Şengül Şirin
|
Cevap : Birleşik Yemen Arap Cumhuriyeti
Arabistan Yarımadası'nın güneybatı ucunda yer alır Resmi adı Yemen Cumhuriyeti'dir 22 Mayıs 1990'da, Yemen Arap Cumhuriyeti (Kuzey Yemen) ve Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti'nin (Güney Yemen) resmen birleşmesiyle kuruldu Kuzeyde Suudi Arabistan, batıda Kızıldeniz, güneyde Aden Körfezi, doğuda Umman'la çevrilidir Ülkenin kıyı kesimleri alçak ve dar düzlüklerden oluşur
YEMEN'E İLİŞKİN BİLGİLER
RESMİ ADI: Yemen Cumhuriyeti
YÖNETİM BİÇİMİ: Tek meclisli geçici yönetim
YÜZÖLÇÜMÜ: 472099 km2
NÜFUS (1992): 12147000
BAŞKENT: Sana
BAŞLICA KENTLER (1986): Sana (427150), Aden (1984; 318000), Taiz (178043), Hudeyde (115110), Mukalla (1984; 59100)
DOĞAL YAPI: Alçak düzlüklerden oluşan dar bir kıyı şeridi iç kesimlerde yerini dağ sıralarına ve yüksek yaylalara bırakır Kuzey ve doğu kesimleri çöl alanlarından oluşur En yüksek noktası Hadur Şuayb 3760 metredir
BAŞLICA ÜRÜNLER: Patates, arpa, buğday, hurma, pamuk, kahve ve tütün EĞİTİM: İlk ve ortaöğrenim zorunlu ve parasızdır Kıyı şeridi kuzeyde ortalama yüksekliği 2000 metreyi bulan dağ sıralarıyla birleşir Bu kesimde Arabistan Yarımadasının en yüksek noktası olan Hadur Şuayb (3760 metre) yer alır Dağlık alanlar doğuda yer yer, vadi denen, mevsimlik akarsu yataklarıyla bölünen yüksek yaylalara dönüşür Kuzey kesimi çöl alanlarıyla kaplıdır
Kıyı kesiminde sıcak ve kuru bir iklim egemendir Yüksek bölgelerde yazlar sıcak, kışlar serin ve yağışlı geçer Batıdaki yüksek bölgelerde yüzde 80'i bulan nem oranı kahve tarımı için son derece elverişli bir ortam sağlar Çöl kesiminde pars, ceyları, sırtları, çakal gibi memeliler ve çeşitli sürüngenler yaşar Ülkenin batı kesimindeki topraklar verimlidir Bölgede yaşayan halk genellikle tarımla uğraşır Yüksek kesimlerde pamuk ve kahve yetiştirilir
Dağlık alanların alçak kesimlerinde mürrüsafi ve akgünlük elde edilen ağaçlara, incir, hurma, keçiboynuzu ve mango, daha yüksek kesimlerde akasya, okaliptüs, sarısabır ağaçlarına, yaprakları çiğnenen bir ot türü olan kat ve çeşitli çalı türlerine rastlanır Güney ve doğu kesimleri kıraçtır Nüfus ve Kentler Ülke nüfusunun büyük çoğunluğunu Araplar oluşturur Azınlıklar arasında Hintliler, Pakistanlılar, Somaliler, Svahililer ve Yahudiler sayılabilir Resmi dil Arapça'dır Nüfusun büyük çoğunluğu Müslüman'dır Toplam nüfusun dörtte üçünü Sünniler oluşturur
Şiiler ülkenin kuzeybatı kesiminde toplanmıştır Ülke nüfusunun ancak dörtte biri kentlerde Dturur Kent ve kasabaların çoğu batıdaki yayla yamaçlarında ve güneyde kıyı şeridinde kurulmuştur Başkent Sana'dır Öteki önemli kentler Hudeyde, Aden ve Taiz'dir Kızıldeniz'deki Kameran ve Haniş adalarıyla Aden Körfezi açıklarındaki Sokotra Adası Yemen sınırları içindedir Ülke ekonomisi tarıma dayanır Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, mısır, darı, patates, hurma, susam ve pamuktur Dışarıya kahve, kat ve tütün satılır Koyun, keçi ve sığır besiciliği oldukça yaygındır
Ülkenin başlıca sanayi dalları dokuma ve çimentodur Ülkenin kuzeyindeki Şabva bölgesinde 1987'de petrol üretimine başlanmıştır Yemen dünyanın ve Arabistan Yarımadası'nın en yoksul ülkeleri arasındadır Kentler arasındaki karayolları başka ülkelerin yardımıyla yapılmıştır Ulaşım büyük ölçüde kamyonlar ve otobüslerle, kıyı kesimlerinde teknelerle sağlanır Eğitim ilk ve ortaokullar için parasız olmakla birlikte, ülkedeki okuryazarlık oranı yaklaşık yüzde 40'tır Çocukların yaklaşık üçte ikisi okula gitmemektedir
Tarih Çok eskiçağlarda Yemen Güney Arabistan'dan kaynaklanan baharat ticaretinin çok önemli bir merkeziydi İÖ 2 yüzyılda yarımadayı egemenliği altına alan Seba Krallığı döneminde baharat deve kervanlanyla Arabistan'dan Akdeniz limanlarına taşınırdı Sonraki yıllarda Seba Krallığı gücünü yitirdi Bölge önce Sasaniler'in, 7 yüzyılda da Müslümanların eline geçti 16 yüzyılda Osmanlılar bölgenin tümünü işgal ettiler 1918'de I Dünya Savaşı'nda Osmanlılar'ın yenik düşmesi üzerine Kuzey Yemen bölgesi bağımsızlığını kazandı Sana başkent ilan edildi
1958'de Kuzey Yemen, Mısır ve Suriye Birleşik Arap Devletleri adıyla bir ittifak kurdular Bölge 1962'ye kadar imamlarca yönetildi Baskıcı rejim yanlısı son yönetici İmam Ahmed'in ölümünden kısa bir süre sonra ordu bir darbeyle yönetimi ele geçirdi ve cumhuriyet ilan edildi Kuzey Yemen, Yemen Arap Cumhuriyeti adını aldı Daha sonra Mısır ve Arabistan'ın desteğiyle başlayan ayaklanma kanlı bir iç savaşa dönüştü İç Savaş 1970'te yeni yönetimle imamlar arasında siyasal bir uzlaşma sağlanana kadar sürdü Güney Yemen'de Osmanlılar'la anlaşan İngilizler 1839'da Aden'i egemenlikleri altına alarak sömürge yönetimi kurdular
1937'de İngiliz denetimi daha da yoğunlaştı 1950' lerde Güney Yemen'de küçük devletler ve emirlikler birleşme çabasına girdiler Bu çabalar doğrultusunda 1963'te Güney Arabistan Federasyonu kuruldu 1965'ten sonra İngilizler'in ardından yönetimi ele geçirmek isteyen Güney Yemen Kurtuluş Cephesi ve Ulusal Kurtuluş Cephesi adlarındaki iki örgüt arasında mücadele başladı Güney Arabistan Federasyonu'nun da sonradan Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin yanında yer almasıyla Kasım 1967'de İngilizler yönetimi bu örgüte bırakmak zorunda kaldılar
lkenin adı önce Güney Yemen Halk Cumhuriyeti, 1970'ten sonra ise Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti oldu Her iki ülkede de süregelen siyasal çekişmeler 1980'lerde birleşme çabasına dönüştü 22 Mayıs 1990'da iki ülke Yemen Cumhuriyeti adı altında birleşti Yemen'de 1990'daki birleşmenin ardından iki eski devletin sertlik yanlısı politikacılarını dışarıda bırakan yeni bir hükümet kuruldu Ayrıca ordu komuta kademeleri birleştirildi ve dış temsilciliklerde birliğe uygun düzenlemelere gidildi Irak'ın Kuveyt'i işgalini kınayan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi kararında çekimser oy kullanan Yemen, daha sonra BM yaptırımlarına uymayı kabul etti Ama genelde Irak yanlısı bir tutum izledi ve bunun bedelini ağır ödedi Savaş sırasında Suudi Arabistan'dan göç eden Yemenli sayısı 1 milyona ulaştı ABD ve Suudi Arabistan'dan alınan yardımlar kesildi Geçmişteki derin ayrılıklara karşın, Mayıs 1992'deki halkoylamasında yeni anayasa büyük çoğunlukla kabul edildi 1992 sonbaharında yapılması öngörülen seçimler, iki büyük partinin liderlerini hedef alan şiddet olaylarının tırmanması nedeniyle hükümetçe ertelendi Sonunda 1993'te yapılan seçimlerden sağ eğilimli partiler üstün çıktı
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|