Şengül Şirin
|
Cevap : Muz - Muz Nedir - Muz Yetiştiriciliği
Genellikle diğer meyvelerden daha pahalı olduğu halde lezzetli oluşu ve besleyiciliği nedeniyle yeğlenerek tüketilen meyvelerini sonbahardan başlayarak bazı yıllarda nisan ayına kadar veren Muz, Muzgiller'in örnek bitkisidir Anayurdu kesin olarak bilinmeyen, dünyanın sıcak yerlerinde ve ülkemizde Akdeniz bölgesinde yetiştirilen muz bitkisinin 40 türü ve 250 kadar çeşidi bulunmaktadır 1-15 m kadar boylanan, ödünsüz iri gövdeli, geniş yapraklı çokyıllık otsu bir bitkidir
Gerçek gövdesi soğan biçiminde ve toprağın altındadır Yaprakların iç içe geçmiş kınları, toprak üstünde muzun "yalancı gövde"sini oluşturur Yalancı gövdenin ortasından ve yaprak demetinin arasından çıkan çiçek topluluğu da bir demet oluşturur Bu demetin dibinde önce beliren çiçekler dişi karakterdedir Daha sonra demetin tepesinde erkek çiçekler ortaya çıkıp yere doğru eğilir Dişi çiçeklerin tozlaşıp olgunlaşmasıyla hevenk biçiminde meydana gelen meyve kümeleri, yukarı doğru dikilir
Bu meyve hevenkleri üç ay içinde olgunlaşmalarını tamamlayıp kurur ya da üretici tarafından kesilerek hasat edilir Muz meyvesi taze olarak yenildiği gibi pastacılıkta, tatlıcılıkta ve dondurma yapımında kullanılır Likörü de yapılır
BESİN DEĞERLERİ
100 gr soyulup dilimlenmiş taze muzun içerdiği besin değerleri şöyle sıralanabilir: 85 kalori: 1,1 gr protein; 222 gr karbonhidrat; 0 kolesterol; 0,2 gr yağ; 0,5 gr lif; 26 mgr fosfor; 8 mgr kalsiyum; 0,7 mgr demir; l mgr sodyum; 370 mgr potasyum: 33 mgr magnezyum; 190 IU A vitamini: 0,05 mgr B1 vitamini; 0,06 mgr B2 vitamini; 0,7 mgr B3 vitamini; 0,5 mgr B6 vitamini; 7 mgr C vitamini; 10 mcgr folik asit: 7 mgr C vitamini ve 0,4 mgr E vitamini
SAĞLIĞIMIZA YARARLARI
Yukarıdaki değerlerin incelenmesinden görüleceği gibi, muz, bedene yararlı bir besindir Muzun besin değeri, meyve olgunlaştıkça artar Sözgelişi, ham bir muz yenildiğinde meyvenin içindeki karbonhidrat kolayca şekere dönüşerek, bitkinliğe karşı bedene hızlı enerji sağlar Oysa, olgun muz yenildiğinde, bedene daha yavaş ama uzun süreli hareketlilik verir Bunun yanı sıra;
o Muz içerdiği büyük orandaki potasyumla yüksek tansiyonu önler ve tansiyonu belli düzeyde tutar
o Ham muz kabızlığa, olgun ve tatlı muz diyareye iyi gelir
o Olgun muzun yenilmesi, kişiyi psikolojik yönden güçlendirir, daha sonra da uykuyu düzene sokar
o Muz, ülseri önler ve ülser yaralarının tedavisine yardımcı olur
o Muzun, yüksek kolesterolü düşürücü etkisi vardır
BİTKİSİNİN ÜRETİLMESİ
Muz fidanları, yaşlı muz bitkisinin budanması sırasında bitkinin toprakaltı gövdesinden süren 40-50 cm boyunda dar (kılıç) yapraklarının topraktan köklü olarak sökülmesiyle elde olunur Bu sokum sırasında kök, gövde ve yaprak fazla hasar görmemeli, bitkinin hastalık taşımadığından emin olunmalıdır, işte böyle elde edilen fidanlar, mart-mayıs ayında sökülüp muz tarımı yapılacak bahçede 3-4 m aralıkla kazılacak ocaklara (çukur) dikilir
Ocak, 1-1,5 m çapında ve 60-70 cm derinlikte kazılır Ocaklara, fidanın dikiminden önce 40-50 kg kadar iyi yanmış kaliteli çiftlik gübresi ile 350'şer gr azotlu, fosforlu ve potaslı kompoze fenni gübreler konulur Bahçe toprağının niteliğine göre bu gübreler iki katına kadar artırılabilir
BİTKİSİNİN YETİŞTİRİLMESİ
İklim isteği: Muz, tropikal iklimli bölgelerin bitkisidir Yıl boyunca 26-27 derece ortalama sıcaklık ister Bitkinin gelişmesi, 15-16 derece sıcaklığın altında geriler O derecenin altında, toprak üstü bölümleri ölür -4 derecenin altında, toprakaltı gövdesi de büyük zarar görür Yaz mevsiminde 35 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda da bitki gelişememektedir
Ayrıca muz üretimi yapılan bölgedeki havanın nemi de önemli olup nem oranı %60'ın altına düşmemelidir Türkiye'de muz üretimine en uygun yöreler Akdeniz kıyılarımızdaki Alanya, Gazipaşa ve Anamur ilçeleridir Buralarda da zaman zaman don olayı yaşandığından, yetiştirilen muz bitkisini korumak üzere büyük zahmetlere girilip yüksek harcamalar yapılmaktadır Bu nedenle son yıllarda Türkiye'deki muz üretimi seralarda yapılmaya başlanmış ve bu alanda başarılar kazanılmıştır
Rüzgârkıran isteği: Muz genellikle güneye bakan hafif eğimli yerlerde yetiştirilmektedir Buralarda hâkim olarak sert rüzgârlar esiyorsa, bitkinin geniş yapraklarının parçalanmasını önlemek üzere o yönü kapamak için iyi nitelikli meyve vermeyen yüksek boylu muzlar sıkça ekilerek bir rüzgârkıran oluşturulur
Toprak isteği: Muz yetiştiriciliğine en uygun topraklar derin, geçirgen, hafif bünyeli (kumlu-tınlı), organik madde yönünden zengin ve hafif alkali karakterde olmalıdır
Sulama: Pek yüksek boylu gövdesi ve geniş yapraklı oluşu nedeniyle muz bitkisi çok miktarda su tüketmektedir Bu nedenle toprağının sürekli olarak nemli tutulması gerekir Ülkemizde mayıs-haziran aylarından ekim-kasım aylarına kadar sulama yapılmalıdır Ancak, aşırı sulama da bitkiye zarar verir Bu nedenle muz bitkisinin, damlama yöntemiyle sulanması tavsiye edilir
Gübreleme: Muz bitkisi topraktan çok fazla besin kaldırdığı için ilk dikiminden sonra da düzenli olarak ama aşırıya kaçılmadan toprağının gübrelenmesi gerekir Bunun için ilgili tarım kuruluşlarına yaprak ve toprak analizleri yaptırılır Bu analizler sonucu olarak o kuruluşların tavsiyelerine uyularak budama (mart-nisan), çiçeklenme (haziran) ve hasat öncesi dönemi (kasım) olmak üzere 3 seferde muz bitkisine gübre verilir
Budama: Muz bitkisi yetiştirilirken ocak ayı içinde bitkinin bulunduğu ocak açılarak birinci yılında gelişmiş, ikinci yılında meyve vermiş, ikinci yılını doldurmuş gövdeler kesilip çıkarılarak ocakta, o yıl meyve verebilecek 2-3 sağlıklı gövde bırakılır Yapılan işleme, muz üreticiliğinde "onarma" ya da "imar" denilmektedir Bu işleri yapan kişiler, özel yeteneği ve deneyimi olanlar arasından seçilmelidir
Budama işi çok soğuk, sıcak ya da rüzgârlı günlerde yapılmaz Bu nedenle bazı yıllarda mart-nisan ve hatta mayıs ayına kadar ertelenebilir Budama, iyice temizlenmiş özel aletlerle yapılır Ayrıca istenenler dışında bitkinin kökünden oluşan öteki sürgünler yaz aylarında kesilerek çıkarılır
Toprak işleme: Muz bitkisinin kökleri çok yüzlek (yani, toprak yüzeyine pek yakın) olduğu için yabani ot mücadelesi el aletleriyle ve dikkatle yapılır Ya da yalnızca bu otları öldüren herbisit ilaçları kullanılır
Hasat (Derim): Muz meyveleri, hiçbir zaman yeme olgunluğuna erişinceye kadar dalında tutulmaz Aksi takdirde meyvelerin kabuğu çatlar, meyve hastalık ve zararlıların akımına uğrar Doğallıkla bu durumda, piyasa değeri iyice düşer
Muzların hasadı, meyvenin şekli köşeliden silindirik duruma dönüştüğünde (yani kabuk içi etle tamamen dolduğunda) ve muz salkımlarının (hevenklerinin) kabuk rengi koyu yeşilden normal ya da açık yeşile dönüştüğünde yapılır Salkımlar sapından keskin bıçakla kesilerek bitkiden ayrılır Bu sırada ve daha sonraki işlemlerde muz meyveleri kesinlikle örselenmemelidir
Hastalık ve zararlılarıyla mücadele: Muz yetiştiriciliğinde bitkilere dadanan zararlı ve hastalıklarla mücadele yapmak için mutlaka uzman kişi ya da kuruluşlara başvurulmalı, onların önereceği tarım koruma ilaçlarıyla zamanında, eksiksiz ve aksatılmadan mücadele sürdürülmelidir
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|