Şengül Şirin
|
Hindistan-tarihi-ekonomisi-sömürgeleştirilmesi-bağımsızlığı
HİNDİSTAN, Çin'den sonra dünyanın en kalabalık ülkesidir Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Bhutan ile Nepal devletleri Hindistan Yarımadası'ndadır Üçgen biçimindeki bu kara parçası kuzeyde Himalaya Dağları'ndan güneyde Komorin Burnu'na kadar 3000 km uzunluğundadır Dağların kuzeyinde, Çin'e bağlı bir eyalet olan Tibet yer alır Hindistan Yarımadası'nın batısında Afganistan ve İran, doğusunda Birmanya bulunmaktadır Yarımadanın Hint Okyanusu'na giren bölümünün batısı Umman Denizi, doğusu ise Bengal Körfezi ile çevrilidir En güney ucunda Sri Lanka (Seylan) Adası vardır
HİNDİSTAN'A İLİŞKİN BİLGİLER
RESMİ ADI: Hindistan Cumhuriyeti
YÖNETİM BİÇİMİ: Çok partili, iki meclisli federal cumhuriyet
YÜZÖLÇÜMÜ: 3 165596 km2 NÜFUS (1992): 889700000
BAŞKENT: Yeni Delhi
BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1991): Bombay (9 909547), Delhi (7174755), Kalküta (4388262), Madras (3795028), Haydarabat (3005496), Ah-metabat (2872865), Bangalor (2650659), Kanpur (1958282), Nagpur (1622225), Luknov (1592010), Puna (1559558)
DOĞAL YAPI: Ülkenin büyük bir bölümünü Ganj Irmağı ve kollarının suladığı geniş bir ova kaplar Güneyde, 600-700 metre yükseklikteki Dekkan Yaylası yer alır Kuzey ve kuzeydoğu sınırında Himalaya Dağları yükselir
BAŞLICA ÜRÜNLER: Buğday, arpa, mısır, darı, pirinç, şeker, patates, yerfıstığı, çiğit, çay, tütün, pamuk ipliği, jüt, kereste, kömür, demir, manganez, bakır
BAŞLICA SANAYİLER: Pamuk, jüt ve ipek dokumacılığı, şeker, mühendislik, demir-çelik
DIŞARIYA SATILAN ÖNEMLİ ÜRÜNLER: Dokuma ürünleri, çay, ham jüt ve pamuk, deri, manganez ve demir, fındık, çuval ve çantalar
EĞİTİM: Tüm eyaletlerde eğitim zorunludur Okuma yazma oranı yüzde 40'tır
Hindistan İngiliz Uluslar Topluluğu'na bağlı bir cumhuriyettir Tarihin en eski ülkelerinden biri olmakla birlikte çok genç bir devlettir Kültürü ve gelenekleri 4000 yıl öncesine dayanır, oysa bağımsızlığını ancak 1947'de kazanabilmiş ve devlet olabilmiştir Yüzölçümü bakımından dünyanın yedinci büyük ülkesidir
1947'ye kadar Pakistan ve Hindistan tek bir ülkeydi Hindu çoğunluk ile Müslüman azınlık arasındaki dinsel anlaşmazlıklar, iki ayrı ülkenin ortaya çıkmasına yol açtı Bu ayrılma Hindistan'ın İngiltere'den bağımsızlığını kazandığı tarihte gerçekleşti Hindistan'ın Müslüman bölgeleri Pakistan'a bağlandı
Bağımsızlıktan önce Hindistan'ın 500 yerel hükümeti doğrudan doğruya İngiltere tarafından yönetiliyordu 1947'den sonra Keşmir'in dışındaki bütün eyaletler Hindistan ya da Pakistan'a bağlandı (bak Keşmir)
Ülke nüfusunun yarıdan fazlası kuzeydoğu Hindistan'da yer alan Ganj ve Brahmaputra ırmaklarının deltasında yaşar Hindistan başlıca üç bölüme ayrılır: Kuzeyde, Himalaya-lar'ın etekleri ve bazı tepeleri yer alır Ondan sonra İndus, Ganj ve Brahmaputra'nın suladığı geniş ovalar gelir Üçüncü bölüm ise güneydeki yaylalardır
Himalayalar Dünyanın en yüksek dağları olan Himalayalar Hindistan'ın kuzey sınırında büyük bir yay çizer {bak Hİmalaya DağlaRl) Daha alçak sıraları kuzeybatıdan güneye doğru uzanarak Umman Denizi'ne kavuşur Kuzeydoğuda ise Bengal Körfezi'ne varır Dağlar geçit vermediği için komşu ülkelere karayoluyla varmak çok zordur Arada geçitler varsa da, bunlardan bazıları Alpler'den daha yüksektir ve yalnızca yazları geçilebilir Buna karşın Hindistan ile Tibet arasında yüzyıllardır ticaret yapılmaktadır Mallar genellikle katır ve sığır, bazen de koyun sırtında taşınır Kuzeybatı Hindistan ile Pakistan arasındaki geçitler ise ulaşıma daha elverişlidir Yüzyıllar önce, Büyük İskender başta olmak üzere, istilacılar hep bu yoldan Hindistan'a saldırmışlardır
Bu dağlık yörede halk yiyeceğini kendi yetiştirir Dışarıya en çok satılan ürün çaydır Kuzeydoğuda, Darciling'de ve Assam'da çok nitelikli çay üretilir Ormanlar kereste için yetiştirilir
İndus, Ganj ve Brahmaputra Ovaları Hindistan'ın kuzeyindeki ve Pakistan'daki büyük ovalar doğuda Bengal Körfezi'nden, batıda Umman Denizi'ne kadar yayılır Himalayalar'ın eriyen karlarından oluşan dereler, büyük ırmaklara dönüşerek ovaları sular Bu ırmaklar ovalarda yaşayan milyonlarca köylü ve çiftçi için yaşamsal önem taşır, çünkü yağmur yok denecek kadar az düşer
Irmaklar başlıca üç gruba ayrılır:
Batıda Jhelum, Çinap, Ravi, Beas ve Satleç gibi kollarıyla İndus bulunmaktadır Beş kolun birden aktığı yere "beş ırmak diyarı" anlamına gelen Pencap denir 1960'ta Hindistan ile Pakistan İndus ve kollarının sularından ortaklaşa yararlanmak için bir anlaşma yaptılar Hindistan dünyanın en büyük barajlarına sahiptir Ayrıca yaygın bir sulama şebekesi bulunmaktadır Barajlarda toplanan sular, kanallarla tarlalara taşınır Büyük Mangla, Sukkur, Tarbela ve Çeruthoni en önemli barajlarıdır İndus vadisindeki ovalarda buğday, darı ve pamuk yetiştirilir Büyükbaş hayvanlar ve koyun beslenir (bak İNDUS Irmaği) Ganj, Hindistan'ın ikinci büyük ırmağıdır Kollarıyla birlikte Himalayalar'dan doğar Ayrıca güneydeki yaylalardan çıkan kollarla da birleşir Yukarı Ganj'ın geçtiği topraklar İndus vadisindeki gibi kanallarla sulanır Çünkü burada da yağış azdır Vadinin aşağı kesiminde her yıl bir kuru, bir de yağışlı mevsime rastlanır Yağışlı mevsime muson rüzgârları neden olmaktadır (bak Muson) Muson rüzgârlarının getirdiği bol yağış pirinç, şekerkamışı ve jüt için çok elverişlidir Büyük ovaları sulayan ırmakların en doğuda kalanı Bengal Körfezi'ne dökülen Brahmaputra'dır
Tibet Yaylası'ndan çıkan Brahmaputra'ya orada Can-Po denir Aşağı Brahmaputra vadisinde iklim ve yetişen ürünler Aşağı Ganj' dakinin aynıdır Her iki ırmak da denize dökülürken sayısız kola ayrılır (bak BRAHMAPUTRA)
Güney Yaylalar Tümü yüksek olan bu yaylalar, ovaların bitiminden, yarımadanın ucuna kadar üçgen biçiminde uzanır Kuzeyde yaylalar Vindiya Dağları ile başlar; doğuda ve batıdaki yükseltiler Doğu Gatları ve Batı Gatları adını alır (Gat merdiven demektir) Batı Gatları doğudan daha sarp ve yüksektir Yayla bu yüzden doğuya doğru eğimlidir ve ırmaklar batıdan doğuya doğru akar Goda-vari, Krişna ve Koveri ırmakları batı kıyısından çıkmalarına karşın, yaylayı ortadan keserek doğuda denize dökülürler
Yaylanın güneyinde Nilgiri Sıradağları yer alır Güney Hindistan'ın başlıca ürünleri kahve, çay, kauçuk, pirinç, darı, biber, baharat, portakal, guava (jöle yapılan sarı etli bir meyve), hindistancevizi ve mangodur Ormanlık dağlarda tikağacı, Hint ağacı (mobilya yapımında kullanılan sert odunlu bir ağaç), abanoz ve bambu vardır Dekkan'ın kuzeyinde pamuk, güneydeki tepelerin eteklerinde kahve, çay ve kauçuk yetişir En bereketli pirinç tarlaları doğu kıyılarındadır Öteki yerlerde başlıca besin darıdır Meyvenin en bol olduğu yer orta kesimlerdir Çok yağmur yağmamasına karşın ırmaklar sayesinde sulama yapılabilmektedir
Hindistan'da pek çok yabanıl hayvan yaşar Himalayalar'ın eteklerinde ve Ganj deltasında kaplanlara rastlanır Pars, kurt, yaban domuzundan başka, sayıları birkaç yüzü geçmeyen aslan vardır Bu aslanlar Gucerat eyaletinin Gir Ormanı'nda koruma altında yaşamaktadır Himalayalar'ın eteklerinde ve yaylanın ıssız kesimlerinde yaşayan filler ev-cilleştirilerek iş gördürülür Öbür yabanıl hayvanlar Kuzey Amerika'dakinden daha küçük olan kara ayı, çakal, yaban köpeği, çizgili sırtlan, yabankeçisi, yaban öküzü ve çeşitli geyiklerdir Öyle çok maymun vardır ki, bunlar her yıl tonlarca yiyeceği silip süpür-dükleri için insanların başının derdidir Sıtma taşıyan sivrisinekler de her yıl 1 milyon insanın ölümüne neden olur Hindistan'da yılan oynatıcılarının gösteri hayvanı olarak kullandığı zehirli yılanların en korkuncu kobralar ile engereklerdir
İndira Gandhi'nin Ekim 1'984'te öldürülmesi üzerine başbakanlığa oğlu Raciv Gandhi getirildi
Pencap ve Assam'daki bölgesel sorunları yatıştırıcı bir politika izleyen Raciv Gandhi, Hindistan'ın bağlantısızlık konumunu da güçlendirmeye çalıştı Kongre Partisi (İ) 1989'da yapılan genel seçimlerde çoğunluğu sağlayamayınca Raciv Gandhi görevden ayrıldı Yerine, Canata Partisi'nin lideri Vişvanath Pra-tab Singh geçti
1990 Hindistan için bir gerilim ve kargaşa yılı oldu Militan Hindular'in Uttar Pradeş eyaletindeki Ayodhya'da, Hint-Türk hükümdarı Babür'ün yaptırdığı Babri Camisi'ni yıktırıp yerine bir tapınak yaptırmak istemesi üzerine büyük olaylar yaşandı Hindular'la Müslümanlar arasındaki uzlaştırma çabaları sonuç vermedi Yalnızca Ayodhya'da bir hafta içinde 30 kişi öldürüldü Gözaltına alınanların sayısı 100 bini aştı Karışıklıklar Bangladeş'e bile sıçradı
Bu olayların da etkisiyle Singh Hükümeti düştü, yeni hükümeti Çandra Shekhar kurdu Hükümet Raciv Gandhi'yi Yeni Delhi'deki evinde göz hapsine alınca Kongre Partisi (İ) hükümetten desteğini çekti Bunun üzerine Başbakan Shekhar Mart 1991'de istifa etti Ardından, cumhurbaşkanı Halk Meclisi'ni dağıtarak genel seçimlere gidilmesi kararını aldı Seçimlerin mayısta yapılması kararlaştırıldı Seçim kampanyası sırasında Raciv Gandhi öldürülünce seçimler hazirana ertelendi Seçimlerde hiçbir parti tek başına çoğunluğu sağlayamadı Ama Raciv Gandhi' nin Kongre Partisi (İ) seçimlerden birinci parti olarak çıktı Sonia Gandhi'nin görev kabul etmemesi üzerine parti başkanlığına seçilmiş olan P V Narasimha Rao'nun kurduğu hükümet Temmuz 1991'de güvenoyu aldı
Pencap ve Assam ile Cemmu ve Keşmir'deki militan ayrılıkçı grupların şiddet eylemleri son yıllarda artarak sürdü Aralık 1992'de Hindular'la Müslümanlar arasındaki Çatışmalar yeniden alevlendi Ayodhya'daki tarihi caminin Hindular'ca yıkılması üzerine başlayan ve hızla yayılan çatışmaların ilk beş gününde ölü sayısı 1000'i aştı Çatışmalar kısa zamanda Bangladeş, Pakistan ve hatta İngiltere'ye sıçradı 1993 yılına girildiğinde olaylar hâlâ durmamıştı
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|