Şengül Şirin
|
Cevap : Milliyetçi Çin (Tayvan) Cumhûriyeti
Tayvan-Tarihi-Ekonomisi
Çin'in güneydoğu kıyılarından 140 km kadar uzakta yer alan Tayvan Adası, çevresindeki 30'a yakın adayla birlikte, resmi adı Çin Cumhuriyeti olan Milliyetçi Çin'i oluşturur 16 yüzyıl sonunda adaya gelen Portekizli gezginler Tayvan'a, "güzel ada" anlamına gelen llha Formosa adını vermişlerdi Ada, bugün pek kullanılmamakla birlikte Formoza adıyla da bilinir
TAYVAN'A İLİŞKİN BİLGİLER RESMİ ADI: Çin Cumhuriyeti
YÖNETİM BİÇİMİ: Çok partili, iki meclisli cumhuriyet
YÜZÖLÇÜMÜ: 36000 km2 NÜFUS (1992): 20727000
BAŞKENT: Taype
BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1992): Taype (2716663), Kaosyung (1396984), Tayçung (777059), Taynan (689509), Çilung (356139)
BAŞLICA DIŞ TİCARET ÜRÜNLERİ: Pirinç, şeker, çay, meyve, elektrikli makineler, giysi, dokuma, ağaç ürünleri
EĞİTİM: 6-15 yaşları arasında zorunlu ve parasızdır Tayvan Adası'nın doğusunda, batıdaki bereketli geniş ovaya doğru yumuşak bir eğimle alçalan dağlar yer alır Adanın iklimi tropiktir, dağlık bölge çok yağış alır Sık ormanlarla kaplı olan bu bölgede ayı, yaban domuzu ve geyik gibi yabanıl hayvanlar yaşar Tayvan, değerli kâfurağaçlannın bulunduğu ender ülkelerden biridir Batıdaki düzlüklerde şekerkamışı, pirinç, çay, tatlıpatates, meyve ve tütün yetiştirilir Adanın yerli halkı Malay-Polinezya asıllıdır, ama nüfusun büyük bölümünü Güney Çin'den gelerek adaya yerleşenlerin soyundan gelen Çinliler oluşturur Tayvan'da Çince, Japonca ve İngilizce konuşulur Budacılık ve Taoculuk gibi Uzakdoğu dinlerinin yaygın olduğu ülkede, küçük olmakla birlikte Hıristiyan ve Müslüman azınlıklar da vardır
Tayvan'ın başkenti Taype'nin, ülkenin ikinci büyük kentleri olan Kaosyung ve Ki-lung limanlarıyla demiryolu bağlantısı vardır Üçüncü büyük liman doğu kıyısındaki Huali-an'dır Halkın büyük çoğunluğu tarımla uğraşır En önemli ürün pirinçtir, bunu şekerkamışı ve tatlıpatates izler Buğday, çay, muz ve ananas da üretilir Tayvan maden kaynakları bakımından zengin değildir Az miktarda kömür ve kükürt çıkarılır, petrol ve doğal gaz üretilir Güneybatı kıyılarında, deniz suyunu buharlaştırma yoluyla tuz elde edilir Adanın kuzeyi ile batısında, ulaşım batı düzlüğü boyunca uzanan demiryolu ile sağlanır Kuzeyden güneye inen bir karayolu Taype'yi Kaosyung'a bağlar; Ayrıca adanın her yerinde modern yollar vardır
Adanın içlerindeki Güneş-Ay Gölü'n-den hidroelektrik enerji elde edilir Başlıca sanayi dalları dokuma, gıda, kimyasal maddeler ve elektroniktir Cam, çimento, deri eşyalar ve makine üretimi yapılır Tayvan'da üretilen mallar neredeyse dünyanın her yerinde satılmaktadır Tarih Çinliler'in 7 yüzyıldan beri bildiği Tayvan Adası'na ulaşan ilk Avrupalılar 1590'da gelen Portekizlilerdir Portekizliler adada kalıcı bir yerleşme kuramadı 1620'lerde adaya Felemenkliler ve İspanyollar gelerek yerleşti Tayvan bundan 40 yıl sonra Çinli bir korsanın eline geçti
1683'te Mançu hanedanı döneminde ada Çin yönetimine girdi Çin-Japon Savaşı (1894-95) sonunda Tayvan Japonya'ya bırakıldı Japonlar 50 yıllık yönetimleri sırasında demir ve karayolları, limanlar, sulama sistemleri ve okullar yaptılar II Dünya Savaşı sonunda Tayvan Çin'e geri verildi 1949'da kıta Çin'inde Çin Halk Cumhuriyeti' nin kurulması üzerine milliyetçi Kuomintang hükümeti Tayvan'a kaçarak orada Çin Cumhuriyeti'ni kurdu (Çin İç Savaşı konusunda daha fazla bilgi için ÇİN HALK CUMHURİYETİ maddesine bakınız) Çan Kay-Şek yönetimindeki milliyetçi hükümet Çin'in tek yasal hükümeti olduğunu ileri sürerken, 1971'de Çin Halk Cumhuriyeti'nin Birleşmiş Milletler'e üyeliği onaylanınca, Milliyetçi Çin Birleşmiş Milletler'den çıkarıldı Çan Kay-Şek 1975'te ölünce yerine oğlu geçti
Çin Cumhuriyeti'nin uluslararası diplomasi alanındaki yalıtılmışlığına ve yönetimin tutuculuğuna karşın Tayvan ekonomisi gelişti Çin Halk Cumhuriyeti'yle resmi ilişkiler yoksa da 1980'lerde iki ülke arasında ticari ilişkiler kuruldu 1949'dan beri yürürlükte olan sıkıyönetim 1987'de kaldırıldı ve siyasal partilerin kurulmasına izin verildi 1989'da yapılan genel seçimlerde bir muhalefet partisi meclise girmeyi başardı; ancak Kuomintang iktidar partisi olmayı sürdürdü
Küçük bir ekonomik dev olarak nitelendirilen Tayvan 1989'dan sonra temkinli bir demokratikleşme programı uygularken, dış politikada da eski yahtılmışlığından uzaklaşmaya başladı Bu gelişmelere, Çin'le çeşitli alanlardaki ilişkileri ileriye götüren adımlar da eşlik etti Parlamentoda daha etkin bir rol oynamaya başlayan muhalefetin baskısıyla Mart 1992'de anayasada bazı köklü değişiklikler yapıldı Bunlar arasında, bölge valileriyle il yöneticilerinin doğrudan halk tarafından seçilmesi de bulunuyordu Avrupa pazarlarına açılarak seçilmesi de bulunuyordu Avrupa pazarlarına açılarak ABD ve Japonya'ya ticari bağımlılığını azaltmaya çalışan Tayvan, geçmişten gelen dengesiz gelir dağılımı, adaletsiz vergi sistemi ve çevre kirliliği gibi sorunları da ele almaya yöneldi
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|