Yağmurun Oluşması

Yağmurun Oluşması

Hava her zaman belirli bir miktar su buharı içerir ve eğer hava yeterince soğuksa, su buharının bir bölümü yoğunlaşarak su damlacıkları haline dönüşür Damlacıklar havadaki toz tanecikleri üzerinde oluşabilir Başlangıçta çok küçük olan damlacıklar, havanın soğuması sürerse giderek büyür ve düşmeye başlar Çapları milimetrenin yaklaşık beşte biri kadar olan damlacıklar saniyede yaklaşık 1 metrelik bir hızla düşebilirler

Şiddetli tropik sağanaklarda damlacık çapı birkaç milimetre olabilir Bir hava kütlesi üç biçimde soğuyup yoğunlaşabilir Birincisi, hava kütlesi kendisinden daha soğuk bir kara parçası üzerinden geçerken soğuyabilir; bunun sonucunda oluşan yoğunlaşma genellikle çiy ya da kırağı biçiminde görünür (bak ÇİY, KIRAĞi VE Don) İkincisi, hava daha düşük sıcaklıktaki başka bir hava kütlesiyle karışabilir ve sonuçta sis ya da bulut oluşabilir (bak Sis) Üçüncü olarak, hava kütlesi yükselerek soğur ve yoğunlaşır; bulutların ve yağmurun temel nedeni budur Yükseldikçe atmosfer basıncı azalan haya kütlesi giderek genleşir Bu durum kütlenin soğumasına neden olur

Böylece, hava daha az nem tutabilir hale gelir; fazla nem buluta dönüşür ve sonuçta yağmur ya da kar biçiminde yere düşer Güneşin yeryüzünü ısıtması sonucunda hava yükselmeye başlayabilir ve sonuçta boran ve muson yağmurları oluşabilir (bak MUSON; ŞİMŞEK VE GÖK GÜRÜLTÜSÜ) Sıcak bir hava kütlesi soğuk bir hava kütlesinin üzerine çıktığında da yoğunlaşma olur ve bunun sonucunda da siklon yağmurları oluşur (bak Hava Durumu) Hava, tepelerin ya da sıradağların üzerine yükselmek zorunda kaldığı zaman da benzer bir durum doğar ve bunun ardından dağ yağmurları gelir

Çoğu yağmur bu üç nedene birden dayanır; ama genellikle bunlardan biri öbürlerine göre daha önemli bir rol oynar Yağan yağmur miktarı başka etkenlere de bağlıdır Üzerinden fazlaca nemli hava geçmeyen alanlar doğal olarak kurak olur Denizlerin üzerinde uzun yol alan hava kütleleri genellikle karaların üstünden geçen hava kütlelerine göre daha çok yağmur taşır Kutuplara doğru, yani daha yüksek enlemlere doğru ilerleyen hava kütleleri, soğuk bölgelerden sıcak bölgelere doğru gelen hava kütlelerine oranla daha çok su buharı tutar ve daha çok yağmur getirir

Kutup bölgelerindeki yağış temel olarak kar biçiminde dökülür; yağış mik tan ise genellikle yılda 250 milimetrenin altındadır Dağların üzerinde yol alan hava kütleleri daha kuru ve sıcaktır Bazı çöllerin sıradağların ı azgâraltı kesiminde (rüzgâr alan yamacın arka tarafı) bulunmasının nedeni budur Avustralya'nın en çok yağış alan yerleri kıtanın kıyı kesimleridir; iç kesimlerdeki yıllık yağış miktarı ise 250 milimetrenin altındadır Herhangi bir alan üzerindeki hava akış doğrultusu yıl boyunca değişebilir ve bu da bazı mevsimlerin kurak, bazılarının ise yağışlı geçmesine neden olabilir

Ekvator kuşağı ve büyük, kızgın çöller dışında kalan tropik alanların çoğu yazın yağmur alır Bu yağmurlar genellikle boranlar biçiminde gelişir Hindistan'da ve Asya'nın güneydoğusunda yazın içerilere doğru büyük bir nemli hava akışı vardır ve buna muson denir Bu tropik bölgelerde soğuk mevsim kurak geçer Öte yandan ekvator kuşağı bütün yıl yoğun yağış alır İngiltere ve Yeni Zelanda gibi, orta enlemlerde yer alan ülkelerde ve kıtaların batı kıyılarında kalan yerlerde kurak mevsim yoktur Benzer konumlarda bulunan, ama ekvatora biraz daha yakın bazı yerlerde Akdeniz iklimi egemendir; bu iklimde kışlar daha yağışb geçer Akdeniz ikliminin egemen olduğu bölgeler, Akdeniz ülkelerinin yanı sıra ABD de California, Şili'nin orta kesimleri ve Afrika ile Avustralya'nın güneybatı kesimleridir Yağış miktarı, plüviyometre ya da yağış ölçer denen aygıtla milimetre olarak ölçülür

Meteorologlar yağışölçerle yağmurun yanı sıra dolu, kar, çiy ve kırağı gibi bütün yoğunlaşma ya da yağış biçimlerinin miktarını ölçebilirler Dolu ya da kar gibi katı yağışlar, ölçülmeden önce suya dönüştürülür (bak Meteoroloji) Dünyanın en çok yağış alan yeri Hindistan'ın Assam eyaletindeki Çerrapunci'dir Burada yıllık ortalama yağış 10820 mm düzeyindedir ve bunun büyük bölümü nisandan eylüle kadar süren yaz musonu sırasında düşer Dünyanın en kurak yeri ise Şili'nin kuzeyindeki Atacama Çölü'dür; burada yüzyıllardır herhangi bir ölçülebilir yağış görülmemiştir

__________________