaki insana oldukça karmaşık ve ciddi bir hastalığa basit bir açıklama sağlamakta, düşmanca tutumlar için mazeret oluşturmakta ya da kişisel çatışmaların başkasına yansıtılmasına zemin oluşturmaktadır Günlük konuşmalarda "akıl hastası" ya da "ruh hastası" hemen her zaman muhatabını aşağılayan, küçük düşüren bir anlamda kullanılır Uygarlığın ilk dönemlerinden beri var olan bu leke neredeyse genetik yolla günümüze kadar gelmiş kabul edilebilir Ne varki hekimler de bu olumsuz ön yargılardan arınmış değildirler Birkaç haftalık psikiyatri stajları kökleri çok derinlere uzanan ve her mitolojide olduğu gibi doğru olup olmadığı sorgulanmaksızın kabul edilen bu "stigma"ları gidermek bir yana bazen daha da pekiştirmektedir Ülkemizde fakülte hastaneleri dahil pek çok psikiyatri kliniğinin binasından çalışma düzenine kadar pek çok şey tıp öğrencisinin zihnindeki olumsuz önyargıları destekler niteliktedir Her şeye karşın, psikiyatrik bozukluklar üzerindeki lekeyi temizlemenin gereğine inanıyorsak "mitoloji"yi önce hekimlerle tartışmanın doğru olacağı düşünülebilir Şizofreni psikiyatrik bozukluklar arasında belki de adı en ürkütücü olanıdır Bunda hastalığın prognozunun diğerlerine göre daha olumsuz olması ve yakın zamanlara kadar tedavi imkanlarının kısıtlılığı kadar bu kelimenin taşıdığı "stigma"nın da önemli rolü var Önce, hemen tüm toplumlarda yaygın biçimde var olan bazı ön yargıları hatırlayalım MİTLER • Şizofreninin tedavisi yoktur • Şizofrenler çalışamazlar • Şizofreni kişilik bölünmesi demektir • Şizofrenler tehlikeli ve saldırgandır • Şizofreni erken bunama demektir • Şizofrenler hastalıklarını kendileriyle birlikte yaşayanlara bulaştırırlar • Şizofrenler tembel ve güvenilmez insanlardır • Şizofreni karakter zayıflığından ve iradesizlikten ortaya çıkar ("hasta yeterince çaba gösterseydi bu durumun üstesinden gelebilirdi") • Şizofrenlerin her söylediği saçma olacaktır • Mahalledeki şizofrenler çocuklarımıza zarar verebilir • Şizofrenler sanıldığından daha da tehlikelidir • Şizofren kişi uygulanan tedavinin işe yarayıp yaramadığı hakkında sağlıklı fikir yürütemez • Şizofrenlerin ne zaman ne yapacakları belli değildir ("bunların sağı solu belli olmaz") • Şizofrenler kendi hayatları hakkında mantıklı kararlar veremezler (kimin yanında, nerede yaşamak istedikleri gibi) • Şizofreni, anne babanın hatalı tutumu nedeniyle ortaya çıkar • Şizofreninin sebebi fazla mastürbasyon yapmaktır • Şizofrenlerin çocukları da şizofren olur • Şizofreni ömür boyunca ağırlaşarak devam eder __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır