Psikanaliz ve Folklor

Psikanaliz ve Folklor

Folklorun kökeni ile alakalı tüm çağdaş teoriler içinde hiçbirisi psikanalizciler tarafından önerilen teoriden daha tartışmalı değildir Folklor hakkında psikolojik değil tarihi, sembolik değil hakikate uygun yaklaşımlara eğilimli olan profesyonel halk bilimcilerin çoğu, psikanaliz teorinin folklor materyallerine uygulanması teşebbüsünü tamamen reddederler Bazıları da, psikanalizci yorumları, güneş mitolojisi uzmanları tarafından öne sürülenlerle, her ikisinin de aynı derecede anlamsız olduğunu iddia ederek eşit tutarlar

Buna rağmen, güneş mitolojisi uzmanlarının ve psikanalizcilerin varsayımları arasında önemli bir fark vardır Güneş mitolojisi uzmanları, insanlar hakkındaki öyküleri güneş gibi gök cisimlerinin hareketleri ile alakalı olarak anlatmaya çalıştılar Bu yöntem, hikâyeler hadım etme ve yamyamlık gibi “uzlaşılmaz” ve “şok edici” insan etkinliklerine açık referanslar içerdiği zaman özellikle övgüye değer bulunmuştur Fakat, bir masaldaki yamyamlık eyleminin, gerçekten göklerin bulutları, güneşi veya ayı “yutması” olduğunu söylemek aslında yamyamlığa yapılan imayı açıklamaktadır Diğer taraftan psikanalizciler, folklorun kendisinin gök cisimlerinin değil insanlarının hareketlerinin yansıması olduğunu söylemektedir Ayrıca, psikanalizciler halkın kendi duygusal hayatını, bununla başa çıkabilmek üzere gerekli olan bir çıkış sağlamak amacı ile güvenli, harici, sosyal olarak kabul gören bir şekle yansıttığı gibi (mesela folklor), güneş mitolojisi uzmanlarının da aynı şekilde folklorun doğasıyla yüzleşmeyi beceremediklerini ve kendilerini bazen çok çirkin olan unsurlardan korumak zorunda oldukları için bu rahatsız edici özellikleri güneş, ay ve yıldızlar gibi güvenli, uzak, harici, akademik olarak kabul gören şekillere yansıttığını söylemişlerdir Önemli olan nokta ise, herhangi bir örnek ele alındığında hem psikanalizci hem de güneş mitolojisi yorumları yanlış olabilmesine rağmen, bunlar teorik bir perspektiften bakıldığında benzer değillerdir ve dolayısıyla eşit oldukları da düşünülmemelidir

Freud’un en sağlam ve kendini adamış öğrencilerinden biri olan Ernest Jo-nes tarafından yazılan bu yazı, orijinal haliyle İngiliz Folklor Derneği’nin Jübile Kongresi’nde 1928 yılında okunmuştur Görünüşte İngiliz folklor ilminin doğrultusu üzerinde hiç etkisi olmamıştır Fakat, folklorun toplama fantezi materyallerini psikolojik kaynak malzemesi olarak kullanma olasılığı çok ilginç gelmektedir Bireylerin rüyalarında gördükleri sembollerin folklorda, mitlerde, efsanelerde, deyimsel ifadelerde, atasözlerinde ve mizahta “daha gelişmiş hallerde” yer aldığını The Interpretation of Dreams adlı eserinde gözlemleyen Freud’un kendisidir

__________________