Vezüv Yanardağı

Vezüv Yanardağı



Dünyadaki yanardağlar içinde en ünlü olanıdır İtalya'nın güneyinde Tiren Denizi kıyısında bulunan Vezüv, Napoli Körfezi'ne egemen bir konumdadır Napoli'nin yaklaşık 11 km güneydoğusundadır Çoğu zaman doruğunda koyu renkli bir bulut dalgalanır İtalya'ya bağlı adalarda da Etna ve Stromboli gibi etkin yanardağlar vardır Avrupa anakarasındaki tek etkin yanardağ ise Vezüv'dür Vezüv'ün çevresi, yanardağ etkinliğinin çok eskiçağlardan beri sürdüğü bir bölgedir (bak Yanardağ)




Vezüv'ün en üst bölümü, çift doruklu olduğu için dağ içinde dağ görünümündedir Yanardağın etkin konisi, yarım daire biçiminde eski bir krater olan Somma Dağı'nın (1025 metre) güneyindeki kalıntılardan yükselir Günümüzden 200 bin yıl kadar önce oluştuğu sanılan Vezüv'ün güney ve batı etekleri İS 79'da şiddetli bir püskürmeyleyıkıma uğradı Eski kraterin güneyinde oluşmaya başlayan yeni koni her püskürmeyle biraz daha büyüdü 1980'de 1280 metre olarak ölçülen bu etkin koninin yüksekliği her büyük patlamayla değişmektedir



Koni volkanik kül, cüruf ve lavdan oluşur Eski yanardağın püskürttüğü lav ve küller genişliği 5 km çapında bir bölgeyi kaplar (bak Lav)İS 79'dan önce dağın yamaçlarından doruğuna kadar tarım yapılıyordu; alçak yamaçlarda da köyler ve kentler kuruluydu O yıl püsküren Vezüv, Pompei'yi küllerle örttü; Herculaneum ve Stabiae ise patlamalarla birlikte ortaya çıkan şiddetli boranların yol açtığı bir çamur seliyle kaplandı Dumandan boğulan insanlar evlerinde ve sokaklarda lavlar altında gömülü kaldı (bak POMPEl)

Daha sonra uzun aralıklarla küçük püskürmeler görüldü Vezüv'ün yakın döneme kadar neredeyse kesintisiz süren etkinlik dönemi ise 1631'deki püskürmeyle başladı O püskürmede binlerce insan yıkıntıların ve denize kadar ulaşan lavlann altında kalarak öldü 1906'daki bir patlamada eski krater yarıldı; böylece dağın yüksekliği azaldı ve görünümü değişti Son büyük püskürme 1944'te oldu

18 yüzyıl sonlarında Vezüv'le ilgili bilimsel araştırmalara başlandı 1845'te dağın yamacında 560 metre yükseklikte bir gözlemevi açıldı
Vezüv'ün püskürttüğü lav ve küllerden oluşan toprak çok verimlidir Dağın aşağı yamaçları meyve bahçeleri ve üzüm bağlarıyla doludur Vezüv'ü görmeye gelen turistler kablolu bir vagon sistemiyle kraterin ağzından 135 metre kadar içeri girebilmektedir

__________________