Cevap : Padişahlarımız/ Yavuz Sultan Selim

**Şengül Şirin** · 02-15-2010

Osmanlı Devleti'nin dokuzuncu padişahı olan(1470-1520) Yavuz Sultan Selim, babası II

Bayezid'in şehzadeliği sırasında, sancakbeyi olduğu Amasya'da doğdu

Annesi Dulkadıroğulları Beyi Alaü'd-Devle'nin kızı Ayşe Harun'dur

Yavuz'un çocukluğu Amasya'da geçti

Özel öğrenim gördü

Babası 1481'de Fatih Sultan Mehmed'in ölümü üzerine tahta çıkınca Yavuz da Osmanlı yönetim geleneğine uygun olarak Trabzon sancakbeyligine atandı

Yavuz sancakbeyi olduğunda Trabzon Osmanlı Devleti'nin doğu sınırına yakın bir yerdeydi ve Akkoyunlular'ın tehditi altındaydı

Maraş-Malatya yöresinde egemen olan Dulkadıroğulları da Memlûklar tarafından Osmanlılar'a karşı sürekli kışkırtılıyordu

Yavuz şehzadeliğinin ilk 20 yılında bu iki komşu devletin durumunu yakından izledi

Sorunu savaş yoluyla çözmesi için babasına başvurduysa da, barışçı bir padişah olan II

Bayezid buna yanaşmadı

Ama 1503'te Akkoyunlular yıkılıp Safevi egemenliği başlayınca durum değişti

Safeviler'in Anadolu'da giriştikleri Şii propagandası Yavuz'u kaygılandırıyordu

II

Bayezid ise oğlunun uyarılarını pek ciddiye almıyordu

Bunun üzerine Yavuz tahtı ele geçirme hazırlıklarına başladı

İlk olarak oğlu Süleyman'ı (daha sonra Kanuni Sultan Süleyman), İstanbul'a yakınlığı dolayısıyla Bolu sancakbeyi yapmayı başardı (1509)

Ama ağabeyi Şehzade Ahmed buna karşı çıkınca Süleyman kısa bir süre sonra Kırım'daki Kefe sancakbeyliğine gönderildi

Yavuz, II

Bayezid'in tahtı Şehzade Ahmed'e bırakmak istediğini, Sadrazam Hadım Ali Paşa'nın da bunu desteklediğini öğrenince, 1510'da Kefe'ye giderek kayınbabası olan Kırım Hanı I

Mengli Giray'dan destek istedi

Mart 1511'de Kırım askerleriyle Rumeli'ye geçen Yavuz, Edirne'ye doğru ilerlemeye başladı

Devlet adamlarının araya girmesiyle çatışma önlendi ve Yavuz'a Semendire san-cakbeyliği verildi

Kısa bir süre sonra Anadolu'da Şahkulu Baba Tekeli ayaklanmasının çıkması ve kardeşi Korkud'un da tahtı ele geçirmek amacıyla Manisa'da harekete geçmesi üzerine, Yavuz yeniden Edirne'ye yürüdü

Çorlu'ya kadar ilerleyen Yavuz'un birlikleri burada II

Bayezid'in ordusuna yenilince Yavuz Kırım'a kaçmak zorunda kaldı

Bu durumda Şehzade Ahmed ile Şehzade Kor-kud hemen harekete geçtiler

Amasya sancakbeyi olan Şehzade Ahmed Adapazarı'na kadar geldiyse de, İstanbul'daki yeniçerilerin Yavuz yanlısı olduğunu öğrenince geri çekilmek zorunda kaldı

Şehzade Ahmed'den çekinen Korkud ise İstanbul'a giderek yeniçerilerin desteğini kazanmaya çalıştı

Bu arada Kırım'da daha güçlü bir ordu toplayan Yavuz, Ocak 1512'de Tuna Irmağı'nı geçerek İstanbul'a yöneldi

19 Nisan'da İstanbul'a varan Yavuz yeniçerilerin coşkun gösterileriyle karşılandı ve II

Bayezid 24 Nisan'da tahtı ona bıraktı

Yavuz Sultan Selim bu biçimde tahta çıkmış tek Osmanlı padişahıdır

Yavuz'un padişah olmasıyla taht kavgası yeni bir aşamaya girdi

Yavuz'un padişahlığını kabul eden Korkud yeniden Manisa sancakbeyliğine gönderildi

Şehzade Ahmed ise Konya'yı merkez edinmiş, Orta Anadolu'yu denetimi altına almıştı

Yavuz sorunun gittikçe büyüdüğünü görerek hemen harekete geçti

Mart 1513'te padişahlıkta gözü olduğu iddiasıyla Korkud'u idam ettirdi

Nisan 1513'te Bursa yakınlarındaki Yenişehir Ovasında yapılan savaşta da Şehzade Ahmed'i yenilgiye uğrattı

Kaçmaya çalışan Ahmed savaş alanında öldürüldü

Böylece tahta tek başına egemen olan Yavuz, Osmanlı Devleti'nin batıdaki sınır komşularıyla ve denizlerdeki rakibi Venedik' le barış antlaşmalarını yenileyerek şehzadeliğinden beri üzerinde önemle durduğu Safevi sorununu çözmeye yöneldi

Safeviler güneydeki Memlûklar için de tehlike oluşturuyorlardı

Yavuz Memlûklarla da anlaşarak 1514'te Çaldıran seferini başlattı (bak

ÇALDIRAN Savaşi)

Bu sefer sonunda Memlûklar'ın Anadolu'daki bir uzantısı durumunda olan Dulkadıroğulları'nın Osmanlı denetimi altına girmesi Osmanlı-Memlûk ilişkilerini sertleş-tirdi

Yavuz Safeviler'den sonra Memlûklar'ı da yenerek güney sınırlarını güvenceye almak istiyordu

Bu amaçla 1516'da Memlûklar'ın üzerine büyük bir sefere çıktı

Osmanlı ordusu 24 Ağustos 1516'da Halep'in kuzeyindeki Mercidabık'ta Memlûk ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı

Memlûk Sultanı Kansu Gavri de savaş alanında öldü

Suriye ve Filistin'i ele geçiren Yavuz Kudüs'ü de aldıktan sonra Mısır'a yöneldi

Yeni Memlûk Sultanı Tumanbay Osmanlı ordusunu Kahire yakınlarındaki Ridaniye'de karşıladı

Osmanlı ordusu Memlûklar'ın hendeklerle çevirdiği, toplarla güçlendirdiği bu savaş alanını arkadan çevirerek şaşkınlık yarattı ve 22 Ocak 1517'deki Ridaniye Savaşı Osmanlı ordusunun zaferiyle sonuçlarıdı

Kahirejye giren Yavuz Memlûk Sultanı Tumanbay'ı idam ettirdi

Böylece Memlûk saltanatına son veren Yavuz Mısır'ı imtiyazlı (ayrıcalıklı) eyalet yaparak Osmanlı Devleti'ne bağladı

Yavuz' un Mısır seferinin önemli bir sonucu da Kahire'de yaşayan Abbasi Halifesi III

Müte-vekkil'i İstanbul'a götürerek halifeliği ve kutsal emanetleri devralmasıdır (bak

HALİFELİK)

Yavuz 1518'de İstanbul'a döndükten sonra daha çok iç sorunlarla uğraştı

İlki 1519'da baş gösteren Celali Ayaklanması'nı bastırmaya çalıştı

Donanmanın güçlendirilmesine önem verdi

Bu hazırlığın İstanbul-İskenderiye yolunun güvenliğini sağlamak için yapıldığı söylenir

Bu arada uzun süre Edirne'de kalmasının ve Anadolu'dan yeni asker toplamasının da bu kez Avrupa'ya yönelik bir seferin hazırlığıyla ilişkili olduğu sanılmaktadır

Ama Yavuz bunu gerçekleşti-remeden hastalandı ve İstanbul'dan Edirne' ye giderken Çorlu yakınlarında öldü

Ölümü Manisa sancakbeyi olan oğlu Süleyman (Kanuni Sultan Süleyman) İstanbul'a gelinceye kadar gizlendi

Kısa süren hükümdarlığı seferlerle dolu geçen Yavuz Sultan Selim Osmanlı Devleti'nin doğu ve güney sınırlarını Anadolu'nun ötesine taşımıştır

Mısır'ı ele geçirmesi de Osman-lılar'a Kızıldeniz yoluyla Hint Okyanusu'na açılma olanağı sağlamış ve Baharat Yolu denetim altına alınmıştır

Yavuz Sultan Selim' in Selimi mahlasıyla yazdığı Farsça şiirleri bir Divan'da toplanmıştır

02-15-2010	#3
Şengül Şirin	Cevap : Padişahlarımız/ Yavuz Sultan Selim Osmanlı Devleti'nin dokuzuncu padişahı olan(1470-1520) Yavuz Sultan Selim, babası II Bayezid'in şehzadeliği sırasında, sancakbeyi olduğu Amasya'da doğdu Annesi Dulkadıroğulları Beyi Alaü'd-Devle'nin kızı Ayşe Harun'dur Yavuz'un çocukluğu Amasya'da geçti Özel öğrenim gördü Babası 1481'de Fatih Sultan Mehmed'in ölümü üzerine tahta çıkınca Yavuz da Osmanlı yönetim geleneğine uygun olarak Trabzon sancakbeyligine atandı Yavuz sancakbeyi olduğunda Trabzon Osmanlı Devleti'nin doğu sınırına yakın bir yerdeydi ve Akkoyunlular'ın tehditi altındaydı Maraş-Malatya yöresinde egemen olan Dulkadıroğulları da Memlûklar tarafından Osmanlılar'a karşı sürekli kışkırtılıyordu Yavuz şehzadeliğinin ilk 20 yılında bu iki komşu devletin durumunu yakından izledi Sorunu savaş yoluyla çözmesi için babasına başvurduysa da, barışçı bir padişah olan II Bayezid buna yanaşmadı Ama 1503'te Akkoyunlular yıkılıp Safevi egemenliği başlayınca durum değişti Safeviler'in Anadolu'da giriştikleri Şii propagandası Yavuz'u kaygılandırıyordu II Bayezid ise oğlunun uyarılarını pek ciddiye almıyordu Bunun üzerine Yavuz tahtı ele geçirme hazırlıklarına başladı İlk olarak oğlu Süleyman'ı (daha sonra Kanuni Sultan Süleyman), İstanbul'a yakınlığı dolayısıyla Bolu sancakbeyi yapmayı başardı (1509) Ama ağabeyi Şehzade Ahmed buna karşı çıkınca Süleyman kısa bir süre sonra Kırım'daki Kefe sancakbeyliğine gönderildi Yavuz, II Bayezid'in tahtı Şehzade Ahmed'e bırakmak istediğini, Sadrazam Hadım Ali Paşa'nın da bunu desteklediğini öğrenince, 1510'da Kefe'ye giderek kayınbabası olan Kırım Hanı I Mengli Giray'dan destek istedi Mart 1511'de Kırım askerleriyle Rumeli'ye geçen Yavuz, Edirne'ye doğru ilerlemeye başladı Devlet adamlarının araya girmesiyle çatışma önlendi ve Yavuz'a Semendire san-cakbeyliği verildi Kısa bir süre sonra Anadolu'da Şahkulu Baba Tekeli ayaklanmasının çıkması ve kardeşi Korkud'un da tahtı ele geçirmek amacıyla Manisa'da harekete geçmesi üzerine, Yavuz yeniden Edirne'ye yürüdü Çorlu'ya kadar ilerleyen Yavuz'un birlikleri burada II Bayezid'in ordusuna yenilince Yavuz Kırım'a kaçmak zorunda kaldı Bu durumda Şehzade Ahmed ile Şehzade Kor-kud hemen harekete geçtiler Amasya sancakbeyi olan Şehzade Ahmed Adapazarı'na kadar geldiyse de, İstanbul'daki yeniçerilerin Yavuz yanlısı olduğunu öğrenince geri çekilmek zorunda kaldı Şehzade Ahmed'den çekinen Korkud ise İstanbul'a giderek yeniçerilerin desteğini kazanmaya çalıştı Bu arada Kırım'da daha güçlü bir ordu toplayan Yavuz, Ocak 1512'de Tuna Irmağı'nı geçerek İstanbul'a yöneldi 19 Nisan'da İstanbul'a varan Yavuz yeniçerilerin coşkun gösterileriyle karşılandı ve II Bayezid 24 Nisan'da tahtı ona bıraktı Yavuz Sultan Selim bu biçimde tahta çıkmış tek Osmanlı padişahıdır Yavuz'un padişah olmasıyla taht kavgası yeni bir aşamaya girdi Yavuz'un padişahlığını kabul eden Korkud yeniden Manisa sancakbeyliğine gönderildi Şehzade Ahmed ise Konya'yı merkez edinmiş, Orta Anadolu'yu denetimi altına almıştı Yavuz sorunun gittikçe büyüdüğünü görerek hemen harekete geçti Mart 1513'te padişahlıkta gözü olduğu iddiasıyla Korkud'u idam ettirdi Nisan 1513'te Bursa yakınlarındaki Yenişehir Ovasında yapılan savaşta da Şehzade Ahmed'i yenilgiye uğrattı Kaçmaya çalışan Ahmed savaş alanında öldürüldü Böylece tahta tek başına egemen olan Yavuz, Osmanlı Devleti'nin batıdaki sınır komşularıyla ve denizlerdeki rakibi Venedik' le barış antlaşmalarını yenileyerek şehzadeliğinden beri üzerinde önemle durduğu Safevi sorununu çözmeye yöneldi Safeviler güneydeki Memlûklar için de tehlike oluşturuyorlardı Yavuz Memlûklarla da anlaşarak 1514'te Çaldıran seferini başlattı (bak ÇALDIRAN Savaşi) Bu sefer sonunda Memlûklar'ın Anadolu'daki bir uzantısı durumunda olan Dulkadıroğulları'nın Osmanlı denetimi altına girmesi Osmanlı-Memlûk ilişkilerini sertleş-tirdi Yavuz Safeviler'den sonra Memlûklar'ı da yenerek güney sınırlarını güvenceye almak istiyordu Bu amaçla 1516'da Memlûklar'ın üzerine büyük bir sefere çıktı Osmanlı ordusu 24 Ağustos 1516'da Halep'in kuzeyindeki Mercidabık'ta Memlûk ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı Memlûk Sultanı Kansu Gavri de savaş alanında öldü Suriye ve Filistin'i ele geçiren Yavuz Kudüs'ü de aldıktan sonra Mısır'a yöneldi Yeni Memlûk Sultanı Tumanbay Osmanlı ordusunu Kahire yakınlarındaki Ridaniye'de karşıladı Osmanlı ordusu Memlûklar'ın hendeklerle çevirdiği, toplarla güçlendirdiği bu savaş alanını arkadan çevirerek şaşkınlık yarattı ve 22 Ocak 1517'deki Ridaniye Savaşı Osmanlı ordusunun zaferiyle sonuçlarıdı Kahirejye giren Yavuz Memlûk Sultanı Tumanbay'ı idam ettirdi Böylece Memlûk saltanatına son veren Yavuz Mısır'ı imtiyazlı (ayrıcalıklı) eyalet yaparak Osmanlı Devleti'ne bağladı Yavuz' un Mısır seferinin önemli bir sonucu da Kahire'de yaşayan Abbasi Halifesi III Müte-vekkil'i İstanbul'a götürerek halifeliği ve kutsal emanetleri devralmasıdır (bak HALİFELİK) Yavuz 1518'de İstanbul'a döndükten sonra daha çok iç sorunlarla uğraştı İlki 1519'da baş gösteren Celali Ayaklanması'nı bastırmaya çalıştı Donanmanın güçlendirilmesine önem verdi Bu hazırlığın İstanbul-İskenderiye yolunun güvenliğini sağlamak için yapıldığı söylenir Bu arada uzun süre Edirne'de kalmasının ve Anadolu'dan yeni asker toplamasının da bu kez Avrupa'ya yönelik bir seferin hazırlığıyla ilişkili olduğu sanılmaktadır Ama Yavuz bunu gerçekleşti-remeden hastalandı ve İstanbul'dan Edirne' ye giderken Çorlu yakınlarında öldü Ölümü Manisa sancakbeyi olan oğlu Süleyman (Kanuni Sultan Süleyman) İstanbul'a gelinceye kadar gizlendi Kısa süren hükümdarlığı seferlerle dolu geçen Yavuz Sultan Selim Osmanlı Devleti'nin doğu ve güney sınırlarını Anadolu'nun ötesine taşımıştır Mısır'ı ele geçirmesi de Osman-lılar'a Kızıldeniz yoluyla Hint Okyanusu'na açılma olanağı sağlamış ve Baharat Yolu denetim altına alınmıştır Yavuz Sultan Selim' in Selimi mahlasıyla yazdığı Farsça şiirleri bir Divan'da toplanmıştır __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır