Şengül Şirin
|
Cevap : Deniz Taşımacılığı-Türk Deniz Taşımacılığı
Suda yüzen bir maddeyi hareket ettirmenin aynı maddeyi karada hareket ettirmekten çok daha az çaba gerektirdiğini insanlar binlerce yıl önce öğrenmiş ve bu bilgilerinden taşımacılıkta yararlanmışlardır İlk deniz taşıtları, birbirine bağlanmış ağaç kütükleri ya da kamış demetlerinden yapılan Taş Devri sallandır Bu sallan sırasıyla, ağaç kütüklerinin ortasınırı yakılarak ya da yontularak oyulmasıy-la yapılan "oyma" kayıklar ile bir ağaç iskelet üzerine hayvan derileri gerilerek yapılan öbür kano türleri izledi Sonunda, yük taşıyabilen dayanıklı tekne yapma yöntemleri geliştirildi Tekneler büyüdükçe, başlangıçta binlerce yıldır kullanılmış olan kısa el küreklerinin yerini, teknenin iki yanına takılan uzun kürekler aldı
Daha sonra da insanlar yelken kullanarak teknelerini rüzgâr gücüyle hareket ettirmeyi öğrendiler İn-sanlann denize karşı duyduğu korku, bu gelişmeler sonucunda yerini keşif tutkusuna bıraktı Bugünkü Lübnan ve Suriye kıyılarında yaşayan Fenikeliler, bu ilk denizcilerin en gözü pek olanlanydı Mallarını satmak ve karşılığında Cornwall'da üretilen kalayı almak için denizde 4000 kilometreden fazla yol alarak İngiltere'ye kadar gelirlerdi İskandinavya'da yaşayan Vikingler de usta denizcilerdi İS 9 ve 10 yüzyıllarda gemileriyle İngiltere'ye, Fransa'ya, Akdeniz kıyılan-na, İzlanda'ya ve Grönland'a akınlar düzenlediler, birçok yeri ele geçirip yağmaladılar Vikingler'in Kuzey Amerika'ya kadar gitmiş ol-duklan tahmin edilmektedir
12 yüzyılda Çin'den Avrupa'ya getirildiği sanılan magne-tik pusula, uzun deniz yolculuklarının daha güvenli yapılmasını sağladı (bak SEYİR) 15 yüzyılın sonlanna gelindiğinde, yelkenli gemiler Avrupa'dan Kuzey ve Güney Amerika'ya gidiyor, Afrika'nın güneyinden dolaşarak Hindistan ve Uzakdoğu'ya ulaşıyordu Yelkenli gemilerin gelişmesi, 19 yüzyılın ortalannda yapılan ve clipper adı verilen üç direkli hızlı ticaret gemileriyle doruğuna ulaştı Daha sonra yelkenli gemilerin yerini, Avrupalı ve Amerikalı mucitlerin 1780'lerden beri geliştirmeye çalıstıklan buharlı gemiler aldı (bak GemiveGemİ Yapimi) Sanayi Devrimi'nin sonucu olarak ticaret gemilerinin sayısı, büyüklüğü ve kapasitesi hızla arttı (bak SANAYİ DEVRİMİ)
Ticaret gemileriyle dünyanın her yerine sanayi ürünleri gönderildi Gemiler dönüşlerinde maden cevheri, kereste ve çeşitli tanm ürünleri gibi hammaddeler getirdi Yeni büyük gemilerin kullanılabilmesi için limanlar geliştirildi (bakLİMAN) 20 yüzyılın deniz taşımacılığına getirdiği yenilikler arasında buhar türbini (bak TÜRBİN), yakıt olarak kömür yerine petrol ürünlerinin kullanımı, gemilerde dizel motoru ve nükleer reaktörlerin kullanılması sayılabilir Günümüzde bazı mühendisler, gemilerde mekanik güce ek olarak yeniden rüzgâr gücünden yararlanmaya yönelmiştir
Dünyanın en büyük deniz ticaret filolanndan birine sahip olan Japonya'da, 1984'te mekanik gücü yelkenle desteklenen ilk uzun yol ticaret gemisi yapılmıştır 1980'lerin ortalarında bütün dünyada hem gemi yapımında, hem de ticaret filolarının büyüklüğünde bir azalma gözlendi Bunun nedeni, önceki yıllarda çok fazla gemi yapılmış olmasıydı Gene de deniz taşımacılığı tahıl, kömür, maden cevheri, et, çay, otomobil ve yüksek teknoloji donanımı gibi birçok malın taşınmasında büyük ölçüde kullanılmaktadır İç Suyolları 1760'larda bozuk karayolları karşısında bir seçenek olarak, büyük yapay suyolları olan kanallara ağırlık verildi (bak Kanal)
19 yüzyılın ortalarında demiryolları yaygınlaşıncaya kadar, hızlı taşımanın gerekmediği durumlarda kömür, çanak çömlek ve şeker gibi birçok mal bu suyollarıyla taşındı 2000 tonluk ya da daha büyük motorlu mavnaların gidebileceği geniş ve derin ırmakları, büyük kanalları olan ülkelerde iç suyolu taşımacılığı hâlâ çok yaygındır Avrupa'daki Sen, Ren, Tuna ve Volga ırmakları, Kuzey Amerika'daki büyük St Lawrence Suyolu, ABD'deki Mississippi Irmağı günümüzde de önem taşıyan iç suyollarının örnekleridir Bu suyollarını kullanan mavnalar eskiden kullanılanlardan çok daha hızlıdır; radar ve sonar donanımlanyla karanlıkta ve siste de yol alabilir (bak RADAR; Sonar)
Denizaşırı yolculuğunu özel feribotlar içinde yaptıktan sonra feribottan indirilerek iç suyolunda yoluna devam eden mavnalar da vardır Bu uygulama yükleme ve boşaltma için fazla zaman harcanmasını önler Mavnalarla yapılan taşımacılığın iki önemli üstünlüğü vardır Birincisi, Rotterdam gibi limanlarda mavnalar yüklerini doğrudan doğruya gemilerden alarak yükün doklardan geçmesine gerek bırakmaz İkincisi, büyük yükler taşıyabilen mavnalarda taşınan mallar ton başına daha düşük bir maliyetle taşınmış olur
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|