Konu: İspanya
Yalnız Mesajı Göster

İspanya'nın Tarihi,Halkı,Kentler,İklim,Bitki Örtüsü,Hayvan Varlığı,Tarım,Sanayi,Sanat

Eski 06-25-2010   #4
Şengül Şirin
Varsayılan

İspanya'nın Tarihi,Halkı,Kentler,İklim,Bitki Örtüsü,Hayvan Varlığı,Tarım,Sanayi,Sanat



İspanya'nın Tarihi,Halkı,Kentler,İklim,Bitki Örtüsü,Hayvan Varlığı,Tarım,Sanayi,Sanat


İSPANYA, Avrupa'nın güneybatısında İber Yarımadası üzerinde yer alan bir ülkedir Yarımadanın batısında Portekiz vardır İspanya Avrupa'nın üçüncü büyük ülkesidir Kuzeydoğuda Fransa'dan Pirene Dağları'yla ayrılır Doğu ve güneydoğuda Akdeniz, kuzeybatı ve kuzeyde Atlas Okyanusu ile çevrilidir
Atlas Okyanusu kıyısının yaklaşık 1100 km güneybatısındaki Kanarya Adaları ile Akdeniz kıyısı açıklarında yer alan Balear Adaları İspanya'ya aittir (bak BALEAR ADALARI; KANARYA ADALARI)


İspanya'nın Atlas Okyanusu kıyısı ile Cebelitarık Boğazı'ndan Palos Burnu'na kadar olan Akdeniz kıyısı, sarp ve kayalıktır Palos Burnu'ndan kuzeydoğudaki Kosta Brava'ya kadar uzanan kıyı kesimi alçak ve bataklıktır Turistler için gözde bir yöre olan Kosta Brava koyları, körfezleri, uçurumları ve kumsallarıyla doğal yapısı çeşitlilik gösteren bir kıyı şerididir Güneybatıda Câdiz Körfezi'ni çevreleyen kıyı bölgesi geniş düzlüklerden oluşur
İspanya'nın büyük bir bölümünü, deniz düzeyinden ortalama yüksekliği yaklaşık 600 metre olan geniş bir iç yayla kaplar

Bu iç yayla Sierra de Gredos ve Sierra de Guadar-rama sıradağlarından oluşan Orta Cordillera dağ zinciri ile güneybatıdan kuzeydoğuya doğru ikiye bölünür Kuzey bölümü engebeli ve yüksek, güney bölümü ise alçaktır Bu sıradağların yüksekliği yaklaşık 2500 metreye ulaşır Ülkenin öteki önemli sıradağları Fransa ile sınır oluşturan Pireneler (bak Pirene Dağlari), kuzey kıyısı boyunca uzanan ve yüksekliği 2600 metreye ulaşan Kantabriya Dağları ve güneyde Sierra Nevada'dır Ülkenin en yüksek noktası Kanarya Adalan'nda yer alan, doruğu 3718 metreye ulaşan Teide Tepesi'dir

Guadakjuivir dışında, ancak birkaç ırmakta gemiler çalışır Ülkenin başlıca ırmakları Portekiz sınırında güneye yönelerek Câdiz Körfe-zi'ne dökülen Guadiana ile Portekiz'den Atlas Okyanusu'na dökülen Tajo ve Duero'dur Bu ırmaklar iç yaylayı boydan boya kesen, derin kayalık vadiler oluşturur Yazları sulan azaldığından hiçbiri sulamaya elverişli değildir Doğuya doğru akarak Akdeniz'e dökülen Ebro Irmağı hem Kantabriya Dağlan'ndan, hem de Pireneler'den doğan ırmaklarla beslenir, bu bakımdan sulamaya elverişlidir

İklim, Bitki Örtüsü ve Hayvan Varlığı


İspanya'nın kuzey ve kuzeybatı kıyılarında yağışlı ve ılıman bir iklim; iç bölgelerde yazları sıcak ve kurak, kışlan soğuk geçen kara iklimi egemendir Güneyde ve güneydoğuda hemen hemen hiç kış olmaz, yazlar ise sıcak ve kurak geçer

İspanya'da bitki örtüsü de iklim gibi çeşitlilik gösterir Ülkenin kuzeyi, kuzeybatısı ve dağ yamaçları yaprakdöken ormanlarla ve geniş çayırlarla kaplıdır İç yaylada iğneyapraklı ağaçlar, ırmak boylarında ardıç, dişbudak ve kavak yetişir Daha yüksek ve kuru kesimlerde yer yer katırtırnağı, mersin ve adaçayına rastlanır Ülkenin batısında ve kuzeydoğusunda, Barselona yakınlarında çok değerli bir ağaç olan mantar meşesi ve kestane ağaçları vardır Güneyde ve güneydoğuda çorak ve geniş düzlükler, bodur çalılarla ve yabanıl otlarla kaplıdır

İspanya hayvan varlığı bakımından da çok zengindir Kuzeydeki dağlık bölgelerde, geyik, dağkeçisi, Pireneler'de kartal, akbaba ve ormantavuğu yaşar İç yaylada kurt, vaşak ve tavşan, güneyde kuyruksüren, kartal, Guadakmivir vadisinde kertenkele ve bukalemun gibi sürüngenler, dağlık bölgelerde semenderler ve hemen hemen her yerde kaplumbağalar vardır İspanya, ördek, kaz, flamingo, leylek, su çulluğu ve bıldırcın gibi göçmen kuşlar için Avrupa ile Afrika arasındaki başlıca konaklama yeridir (bak Hayvan Göçü)

Halk ve Kentler

İspanya tarih boyunca Kuzey Afrika ve Avrupa'dan gelen akınlara sahne olmuştur Bugünkü İspanyollar'ın ataları İberler, Keltler, Fenikeliler, Yunanlılar, Kartacalılar, Romalılar, Vizigotlar, Vandallar, Araplar ve Mag-ripliler'dir

Ortaçağda İspanya, dilleri ve töreleri birbirinden farklı, bağımsız krallıklara bölünmüştü Ülkenin kuzeybatı ve iç kesimlerinde Kastilya ve Leon, kuzeyinde Navarra, kuzeydoğusunda Aragon, batısında Portekiz krallıkları, güneyindeyse Endülüs egemenliğindeki topraklar bulunuyordu Ülkenin bugünkü dil ve kültür yapısı üzerinde en derin iz bırakan Kastilyalılar olmuştur Bununla birlikte bazı bölgelerde değişik lehçeler egemendir Katalonya, Balear Adalan ve Valencia' da Katalan dili; batıda kırsal kesimde Portekizce'ye benzeyen Galicia lehçesi; kuzeydeki Bask bölgesinde öbür dillere benzemeyen eski ve özgün bir dil olan Euskara konuşulur (bak Basklar ve Bask BÖLGESİ) Kuzeybatıda yaşayan Galicialılar da Basklar gibi bağımsızlığına düşkün bir halktır Dilleri ve töreleri daha çok Portekizliler'e benzer İspanya'da her bölgenin kendine özgü geleneksel giysileri, folkloru, şarkıları ve dansları vardır Hepsinin ortak geleneği ise fiesta denen şenliklerdir

Boğa güreşleri, futbol, basketbol ve pelot gibi oyunlar da İspanyol halkının yaşamında önemli bir yer tutar (bak Pelot) Halkın büyük çoğunluğu Katolik, bir bölümü ise Protestan'dır Museviler Hıristiyan olmayan en büyük topluluğu oluşturur

İspanya'nın başkenti Madrid (bak MADRİD) ülkenin neredeyse tam ortasına düşer Başlıca limanı ve sanayi merkezi Akdeniz kıyısındaki Barselona'dır (bak BARSELONA) Barselona tarihsel yapıların yanı sıra, Katalonyah mimar Antonio Gaudi'nin (1852-1926) tasarımı olan modern yapılarıyla ünlü, güzel bir kenttir Ülkenin öteki önemli kenti Valencia, Akdeniz kıyısındadır Portakal ve limon ağaçlarıyla çevrelenmiş olan bu kent, beyaz badanalı evleri, kubbe ve kuleleriyle, daha çok Arap kentlerinin özelliklerini taşır Güneybatı İspanya'da Sevilla ve Granada kentleri tarihsel yapılarıyla ünlüdür (bak Elhamra S ara Yi;
GRANADA; SEVİLLA)

Tarım ve Sanayi

İspanya, sanayisi gelişmekte olan bir tarım ülkesidir Ne var ki, iklimin sert, toprağın verimsiz, uygulanan yöntemlerin eski oluşu tarımsal ürünü olumsuz yönde etkilemektedir Başlıca ürünler buğday, arpa, patates, soğan, şekerpancarı; Valencia ve Murcia'nın kıyı düzlüklerinde pirinç ve ülkenin kuzeybatı bölgesi dışında tüm bölgelerde yetişen zeytindir Güneyde ve doğudaki kıyı şeritlerinde yetiştirilen portakal ve domates büyük ölçüde dışarıya satılır Hayvancılığın ülke ekonomisine katkısı önemlidir En çok koyun ve keçi beslenir İspanya özellikle postundan iyi cins yün elde edilen merinos koyunuyla ünlüdür Kırsal kesimlerde ulaşımda eşek kullanılır

İspanya şarap üretiminde Avrupa'nın üçüncü önemli ülkesidir Ayrıca Endülüs, Katalonya ve batıda Estremadura'da yetişen mantar meşesinden mantar elde edilir
İspanya, Avrupa'nın önde gelen kömür üretim merkezlerinden biridir Kömür en çok Kantabriya Dağları'ndan çıkarılır Yaygın olarak bulunan demir yataklarından başka, güneybatıda Huelva yöresinde pirit vardır Ayrıca kurşun, bakır, çinko, tungsten ve cıva bulunur

İspanya'da sanayileşme oldukça geç başladı Bilbao, Valencia, Sevilla ve Câdiz'de gemi yapımcılığı, Barselona, Bilbao ve Madrid'de motor, makine ve elektrikli ev aletleri üretilir Madrid'de bir de uçak fabrikası vardır Öteki önemli sanayi dallan demir-çelik, otomobil, kimyasal maddelerdir Dokuma sanayisinin merkezi Barselona'dır İspanya ayrıca denizcilikte de çok ileridir Bask yöresinde yapılan tabanca ve tüfekler çok ünlüdür
Ülkede bulunan uranyum kaynaklarından yararlanacak bir nükleer enerji santralı tasarımı varsa da, İspanya'da elektrik üretimi büyük ölçüde petrole ve hidroelektrik enerji santrallarına dayalıdır

İspanya'da oldukça gelişkin bir ulaşım sistemi vardır Demiryolları ve karayollarının çıkış noktası Madrid'dir Denizyolu ve deniz taşımacılığı dış ticarette önemli rol oynar Başlıca limanlar kuzeyde Gijon, Aviles, El Ferrol, Vigo, La Çoruna, Santander ve Bilbao, güneybatıda Câdiz ve Sevilla, Akdeniz kıyısında Cartagena, Valencia ve Barselona'dır İspanya'nın dünyanın birçok ülkesiyle havayolu bağlantısı vardır Başlıca havalimanları Madrid, Barselona ve Sevilla'dadır

Turizmin ülke ekonomisine katkısı büyüktür İspanya'ya her yıl 30-40 milyon turist gelir Kıyılarda çekici oteller ve dinlence yerleri vardır

RESMİ ADI: İspanya Krallığı

YÖNETİM BİÇİMİ: İki meclisli meşruti krallık

YÜZÖLÇÜMÜ: 504783 km?

NÜFUS (1992): 39085000

BAŞKENT: Madrid

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1991): Madrid (2909792), Barselona (1623542), Valencia (752909), Sevilla (659126), Zaragoza (586219)

İspanya'da 1934'ten bu yana ilk kez 1989'da hükümet, İşçi Komisyonları ve Genel İşçi Sendikası'yla görüşme masasına oturdu Hükümetin verdiği ödünlere karşın, anlaşmasağlanamadan görüşmeler kesildi Daha sonra yeni fonlar yaratılarak, işçilerin istekleri kısmen karşılandı

Haziran 1989'da Avrupa Parlamentosu seçimleri yapıldı İktidardaki İspanyol Sosyalist İşçi Partisi (İSİP) oyların yüzde 39,5'ini aldı Bu başarıdan cesaret alan Başbakan Felipe Gonzâlez eylülde Cortes'i (parlamento) dağıtarak erken genel seçim kararı aldı Ama ekimde yapılan seçimlerde İSİP büyük oy kaybına uğradı Buna karşın, Başbakan Gonzâlez Nisan 1990'da parlamentodan güvenoyu almayı başardı


İspanya son yıllarda da ayrılıkçı Bask örgütünün sivil ve askeri hedeflere saldırılarıyla ve Katalan milliyetçiliğinin yarattığı sorunlarla uğraştı Ocak 1989'da Bask bölgesinde ateşkes ilan edilmesinden sonra, Bask Yurdu ve Özgürlüğü (ETA) temsilcisiyle hükümet temsilcisinin Cezayir'deki görüşmelerinden bir sonuç alınamadı ETA'nın bombalı mektup eylemleri sürdü

Barselona'da yapılan Olimpiyat Oyunları, Sevilla'daki Dünya Fuarı ve Kristof Ko-lomb'un Amerika'yı keşfinin 500 yılı etkinlikleriyle, 1992 İspanya için yoğun ve olağanüstü bir yıl oldu Hükümet bu etkinliklerin altyapı projeleri için önemli yatırımlar yaptı
Önceki yıllarda olduğu gibi 1992'de de yolsuzluk ve rüşvet iddiaları hükümeti sarstı Yerel Katalan partisi parlamentoda İSİP'ten desteğini çekince, iktidar milliyetçi Bask partisinin desteğine muhtaç hale geldi

Avrupa'daki genel para bunalımı İspanya' yi da etkiledi ve İspanyol Pesetası 1992'de iki kez devalüe edildi İşsizlik yüzde 17,5 ile Avrupa Topluluğu ülkeleri arasındaki en yüksek düzeye çıktı Hükümet Aralık 1988'deki genel grevden bu yana ilk kez 1992'de sendikalarla anlaşmaya varabildi Sendikalar grev sırasında 17 kritik sektörde hizmeti durdurmama sözü verdi Hükümet de grevci işçilere karşı hazırladığı yasayı geri çekti Başbakan Gonzâlez Ekim 1992'de, 1993'te yapılacak seçimlerde yeniden aday olacağını açıkladı

__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
Alıntı Yaparak Cevapla