Zaman Nedir?

Zaman Nedir?



Her gün ve her an yaşadığımız, ama üzerinde fazlaca düşünmediğimiz, hatta tam olarak ne olduğunu pek bilmediğimiz bir olgudur Sir Isaac Newton zamanı, "ileriye doğru düzenli biçimde akan şey" olarak tanımlamıştı; ama, "şey" denenin ne olduğunu basitçe açıklamanın pek olanağı yoktur Zaman, yaşanan bir olgudur; gece ve gündüzün yinelenmesi, mevsimlerin değişmesi ya da saatin akrep ve yelkovanının hareketiyle zamanın akıp gittiğinin farkına varırız Bütün bu sonuçları görür ve sonra da zaman geçiyor deriz Ama belki de biz zamanın içinden geçiyor ya da sonsuz "zaman çizgisi" gibi bir şey boyunca ilerleyip gidiyoruzdur Gündüz ve geceler sonsuza kadar yinelenip gider, mevsim değişimleri sonsuza kadar sürer; ama biz yaşlanır, sonunda bütün canlılar gibi ölür, zamanı da etkileriyle birlikte, biz doğmadan önce nasılsa tam öyle geride bırakır gideriz

Yaşlandığımız için zamanın ilerlediğini ya da ileriye doğru hareket ettiğini düşünürüz Doğrultu hep ileriye doğrudur, asla geriye doğru değil Yaşadığımız şu an şimdiki za-mari'âu Bütün evren tarihi de kapsamak üzere, şimdiye kadar olan bütün olaylar geçmişte, geçmiş zaman'da kalmıştır; şimdiden sonrası ise gelecek zaman'dır Geçmişte neler olduğunu bilebilir ya da keşfedebiliriz; ama, bazıları aksini ileri sürseler bile, gelecekte ne olacağını bilemeyiz

Zamanın akış "hızının" hemen hemen sabit olduğunu gösterebilir ve bu hızı ölçebiliriz Ama zamanın geçişinin farkına varmamız ya da bizim için zamanın geçiş hızı çoğu kez o sırada neler hissettiğimize bağlıdır Biz eğle-niyorken uçar gibi geçen zaman, canımız sıkkınken yavaşlar

Günümüz bilim adamlan zamanı "uzay-zaman süreminin" bir parçası olarak görürler Başka bir deyişle, uzay ve zamanı aynı bütünün parçalan olarak düşünürler Albert Ein-stein geliştirdiği görelilik kuramlarında evrenin dörtboyutlu olduğunu öne sürdü (bak Einstein, ALBERT) Bu boyutlardan üçü uzayın boyutlarıdır: Uzunluk, genişlik ve derinlik Dördüncü boyut ise zamandır Ama, hızı ışık hızına yakın bir uzay gemisiyle yol alıyor olsaydınız ve arkadaşınız da gene buna yakın hızda bir başka uzay gemisiyle yol alıyor olsaydı, zamanın geçiş hızı siz ve arkadaşınız için aynı olmazdı Einstein bunun niçin böyle olduğunu açıklamıştır; ama onun bu konuyla ilgili akıl yürütme yolu ve matematiği kolay anlaşılamayacak kadar karmaşıktır GÖRELİLİK KURAMI maddesinde buna ilişkin daha fazla bilgi bulabilirsiniz

__________________