Bulgaristan Ekonomisi

Ekonomisi

Sosyalist rejim, savaş öncesinde yaygın yöntemle tarım ve ham maden çıkarımıyla uğraşılan geri kalmış bir ülke olan Bulgaristan'ın ekonomisini bütünüyle değiştirdi Daha 1949'da, ilk beş yıllık planda, ülkeyi sağlam enerji ve sanayi tesisleriyle donatma gereği vurgulandı 1950'de girişilen toprak reformuyla, bir yıl içinde toprakların yarısı kolektifleştirildi Yirmi üniversite (1939'da bir tek üniversite vardı) ve on yüksekokulda kadrolar yetiştirilmeye başlandı 1965'te yönetim sisteminde yapılan reformla (işletmelere özerklik tanınması, işçilerin yönetime ortak edilmesi) üretim artırıldı Bütün bunların gerçekleştirilmesi, Bulgaristan'ın tarih, kültür, dil ve dostluk bağlarıyla bağlı olduğu SSCB'nin büyük yardımlarıyla sağlandı Ülke, Comecon'a katıldı

Günümüzde, gözü pekçe bir atılımla yapısı yenilenmiş olan tarımda, devlet çiftliklerinin yanı sıra, küçük özel çiftlikler ve her biri 10 000 - 30 000 ha büyüklüğünde, çok iyi donatılmış (makine, tohum sağlanması, deneme istasyonları) üç yüz tarıma dayalı sanayi kompleksi yer alır "Su sendikaları" 1 milyon ha'ı aşkın sulanan alanı yönetirler Kırk yıldan bu yana büyük ölçüde küçülen tahıl alanlarında, buğday üretimi iki kat (3 milyon ton), mısır üretimi üç kat (5 milyon ton), arpa üretimi beş kat (1,8 milyon ton) artmış, ortalama verimler hektar başına 12 kentalden 40 kentale yükselmiştir Buğday ekili alanlardaki azalma sanayi bitkileri (ayçiçeği 450 000 ton), patates (350 000 ton), şekerpancarı (260 000 ton şeker), tütün (170 000 ton), soya (100 000 ton), pamuk, keten, kenevir, dut ağacı ile yüzölçümleri yirmi yılda iki kat artan meyve bahçeleri (400 000 ha; 1 milyon ton elma, erik, armut, şeftali, kayısı, kiraz), çilek tarımı (20 000 ton) ve sebze yetiştiriciliği (800 000 ton domates) yararına olmuştur

Üzüm üretimi 1 milyon tonu, şarap üretimi 5 milyon hl'yi aşmaktadır Ayrıca,yeni bitkiler (yerfıstığı, nane) yetiştirilmeye başlanmıştır Keçi sayısı bakımından gerilemekte (300 000 baş) olan hayvancılık, koyun (9,7 milyon baş), domuz, (3,5 milyon baş), sığır (1,7 milyon baş) ve kümes hayvanları bakımından gelişmektedir Karadeniz'de balıkçılıktan 140 000 ton balık elde edilmektedir Bulgaristan tütün üretimi bakımından Avrupa'da birinci sırada, pamuk, yün ve kenevir üretimi bakımından da önde gelen ülkeler arasında yer almaktadır Savaştan önce yok denebilecek kadar az olan (kereste, dokumacılık, Pernik maden kömürlerinin işletilmesi, gülyağcılığı) sanayi, günümüzde ülke ekonomisinde başlıca yeri tutmaktadır (tarımda % 28, hizmetler kesiminde % 32'ye karşılık, nüfusun % 40'ı)

Maden kömürü yataklarının pek büyük olmamasına (yılda 300 000 tondan az) karşılık, linyit yataklarından (Meriç havzası), 30 milyon ton elde edilir Bu termik santrallar, büyük dağ barajları (Rodoplar'da Arda ırmağı düzenlemesi) ve Tuna kıyısında Kozloduy'da bir nükleer santral, 35 TW saat enerji sağlamakta, Tuna'nın Somovit önünde düzenlenmesinin buna 4 TW saat eklemesi beklenmektedir Plevne'deki bir petrol rafinerisi Dolni Dıbnik'te ve Gigen'de çıkarılan petrolü, Rusçuk, Kameno-Burgaz ve Burgaz'daki üç rafineri de Rusya'dan alınan petrolü işlerler: yağ, sentetik dokuma, plastik madde, kauçuk Sredna Gora'da ve Rodoplar'da bol maden bulunması sayesinde Bulgaristan, Avrupa'nın başlıca kurşun (100 000 ton, Kırcali), molibden (140 ton), bakır (70 000 ton, Pirdop), çinko (100 000 ton, Kırcali) üreticileri arasındadır Ülkede ayrıca demir (800 000 ton metal), piritler, amyant, manganez, gümüş, boksit, uranyum, tuz ve fosfatlar üretilir Biri Pernik'te (kömür), öteki Kremikovtsi'de (demir) olmak üzere, iki metalürji kombinası Sofya çevresinde yer alır Meriç kıyısında Dimitrovgrad'da (süper fosfatlar, çimento) ve Varna'nın gerisinde Reka Devnya'da(soda, klorürler, çimento) iki kimyasal kombina kurulmuştur

Bulgaristan'da elektrikli makineler sanayisi (Comecon'un çamaşır makinesi ve Manufehh'un aygıtlarının yarısından çoğu, televizyon, akümülatör yapımı, Varna tersaneleri), konserve ve meyve suyu sanayileri (Kriçim tesisleri), tütün işletmeciliği ve sigara yapımı, kereste ve selüloz sanayileri (ülkenin üçte biri ormanlarla kaplıdır), dokuma sanayisi (Sofya, Filibe, Gabrovo kombinaları), eczacılık ürünleri sanayisi gelişmiştir Yılda % 10 oranında bir büyüme hızıyla, 1939'da ulusal gelirin ancak % 22'sini karşılayan sanayi, günümüzde % 78'ini sağlamaktadır Sanayi üretimi göstergesi (endisi), 1970-1978 arasında 100'den 187'ye yükselmiştir Gözlenen hafif duraklamanın nedeni, on beş yıldır doğum oranının oldukça düşük olmasına (°/oo 16) ve yılda ancak 50 000 kişi kadar doğal artış sağlamasına bağlı olan işçi sıkıntısıdır

Turizmin de Bulgaristan'a büyük katkısı vardır Tarihsel geçmişi zengin olan ülkede, ağırlama biçimleri çeşitlendirilmektedir En ilgi çekici tesisler, Karadeniz kıyısındaki plaj kentlerindedir: Albena, Zlatni Pyasıtsi (Altınkum), Drujba (Dostluk), Slinçev Bryag (Güneş kıyısı) Ama kış sporları için donatılmış dağ sayfiyeleri de Vitoşa (Aleko), Rila (Borovets-Malyovitsa) ve Rodoplar'ı (Pamporovo) canlandırmıştır İki yüz kaplıca işletilmekte (Hiyarsa, Velingrad, Köstendil), Eski Filibe, Veliko Tırnova, Nesebır gibi müzekentler, Rila manastırı gibi anıtlarıyla, turizme katkıda bulunmaktadır 1960'ta 200 000'e yakın yabancı turistin geldiği "Sosyalist ülkelerin İsviçre'si" Bulgaristan'ı, 1979'da 5 milyonu aşkın turist ziyaret etmiştir

Harcanan çabalar ürünlerini bol bol vermiştir Bulgaristan, enerji gereksiniminin ancak üçte birini karşılamaktadır, ama, dışalımda akaryakıt, kömür, kok kömürü, sanayi donanımının, dışsatımdaysa tütün, sigara, meyve, konserve, demir-dışı metaller, makine, kumaş ve ilacın ağır bastığı dış ticareti dengededir Bölgesel açıdan, başkentin büyümesinin (nüfusun % 10'u) önlenmesi, sulanan alanların genişletilmesi, sanayinin ve bütün ülkeyi kapsayan hizmetlerin (okullar, bankalar) kurulması, kentleşmenin gelişmesi (1939'daki % 18'e karşılık, °/o 60 oranında kentli, yeni kurulan Dimitrovgrad, Reka Devnya, Kremikovtsi, Nova Vraca kentleri) Bulgaristan'da uyumlu bir ekonomik siyasetin başarısını ortaya koymaktadır
2004 itibari ile NATO üyesi olan Bulgaristan 01 Ocak 2007'de de AB'nin tam üyesi olmuştur

__________________